Pir

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Pir veya ocak (Azericeocaq), Azerbaycan'da pagan dini inançlara bağlı ibadet yeridir.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

"Pir" kelimesi Azerbaycan diline Farsçadan (پیر) geçmiş, "yaşlı adam" anlamına gelir.[1] "Ocak" kelimesi Eski Türk'den türemiş, "od" kelimesi ve "+çAk" ekinden oluşmuştur.[2]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Pirler Azerbaycan'da paganizm'in mevcut olduğu dönemden beri bilinmektedir. İnsanlar ağaçların (çitlembik, karaağaç ve başkaları), dağların, büyük taşların, kutsal dini şahsiyetlerin ve tarikat liderlerinin mezar ve türbelerinin mucizevi güçlere sahip olduğuna inanırdı. Kabile, topluluk ve aile ile ilgili bu kavram aslında eski inançların, yani atalara tapınmanın bir kalıntısı olarak kendini göstermiştir. Pirler, kısırlık, engellilik, zihinsel ve fiziksel hastalıklarından medet umanlar ve niyet tutanlar için bir ibadet, nezir verme ve "tedavi" yeri olmuştur. Pirlere nezir verilirdi. Din adamlarının halkı kandırarak pirleri bir çıkar kaynağına çevirmeleri 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın önde gelen aydınlarının sert eleştirilerine neden olmuştur. 1920'de Nisan darbesi ile Azerbaycan'da Sovyet iktidarının kurulmasının ardından devlet, pirlere karşı seferberlik başlatmışdır.[3]

Popüler kültürde[değiştir | kaynağı değiştir]

Neriman Nerimanov ve Abdurrahim bey Hagverdiyev, Pir eserlerinde pirleri eleştirerek gerici bir yapıya sahip olduklarını iddia etmiştiler.[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "PİR". 2022-12-27 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-12-27. 
  2. ^ "ocak". 2022-12-27 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2022-12-27. 
  3. ^ a b Пир // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 534.