Râgıb el-İsfahânî
Râgıb el-İsfahânî | |
|---|---|
| Doğum | Râgıb el-İsfahânî راغب الإصفهاني Kasım 954 İsfahan |
| Ölüm | 1108 İsfahan |
| Milliyet | Fars |
| Din | İslâm |
| Kariyeri | |
| Çalıştığı kurumlar | Abbâsî hilafeti âlimi |
| Etkilendikleri | Sibawayh, El-Halil ibn Ahmad al-Farahidi |
| Etkiledikleri | |
Râgıb İsfahânî (Kasım 954, İsfahan[1] - 1108), 11. asrın Arapçaya hâkim Kur'an tefsîri konusundaki İslâm âlimlerindendir.[2][3] Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Adnan el-Cevherî, doğum tarihini Hicrî 343 olarak vermektedir. Hicret'ten sonra H.S. 502 (1108/1109)'de ölmüştür.[4][5][6] Aslen İsfahanlı olup Bağdat’ta yaşamıştır.
Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]
El-Râgib El-İsfahânî, isminden de anlaşıldığı üzere İsfahan'da doğmuştur, fakat kesin doğum tarihi belli değildir.[4]
El-İsfahânî'nin kelâmdaki ekolü Eş'arî'ye yakındır. El-Îtiqâdât adlı bir eserinde El-İsfahânî, hem Mu'tezile'yi, hem de Şia'yı reddederek bu iki itikada bağlı olduğu görüşlerinin gerekçesiz olduğunu gösterir.[7] Mu'tezile fırkasına mensup olduğunu iddiâ edenler varsa da Fahreddîn-i Râzî Esâs üt-Takdîs adlı eserinde onun Ehl-i Sünnet îtikâdında olduğunu bildirmiştir.
El-İsfahânî İhvan-ı Safa'nın serbestçiliğine karşıydı ve yaratılışçılığı tercih ederdi.[8] Adâlet mefhumu, el-İsfahânî'nin tarifine göre kötülüğü "aynısıyla misilleme"dir.[9]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Eserleri ahlâktan dil bilimine ve İslâmî felsefeye kadar muhtelif konuları işler.[10]
Râgıb el-İsfahânî’nin ilmî gücü kendisini daha çok tefsir alanında göstermektedir. Onun Mâide sûresinin sonuna kadarki kısmı hakkında bilgi bulunan hacimli tefsiri ve tefsir usulüyle ilgili mukaddimesi önemlidir. Mukaddimede dil-anlam ilişkisine dair konulara temas eder. İlk üç bölümde kelimenin taksimi ve lafız-mâna ilişkisi üzerinde yoğunlaşır.
Edebiyatçı olarak el-İsfahânî, Arap edebiyatına da hâkimdi. Dikkatli bir şekilde konularına göre sınıflanmış edebî antolojisi münevver kesimde ağırlığı fazla olup hürmete şayan bir eser olarak bilinirdi.[11][12] Kendisi ayrıca dinî ve felsefî ahlâkı kaynaştıran erken dönem Müslüman yazarlardandır.[13]
Eserlerinin listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ahlâk-ı Ragıb
- Efânin'ul Belağa
- Eş Şuara ve'l Belağa
- Ez Zeria ilâ Mekarim'iş Şeria: Basılmış olan bu eseri İmâm-ı Gazâlî’nin yanından hiç ayırmadığı başvuru kaynağı olarak kullanıldığı ifade edilmektedir.
- Hall'u Muteşabihât'il Kur’an
- Kitab-ı fi'l İtikâd
- El-Mufredat fî Gharib el-Kur’an: Bu eser, Kur'an'ın kelimelerinin lügat mânâlarını, iştikaklarını ve birbirine olan irtibatlarını anlatmaktadır. Birkaç defâ basılmış olan bu en meşhur eserlerinden biri, Türkçeye de tercüme edilmiştir.
- Muhadarat'ul Udebâ
- Tahkik'ul Beyan
- Tefsir'ul Kur’an: Bir tefsir kitabı olan bu eserini tamamlayamamıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ M. Adnân el-Cevhercî, LXI/1 [1986], s. 195
- ^ "Islamic Manuscripts at the University of Michigan: Handlist Accessions 160-192". 13 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
- ^ S. Nomanul Haq, "Islamic Religious Doctrine." Taken from Religious Truth: A Volume in the Comparative Religious Ideas Project, pg. 129. Ed. Robert C. Neville. Albany: State University of New York Press, 2001. ISBN 9780791491607
- ^ a b al-Raghib al-Isfahani 27 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Oxford Dictionary of Islam. Ed. Oliver Leaman. Oxford: Oxford Reference, 2012. ISBN 9780199754731
- ^ Sarra Tlili, Animals in the Qur'an, pg. 226. Cambridge Studies in Islamic Civilization. Cambridge: Cambridge University Press, 2012. ISBN 9781107023703
- ^ Hamid Mavani, Religious Authority and Political Thought in Twelver Shi'ism: From Ali to Post-Khomeini, pg. 42. Volume 9 of Routledge Studies in Political Islam. London: Routledge, 2013. ISBN 9781135044732
- ^ Bosworth, C.E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W.P.; Lecomte, G. (1995). Encyclopaedia of Islam (New Edition). Volume VIII (Ned-Sam). Leiden, Netherlands: Brill. s. 390. ISBN 9004098348.
- ^ Encyclopaedia of the Qur'ān, pg. 156. Ed. Oliver Leaman. Londra: Routledge, 2005. ISBN 9781134339754
- ^ Asghar Ali Engineer, "Islam, Women and Gender Justice." Taken from Liberating Faith: Religious Voices for Justice, Peace, and Ecological Wisdom, pg. 355. Ed. Roger S. Gottlieb. Lanham: Rowman & Littlefield, 2003. ISBN 9780742525351
- ^ "Ethics in Islamic philosophy". 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2015.
- ^ The Muslim Jesus: Sayings and Stories in Islamic Literature, pg. 149. Ed. and trns. Tarif Khalidi. Dissertation series / Society of Biblical Literature. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2001. ISBN 9780674004771
- ^ Sahar Amer, Crossing Borders: Love Between Women in Medieval French and Arabic Literatures, pg. 24. The Middle Ages Series. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2008. ISBN 9780812201086
- ^ Rita Sommers-Flanagan and John Sommers-Flanagan, Becoming an Ethical Helping Professional: Cultural and Philosophical Foundations, pg. 38. Hoboken: John Wiley & Sons, 2006. ISBN 9780470080108
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- THE ETHICAL PHILOSOPHY OF AL-RĀGHIB AL-ISFAHĀNĪ 15 Nisan 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Journal of Islamic Studies (1995) 6 (1): 51-75. Oxford Journals.
