Süfrajet
20. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ve ABD’de pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunan, az çok organize olmuş radikal kadın hakları savunucuları süfrajet olarak nitelendirilmiştir. Süfrajet hareketleri ağırlıklı olarak orta sınıftan gelen kadınlar tarafından yürütülmüştür.[1]
Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Süfrajetler Birleşik Krallık'ta bulaşıcı hastalıklar yasası olan Contagious Diseases Acts’ın karşıtlarından meydana gelmiştir. 1903 yılında Emmeline Pankhurst Birleşik Krallık'ta radikal kadın hareketi olan, ilerleyen yıllarda ise protestolar ve açlık grevleriyle dikkat çeken Kadınların Sosyal ve Politik Birliği’ni (Women’s Social and Political Union/ WSPU) kurmuştur. Kızı Christabel Pankhurst Birleşik Krallık'ta kadınların seçme ve seçilme hakkı için savaşan önder süfrajetlerden biri olmuştur.
Protesto ve eylemler[değiştir | kaynağı değiştir]
Süfrajetlerin yıktığı diğer bir tabu ise açıkça kamu alanında sigara kullanmalarıdır. O dönemde kamu alanında sigara kullanmak, sadece erkeklere verilen bir imtiyazdı ve kadınlara bu isteklerinin haksız olduğu kabul ettirilmeye çalışılıyordu. 1910 yılında amacı kadın haklarının genişletilmesi olan yasa tasarısının düşmesinden sonra vitrinler taşa tutulmuş, yangın çıkarılmış, kamusal binalara -bunlar arasında İngiltere’nin en önemli manastırı olan Westminster Abbey de bulunmaktadır- bombalı saldırılar düzenlemişlerdir. 1913’te Emily Davison protesto amacıyla kendini, düzenlenen bir at yarışında Birleşik Krallık Hükümdarı V. George ’un atının önüne atmış ve birkaç gün sonra da ölmüştür. Davison, Pankhurst tarafından şehit ilan edilmiştir. I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Birleşik Krallık'ta kadınların oy hakkı kampanyaları geçici olarak durmuştur.
Alice Paul ve Lucy Burns Amerika Birleşik Devletleri’nde “Kral Wilson” unvanı verilen Amerika başkanı Woodrow Wilson’a karşı bir dizi protesto hareketi yürütmüştür. 1916 Haziran ayında Alice Paul tarafından kurulan Ulusal Kadınlar Partisi’nin (National Woman’s Party/NWP) birçok üyesi 1917 -1919 yılları arasında tutuklanmıştır.[2]
Kazanımlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaş sonucu oluşan işçi eksikliği, hem ABD`de hem de Birleşik Krallık'ta kadınların kamusal hayattaki birçok alanda olan varlığını güçlendirmiştir. Bunun sonucu olarak da kadınların seçme ve seçilme hakkının kabulü gerçekleşmiştir.
1919 ve 1920 yıllarında ABD’de (ABD Anayasası 19. Ek Madde) ve 2. Temmuz 1928’den itibaren Birleşik Krallık'ta kadınların seçme ve seçilme hakkının değiştirilmesiyle kadın hareketleri amacına ulaşmıştır.[3]
Terimin günümüzdeki kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Süfrajet kavramı kendini kadın hakları savunucusu olarak adamış kadınlar için küçümseyici anlamda kullanılmıştır. Bu açıdan süfrajet kavramı, günümüzde yaygın olarak kullanılan önyargılı “feminist” kavramını karşılamaktadır.[4][5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Süfrajet; Yüzyılın Kadın Hareketi - Dünyalılar". 3 Şubat 2016. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "Seçme hakkının radikal savaşçıları: Süfrajetler | DW | 06.02.2018". DW.COM. 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ "Kadınların Oy Hakkı - ABD Hareketi, Liderler ve Değişiklik - TARİH - Konular". tr.royalmarinescadetsportsmouth.co.uk. 16 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ Dinçer, Yeşim (4 Mayıs 2021). "5 Mayıs 1882: Süfrajet hareketin öncülerinden feminist Sylvia Pankhurst doğdu". Çatlak Zemin. 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ "Feminizmin Gelişim Serüveni: Dalga Yerine Kuşak Diyelim mi?, Aylin Görgün Baran". KOÇ-KAM. 13 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
