Şefik Ades
Şefik Ades (İbranice: שפיק עדס, Arapça: شفيق عدس, d:1900, ö:23 Ekim 1948) Suriye kökenli varlıklı bir Irak Yahudisi idi. 1948'de, İsrail'e silah satma ve Irak Komünist Partisine destek olma suçlarından göstermelik bir duruşma sonucu hüküm giyip asılarak öldürüldü.[1]
Özgeçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Halep'te, Suriyeli varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Irak'a göç edip Basra'ya yerleşti. Esas işi Ford otomobil şirketini Irak'ta kurup yönetmekti. Ardından Naji Al-Khedhairi isimli bir Müslüman ile ortaklık yapıp İngiliz ordusundan kalan askeri erzağın kullanılmayan metal hurdalarının satımıyla ilgilendi.
Ades, Irak'ın ileri gelenleri ve yetkilileriyle gerek mesleki gerek kişisel bağlarını kuvvetlendirdi ve hatta Başkan Abdullah'a dahi kolayca ulaşabilecek duruma geldi.
Mahkeme[değiştir | kaynağı değiştir]
Ades, Irak Komüst Partisine maddi bağışta bulunmak ve İsrail ordusunun çabalarına destek olmak suçlarından hüküm giydi. 5 milyon Dinar para cezası ve idama mahkûm edildi. Mal varlığının geri kalanına el konuldu.
Göstermelik duruşma olduğuna dair kanıt[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzman Moshe Gat ve Philip Mendes'e göre Ades açık bir şekilde masumdu. Bu düşüncelerinin ardında yatan gerekçe şunlardır:[1][2]
- Bu suç duyurusu Müslüman ortağına veya başka bir hurdacıya yapılmadı.
- Mahkeme sadece 3 gün sürdü ve Ades'e savunma hakkı verilmedi.
- Hiçbir şahit çağırılmadı.
- Duruşma hakimi, Nazi yanlısı ve anti-Yahudiliğiyle bilinen İstiklal Partisi üyesi Abdullah al-Naasni'ydi.
- İtalya'dan İsrail'e silah nakledildiğine dair bir kanıt sunulmadı.
İnfaz[değiştir | kaynağı değiştir]
Göstermelik duruşmanın ardından sözde "vatan haini" Ades, Basra'da yeni bitmiş malikanesinin ve 12,000 kişinin önünde 23 Ekim 1948 tarihinde asılarak idam edildi. Yetkililer ölü bedeni saatlerce meydanda tuttu ve beden, olayı kutlayan kalabalık tarafından örselendi.[3][4]
Sonuç[değiştir | kaynağı değiştir]
Ades'in infazı Yahudi cemaatinde derin bir şok yarattı. Irak halkı içinde asimile olan ve Siyonist olmayan Ades'in başına gelenler görülünce, cemaatte asimile olma yanlıları fikrini değiştirdi ve krize sonuç olarak dış göçe destek arttı.[1]
İsrail'in Ramla, Petah Tikva ve Herzliya şehirlerinde Ades isimli sokaklar bulunur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 28 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
- ^ The Jewish Exodus from Iraq, 1948-1951, p. 36
- ^ "URJ - Reform Judaism Magazine". 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
- ^ (hebrew) המחתרת החלוצית בעיראק, יוסף מאיר
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Farhud
- Irak'taki Yahudilerin tarihi
- Yahudilerin Arap topraklarından toplu göçü
- Arap dünyasında antisemitizm
- İslam ve antisemitizm
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Community Leaders 9 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at www.iraqijews.org