Pinokyo (kitap)

Pinokyo
Le avventure di Pinocchio
	1919 baskısı
Yazar	Carlo Collodi
İllüstratör	Enrico Mazzanti
Ülke	İtalya
Dil	İtalyanca
Konular	Haylaz bir tahta kuklanın, gerçek bir çocuk olma yolunda başından geçen serüvenler
Türler	Macera, fantazi, çocuk romanı
Yayım	1883

Pinokyo (İtalyanca: Le avventure di Pinocchio – Storia di un burattino), İtalyan yazar Carlo Collodi'nin çocuk romanı.

Dünya çocuk edebiyatının başyapıtlarından birisidir.^[1] Carlo Collodi’nin 1881 yılında yazdığı ve Il giornale per i bambini adlı çocuk dergisinde tefrika edilen eser, gördüğü ilgi üzerine 1883’te kitap olarak basıldı. 260'tan fazla dile çevrilerek dünyanın en çok dile çevrilmiş kitapları arasına girdi.^[2] Çocuklar düşünülerek yazılan bir roman olmasıyla tarihi önem taşıyan eser, modern çocuk edebiyatının ilk örneklerindendir.^[3]

Romanın bel kemiğini, “Yalan söylemek, bir çocuğun sahip olabileceği en kötü huydur" ifadesi oluşturur.^[3] Pinokyo, küçük bir çocuğa dönüşen bir kukladır. Bu kukla akıllı uslu bir çocuk olma niyetine rağmen, yaramazlık, tembellik, umursamazlık ve muziplik gibi huylarını bırakamaz. Bu huyu yüzünden başına olmadık işler gelir.

Pinokyo, ilk önce tefrika edildiği gazetenin ressamı Ugo Fleres tarafından, kitap olarak basıldığındaysa Enrico Mazzanti tarafından resimlendi.

Yayımlanışından itibaren büyük ilgi gören roman birçok kez filme alındı, sahnelendi, animasyonla canlandırıldı. Eserin evrensel başarısı, Walt Disney'in Pinokyo'yu 1939 yılında film kahramanı haline getirmesiyle daha da arttı. Ayrıca birçok yayınevi, adı bilinmeyen yazarlara "Pinokyo’nun Sırrı, Pinokyo’nun Arkadaşı, Pinokyo Afrika’da" gibi isimlerle pek çok Pinokyo kitabı yazdırmıştır.^[4]

Pinokyo'nun ilk Türkçe baskısı 1931 yılında Samim ve Suat Sinanoğlu çevirisiyle, Pinokyo: Bir kuklanın başına gelenler adıyla Kanaat Kütüphanesi tarafından yapıldı.

Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşlı ve yalnız bir marangoz olan Geppetto Usta, "dans etmesini, kılıç kullanmasını, cambaz gibi takla atmasını bilen" bir kukla yapmak için Kiraz Usta (Antonio Usta)'dan bir tahta parçası alır. Amacı yaratacağı kuklayla dünyayı dolaşmak ve karnını doyurmaktır. Geppetto Usta, yaptığı kuklaya "Pinokyo" ismini verir. Pinokyo, etten kemikten olmasa da tahtadan bir çocuk haline gelir; Geppetto onu evladı olarak benimser, onu okula gönderir.

Yaramaz bir çocuk olan Pinokyo, babasının sözünü dinlemez, okuldan hep kaçıp sokaklarda başıboş dolaşıp ;çevresinin etkisi ile birçok hata yapar, emek vermeden kazanmak ister ve bütün parasını kaybeder. Zor duruma düşünce bir mavi orman perisi yardımına yetişir, ona ilgi ve şefkat gösterir. Pinokyo periye yalan söyledikçe burnu uzamakta ve herkes yalan söylediğini fark etmektedir.

Babasını aramak için periden ayrılan Pinokyo birçok macera yaşar, iyi bir çocuk olmaya çalışır. Bir gün denizde yüzerken büyük bir köpekbalığı Pinokyo’yu yutar, Pinokyo balığın karnında babası ile karşılaşır. Uzun zaman önce balık tarafından yutulan Geppetto usta artık çok halsizdir. Pinokyo balığın karnını gıdıklayınca huylanan balık, ikisini de kusar ve Pinokyo ile babası eve dönerler.

Pinokyo hasta babasına bakar. İyi kalpli, uslu bir çocuk olan Pinokyo, mavi peri tarafından gerçek bir çocuğa dönüştürülür.

Türkçe çevirileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Pinokyo: Bir kuklanın başına gelenler, çev. Samim ve Suat Sinanoğlu (Kanaat Kütüphanesi, 1931)
Pinokyo Bir Kuklanın Hikâyesi, çev. Ragıp Önel (Ankara, 1944)
Pinokyo, çev. Muzaffer Reşit (İstanbul, Varlık, 1953)
Pinokyo, çev. Necmettin Arıkan (İstanbul, Rafet Zaimler, 1955)
Pinokyo, çev. Nurcihan Kesim (İstanbul, İyigün, 1958)
Pinokyo Tahta Çocuk, çev. Seyfettin Orhan Çağdaş (İstanbul, Kitap Yayma, 1961)
Pinokyo, çev. Yaşar Nabi Nayır (İstanbul, Varlık, 1962)
Pinokyo, çev. Bülent Bekdik (İstanbul, Doğan Kardeş, 1968)
Pinokyo, çev. Egemen Berköz (İstanbul, Milliyet, 1975)
Pinokyo, çev. Vahe Dilaçar (İstanbul, Dilek, 1975)
Pinokyo, çev. Gönül Suveren (İstanbul, Altın Kitaplar, 1977)
Pinokyo, çev. Babil Çeçen (İstanbul, Orgün, 1983)
Pinokyo, çev. Nihal Yeğinobalı (İstanbul, Sosyal, 1985)
Pinokyo, çev. Ülkü Tamer (İstanbul: Remzi, Mayıs 1997)
Pinokyo, çev. Melda İmirgi (İstanbul, İthaki, 2002)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Pinokyo'nun Serüvenleri, Can Yayınları Tanıtım kopyası (Çeviren: E. Cendey, Resimleyen: S. Girgin

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Usanmaz, Ceyhan. "Pinokyo'yu Geppetto Usta yaratır, peki ya Geppetto Usta'yı?". Sabit Fikir dergisi 20.04.2012. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016.
^ "Pinocchio's Journey from Italy". Newyork Halk Kütüphanesi web sitsi. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020.
^ ^a ^b Sunay, Simla. "Carlo Collodi… Uzayan bir burundan fazlası!". İyi Kitap Aylık Okul Öncesi, Çocuk ve Gençlik Kitapları Gazetesi, Eylül 015. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Berköz, Egemen. "Pinokyo". Insanokur.org 1 Ekim 2006. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016.

[ceyhan-1] Usanmaz, Ceyhan. "Pinokyo'yu Geppetto Usta yaratır, peki ya Geppetto Usta'yı?". Sabit Fikir dergisi 20.04.2012. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016.

[2] "Pinocchio's Journey from Italy". Newyork Halk Kütüphanesi web sitsi. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2020.

[iyikitap-3] Sunay, Simla. "Carlo Collodi… Uzayan bir burundan fazlası!". İyi Kitap Aylık Okul Öncesi, Çocuk ve Gençlik Kitapları Gazetesi, Eylül 015. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[egemen-4] Berköz, Egemen. "Pinokyo". Insanokur.org 1 Ekim 2006. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]