Müstalî

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Mustâ‘lî (Fatımi) sayfasından yönlendirildi)
Mustali
Ahmed El-Mustâ‘lî
Fatımi Halifesi Musta'li döneminde darp edilmiş altın dinar sikke.
Fatımi Halifesi
Hüküm süresi1094 – 12 Aralık 1101
Önce gelenMûstensir
Sonra gelenAmir
Doğum16 Eylül 1074
Ölüm12 Aralık 1101
Tam adı
Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî b'il-Lâh
HanedanFatımi Hanedanı
BabasıMûstensir
DiniŞii İslam

Musta'li veya Ahmed El-Mustâ‘lî veya tam kunye Ebū el-Kāsım el-mustaʿlī bi-llāh ʾaḥmad bin al-mustenṣir, Arapçaأبو القاسم "المستعلي بالله" أحمد بن المستنصر (d: 16 Eylûl 1074 - ö: 12 Aralık 1101). Dokuzuncu Fâtımî Hâlifesi ve İsmâilîyye-Mustâlîlik Mezhebi'nin "On Dokuzuncu İmâmı".

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Fatımiler'in Sekizinci halifesi hâlife Mûstensir'ın 1094 tarihinde ölümü üzerine, o sırada Mûstensir'in veziri olan El-Efdâl Şehinşâh tarafından dokuzuncu Fâtımî Hâlifesi olarak ilân edilmiştir.

Bedr el-Cemâli'nin kızı ile evli olan "Ebû’l-Kâsım el-Mustâ‘lî," zamanın vezîri El-Efdâl Şehinşâh tarafından kendi kızkardeşiyle evli olmasından ötürü Mustafâ Nizar'ın yerine tahta çıkarılmıştı.[1] Bu durumu kabul etmeyen büyük kardeş Mustafa Nizar'ın isyân etmesi üzerine de İsmâilîyye mezhebi Mustâlîlik ve Nizârîlik olmak üzere ikiye bölünmüştür.

Mustâlî tüm yaşamı boyunca hâlifeliğini "Bedr El-Cemâli"'nin oglu olan ve kendisi de Veziri olan "El-Efdâl Şehinşâh İbni Bedr El-Cemâli"'ın gölgesi altında 1094 - 1011 tarihleri arasında sürdürmüştü.

Bu hâlifelik süresince 1099 yılında Birinci Haçlı Seferi düzenlendi ve neticesinde Kudüs Krallığı, Trablus Kontluğu ve Antakya Prensliği tesis edildi. Bu cereyan eden hadiseler Fâtımîler'in Suriye ve Filistin'deki güçlerinin daha da azalmasına neden oldu.

Ayrıca, iktidârı süresince kendisine muhalefet eden Hasan Sabbah ve diğer Nizârîlik taraftarlarının oluşturduğu Haşhaşin cephesi kuruldu.

12 Aralık 1101 tarihinde öldüğünde halifeliğe oğlu Âmir getirildi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Daftary, Farhad (1998). "A Short History of the Ismailis" (İngilizce). Edinburgh: Edinburgh University Press. s. 34–36. ISBN 0-7486-0687-4. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Daftary, Farhad (1998), A Short History of the Ismailis, Edinburgh:Edinburgh University Press ISBN 0-7486-0687-4 (İngilizce)
  • Julien, Charles-André (ilk basım 1931, 1994), Histoire de l'Afrique du Nord, des origines à 1830, Paris:Payot ISBN 978-2-228-88789-2 (Fransızca)
Müstalî
Doğumu: 1074 Ölümü: 1102
Resmî unvanlar
Önce gelen
Mûstensir
Fatımi Halifesi
1094 - 1102
Sonra gelen
Âmir
Şii İslam unvanları
Önce gelen
Mûstensir
On Sekizinci İsmâ‘îl’îyye İmâmı
İmâm Mustâ‘lî
On Dokuzuncu Mustâ‘lîyye
Şîʿa İsmâ‘îlî İmâmı

1094 - 1102
Sonra gelen
Âmir
Yirminci İsmâ‘îlî-Mustâlîlik İmâmı