Polis devleti

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yazarı Nicolas de La Mare olan Traité de la Police (1.cilt, 1707)

Polis devleti, gücünü polis ile kullanan bir devlettir. Daha önce polis devleti, sivil idare tarafından yönetilen olağan devletler için kullanılmasına karşın yirminci yüzyılın başından beri sivil otoritelerin baskıcı varlığıyla tanımlanan ve istenmeyen bir yaşam durumunu tanımlayan "duygusal ve aşağılayıcı bir anlam" kazanmıştır.[1] Bir polis devletinin sakinleri, polisin gözetim veya kısıtlamalarına tabi olan seyahat etme özgürlüğü, politik özgürlükler, görüşlerini ifade etme özgürlüğü, iletişim özgürlüğü ve daha birçok özgürlüklerinde kısıtlamalar yaşayabilirler. Bir polis devletinde politik kontrol olağan koşullardaki hukuk devleti tarafından uygun görülen sınırların dışında etkinlik gösteren gizli polis gücü aracılığıyla da uygulanabilir.[2]

Elektronik polis devleti, devletin vatandaşlarına karşı adli delilleri kaydetmek, düzenlemek, aramak ve dağıtmak için elektronik teknolojileri agresif bir şekilde kullandığı bir devlettir.[3][4]

Tarihteki polis devletleri örnekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Oxford İngilizce Sözlüğü, "polis devleti" ifadesinin kökenini Avusturya İmparatorluğu'nda düzeni sağlamak için ulusal bir polis gücünün kullanımına atıfta bulunulduğu 1851 yılına kadar götürür.[5][6]

Bireysel özgürlük ile ulusal güvenlik arasında uygun bir dengenin ne olduğuna dair farklı politik görüşler olduğundan, bir polis devletini tanımlayan nesnel standartlar yoktur.[kaynak belirtilmeli] Aşağıdaki örneklerde, özgürlüğü ortadan kaldıran herhangi bir yasa bir polis devletine doğru ilerlerken, devletin halk üzerindeki denetimini sınırlayan herhangi bir yasa özgür bir devlete doğru ilerliyor olarak görülmektedir.[7]

Çar IV. İvan tarafından 1565 yılında Rus Çarlığı içinde kurulan Opriçnina, zulüm ve otokratik yönetime sahip çağdaş polis devletinin öncüsü olarak işlev görmüştür.[8][9]

Başlangıçta demokratik bir devlet olan Almanya, Nazilerin iktidara gelmesiyle II. Dünya Savaşı öncesinde halkı üzerinde gitgide daha baskıcı kontroller uygulamıştır. SS ve Gestapo'ya ek olarak Nazi polis devleti, 1930'lardan savaşın 1945'teki sonuna kadar nüfusu kontrol altına almak için aynı zamanda yargıyı da kullanmıştır.[10]

Apartheid döneminde Güney Afrika; kuruluşları yasaklamak, politik hükümlüleri tutuklamak, ten rengi nedeniyle bölünmüş yaşayan toplulukları sürdürmek ve hareketi kısıtlamak gibi polis devleti niteliklerini sürdürmüştür.[11]

Augusto Pinochet'nin Şili'si, bir polis devleti olarak çalışmıştır.[12] Pinochet'nin yönetimindeki polis; kamu özgürlüklerini kısıtlamak, politik düşünce alışverişini yok etmek, ifade özgürlüğünü sınırlamak, grev hakkını ortadan kaldırmak, maaşları dondurmak gibi eylemler sergilemiştir.[13]

Cumhurbaşkanı (ve daha sonra diktatör) Fulgencio Batista yönetimi sırasında Küba Cumhuriyeti otoriter bir polis devleti olmuştur. 1959 Küba Devrimi'nde Fidel Castro'nun Batista'yı devirerek iktidara gelmesi ve Marksist-Leninist bir cumhuriyet kurması ardından Küba'da polisin etkisi daha da artmıştır.[14][15][16][17]

Kuzey Kore, Juche tarzı Silla krallığından, Japonlar tarafından faşist bir polis devletinin dayatılmasına[18] ve günümüzde Kim Hanedanı tarafından totaliter bir devlet olarak hâlâ devam ettirilen birçok polis devleti sayılabilecek düzene ev sahipliği yapmıştır.[19] Paris merkezli Sınır Tanımayan Gazeteciler, Basın Özgürlüğü Endeksi'nin tanıtılmasından bu yana her basın özgürlüğü sınavı raporunda Kuzey Kore'yi ya son ya da sondan ikinci sıraya koymuştur. RSF, Kim Hanedanı'nın tüm medyayı kontrol ettiğini belirtmiştir.[20][21]

Protestoları durdurmak için yeni güvenlik önlemleri geçirmeyi teklif etmiş Adalet ve Kalkınma Partisi hükûmeti, Türkiye'yi bir polis devletine çeviriyor olmakla suçlanmıştır.[22]

2013 Mısır Askerî Darbesi'nden bu yana Mısır'ın askerî hükûmeti, dinî aşırıcılık ile mücadele amacıyla dini inancını yaşama ve ifade etme özgürlüklerini kısıtlamakla suçlanmaktadır.[23][24] Bu suçlamalardan biri, Mısır'ın "Devrimci bir Polis Devleti"ne döndüğü iddiasıdır.[25]

Filipinler'de 1970'lerden 1980'lerin başına kadar Ferdinand Marcos'un diktatörlüğü, bir polis devletinin birçok özelliğine sahip olmuştur.[26][27]

Kurgusal polis devletleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurgusal polis devletleri, romandan filmlere ve video oyunlarına kadar medyada yer almıştır. George Orwell'in 1984 romanındaki kurgusal Okyanusya devleti, Polis Bilimi Ansiklopedisi tarafından "bir polis devletinin kesin kurgusal muamelesi" olarak tanımlanmış ve aynı zamanda terimin çağdaş kullanımını da etkilemiştir.[28]

Orwell'in romanı, Britanya'yı sürekli olarak bir savaş hâlinde olan totaliter Okyanusya rejimi altında anlatmaktadır. Bu sürekli savaş, halkı kitlesel gözetlemeye ve beklenmeyen polis aramalarına maruz bırakmak için bir bahane olarak kullanılmaktadır.[29]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ The Japanese Police State: Tokko in Interwar Japan. A&C Black. 17 Aralık 2013. ss. 14-. ISBN 9781780939742. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2014. 
  2. ^ A Dictionary of World History, Market House Books, Oxford University Press, 2000.
  3. ^ "Police Checkpoints on the Information Highway" 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Computer underground Digest, Volume 6 : Issue 72 (14 August 1994), ISSN 1066-632X, "The so-called 'electronic frontier' is quickly turning into an electronic police state."
  4. ^ The Electronic Police State: 2008 National Rankings 7 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Jonathan Logan, Cryptohippie USA.
  5. ^ Oxford English Dictionary, Third edition, January 2009; online version November 2010. ; accessed 19 January 2011.[ölü/kırık bağlantı] (Oxford İngilizce Sözcük, 3. Basım, Ocak 2009, çevrimiçi sürüm Kasım 2010; 19 Ocak 2011'de erişilmiştir.)
  6. ^ The New Police Science: The Police Power in Domestic and International 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. edited by Markus Dubber, Mariana Valverde
  7. ^ Police State (Key Concepts in Political Science), Brian Chapman, Macmillan, 1971.
  8. ^ Development of Class Structure in Eastern Europe: Poland and Her Southern Neighbors. SUNY Press. 1989. s. 217. ISBN 9780887068331. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2016. Oprichnina was originally a band of faithful servants organized by Ivan IV into a police force; they were used by the tsar to crush not only all boyars (Russian nobility) under suspicion, but also the Russian princes [...]. Oprichnina enabled the tsars to build the first police state in modem history. 
  9. ^ Rasputin and the Fall of the Romanovs. 1964. s. 60. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2016. [Ivan IV] established a political security force to run the Oprichina[sic], whose task was to spy on his enemies and destroy them; hence Ivan may be regarded as the inventor of the police state. 
  10. ^ "SS Police State". U.S. Holocaust Museum. 1 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  11. ^ Africa Since 1940: The Past of the Present. Cambridge University Press. 10 Ekim 2002. ss. 149-. ISBN 9780521776004. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  12. ^ Principled Negotiation and Mediation in the International Arena: Talking with Evil. Cambridge University Press. 22 Nisan 2013. ss. 235-. ISBN 9781107026872. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  13. ^ Latin America Today. United Nations University Press. 1 Ocak 1993. ss. 233-. ISBN 9789280808193. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  14. ^ Encyclopedia of Latino Popular Culture. Greenwood Publishing Group. 2004. ss. 120-. ISBN 9780313332104. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  15. ^ The Latin Americans: Past and Present. Houghton Mifflin. 1 Ocak 1972. ISBN 9780395133736. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  16. ^ Everything You Need to Know About Latino History: 2008 Edition. Penguin Group US. 27 Kasım 2007. ss. 225-. ISBN 9781101213537. 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2014. 
  17. ^ Paul H. Lewis. Authoritarian regimes in Latin America.
  18. ^ Rogue Regime : Kim Jong Il and the Looming Threat of North Korea: Kim Jong Il and the Looming Threat of North Korea. Oxford University Press. 1 Mayıs 2005. ss. 74-. ISBN 9780198038108. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  19. ^ The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy. Yale University Press. 2008. ss. 179-. ISBN 9780300150131. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014. 
  20. ^ "North Korea Rated World's Worst Violator of Press Freedom". U.S. Department of State. 25 Ekim 2006. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2008. 
  21. ^ "North Korea still one of the world's most repressive media environments". 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  22. ^ "Critics: Proposed Legislation Turns Turkey Into Police State". VOA. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2015. 
  23. ^ "Egypt's New Police State". The New York Times. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  25. ^ "Egypt: The Revolutionary Police State". Politico. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2016. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  28. ^ The Encyclopedia of Police Science 19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Volume 1 edited by Jack R. Greene
  29. ^ The Encyclopedia of Police Science. CRC Press. 2007. s. 1004. ISBN 9780415970006. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Polis_devleti&oldid=32472314" sayfasından alınmıştır