Panik bozukluk

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Panik bozukluk
Panik atak geçiren, başka biri tarafından sakinleştirilmeye çalışan birinin tasviri.
UzmanlıkPsikiyatri
BelirtilerAniden gelen yoğun korku periyotları, kalp çarpıntısı, terleme, titreme, nefes darlığı, uyuşma[1][2]
NedenleriBilinmiyor[3]
Risk faktörüAile öyküsü, tüttürmek, stres, çocuk istismarı geçmişi[2]
TanıSemptomların diğer olası sebeplerinin hastada olmadığı anlaşılınca[2][3]
Ayırıcı tanıKardiyovasküler hastalıklar, hipertiroidi, uyuşturucu kullanımı[2][3]
TedaviRehberlik, ilaçlar[3]
İlaçAntidepresanlar, benzodiazepinler, beta blokörler[1][3]
Sıklıkİnsanların %2,5'i hayatlarının bir kısmında yaşıyor[4]

Panik bozukluk, tekrarlanan beklenmedik panik ataklar ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur.[1] Panik ataklar çarpıntı, terleme, titreme, nefes darlığı, uyuşma veya korkunç bir şeyin olacağı hissini içeren ani yoğun korku dönemleridir.[1][2] Semptomlar dakikalar içinde etkilerini artırır ve en yüksek derecelerine çıkarlar.[2] Daha fazla atağın gelmesinden kaygı duyarak geçmişte atakların meydana geldiği yerlerden kaçınmayla sonuçlanacak endişeler olabilir.[1]

Panik bozukluğun sebebi bilinmemektedir.[3] Panik bozukluğu genellikle ailelerde kalıtsal bir şekilde devam eder.[3] Risk faktörleri arasında sigara içme, psikolojik stres ve çocuk istismarı öyküsü vardır.[2] Tanı, diğer mental bozukluklar, kalp hastalığı veya hipertiroidizm gibi tıbbi durumlar ve ilaç kullanımı da dahil olmak üzere diğer kaygı nedenlerinin ortadan kaldırılmasını ve hastanın semptomlarının bir profesyonel tarafından değerlendirilmesini içerir.[2][3] Durumun taranması danışana yapılan bir anket kullanılarak yapılabilir.[5]

Panik bozukluğu genellikle danışmanlık ve ilaçlar ile tedavi edilir.[3] Kullanılan danışmanlık türü genellikle insanların yarısından fazlasında etkili olan bilişsel davranışçı terapi (BDT)'dir.[3][4] Kullanılan ilaçlar arasında antidepresanlar ve nadiren benzodiazepinler veya beta blokörler yer alır.[1][3] Tedaviyi bıraktıktan sonra insanların %30'una kadarında hastalık tekrar nükseder.[4]

Panik bozukluğu, yaşamlarının bir noktasında insanların yaklaşık %2.5'ini etkiler.[4] Genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar, ancak her yaş etkilenebilir.[3] Çocuklarda ve yaşlılarda daha az görülür.[2] Kadınlar erkeklerden daha sık etkilenir.[3]

Belirti ve semptomlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Panik bozukluğundan muzdarip olanlar genellikle panik atak sırasında yoğun bir şekilde aşırı kaygı atağı geçirirler. Bu ataklar genellikle yaklaşık on dakika sürer ve 1-5 dakika kadar kısa ömürlü olabilir, ancak yirmi dakika ila bir saatten fazla veya yararlı bir müdahale yapılana kadar sürebilir. Panik atakların seviyeleri bir saat boyunca yükselebilir ve azalabilir (bir atak diğer bir atağa sebep olarak bir döngü oluşturabilir) ve panik yoğunluğu ve spesifik semptomlar süreye göre değişebilir.

Bazı durumlarda, atak hafifletilmemiş yüksek yoğunlukta devam edebilir veya şiddeti artıyor gibi görünebilir. Bir atağın yaygın belirtileri arasında hızlı kalp atışı, terleme, baş dönmesi, dispne, titreme, kontrol edilemeyen korku (örneğin kontrolü kaybetme ve delirme korkusu),[6] ölme korkusu[7] ve hiperventilasyon yer alır. Diğer belirtiler boğuluyormuş, felç oluyormuş gibi hissetme, göğüs ağrısı, bulantı, uyuşma veya karıncalanma, titreme veya sıcak basması, bayılma hissi, ağlama,[8] ve değişmiş gerçeklik duygusudur.[9] Buna ek olarak, kişinin genellikle "yaklaşmakta olan kötü bir durum" hakkında düşünceleri vardır.[10] Ataklardan muzdarip bireyler genellikle atakları kışkırtan durumdan kaçma konusunda güçlü bir isteğe sahiptir. Panik bozukluğun getirdiği kaygı, yaygın anksiyete bozukluğu ile karşılaştırıldığında daha şiddetli ve belirgin şekilde epizodik olabilir. Panik ataklar, belirli uyarana (örn. Bir fare görmek veya dişçiye gitmek) maruz kalmak sonucunda tetiklenebilir.[9] Diğer ataklar hiçbir şey tarafından tetiklenmemiş gibi görünebilir. Bazı kişiler bu olaylara düzenli olarak, bazen günlük veya haftalık olarak maruz kalırlar. Panik atakların dış belirtileri olumsuz sosyal deneyimlere (örneğin utanç, sosyal damgalanma, sosyal izolasyon vb.) sebep olabilir.

Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

2004'te 100.000 kişi başına panik bozukluğu için yaşa göre standartlaştırılmış ayarlanmış yaşam yılı oranları.
  veri yok
  95'ten az
  95–96.5
  96.5–98
  98–99.5
  99.5–101
  101–102.5
  102.5–104
  104–105.5
  105.5–107
  107–108.5
  108.5–110
  110'dan fazla

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f "Anxiety Disorders". NIMH. Mart 2016. 29 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 October 2016. 
  2. ^ a b c d e f g h i American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), Arlington: American Psychiatric Publishing, ss. 208-217, 938, ISBN 978-0890425558 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m "Panic Disorder: When Fear Overwhelms". NIMH. 2013. 4 October 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 October 2016. 
  4. ^ a b c d Craske MG, Stein MB (Aralık 2016). "Anxiety". Lancet. 388 (10063): 3048-3059. doi:10.1016/S0140-6736(16)30381-6. PMID 27349358. 
  5. ^ Herr NR, Williams JW, Benjamin S, McDuffie J (Temmuz 2014). "Does this patient have generalized anxiety or panic disorder?: The Rational Clinical Examination systematic review". JAMA. 312 (1): 78-84. doi:10.1001/jama.2014.5950. PMID 25058220. 
  6. ^ depression and anxiety 27:93–112, 2010.
  7. ^ marquez (N.D). Panic Disorder Respiratory Subtype: Psychopathology, Laboratory Challenge Tests, and Response to Treatment.
  8. ^ Diler et al., (2004) Cognitive-Behavioral Treatment of Adolescent Panic.
  9. ^ a b Frisch, N. and Frisch, L. 2006. Psychiatric Mental Health Nursing. 3rd ed. Canada: Thomson Delmar Learning.
  10. ^ Healy (2009) Psychiatric Drugs Explained
Sınıflandırma
Dış kaynaklar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Panik_bozukluk&oldid=31030037" sayfasından alınmıştır