Koca Kasım Ağa

Mısır Çarşısı, İstanbul

Koca Kasım Ağa (d. 1567 - ö. 1659), 16. yüzyıl sonunda ve 17. yüzyılda hizmet vermiş Osmanlı mimarıdır. İstanbul'a devşirme olarak geldi. Mimarlığı muhtemelen Davud Ağa'dan öğrendi. Adı ilk olarak 1597 yılında Dikilitaş yakınındaki Validesultan hamamının onarımı sırasında duyuldu. 1622 yılında Mimarbaşı Hasan Ağa'nın ölümünden sonra baş mimarlığa getirildi.

Eserleri

1639'da Üsküdar sarayında Baltacılar koğuşunu onardı. Altı ay süren bir çalışmadan sonra Topkapı Sarayı'nda Sepetçiler Kasrı'nı yeniden yaptı. 1598'de Mimar Davud Ağa'nın planı ile başlanan ve dört mimar tarafından tamamlanan Yeni Cami'nin yapımına yardımcı oldu. 1644'te memleketi Arnavut Belgradı'nda bir çeşme yaptırdı.

Siyasi faaliyetleri

Kasım Ağa yeteneği ve çalışmalarından ziyade siyasi faaliyetleriyle tanınırdı. Sultan İbrahim döneminde sadrazam Kara Mustafa Paşa'nın yakın dostluğunu kazandı. Kara Mustafa Paşa'nın nüfuzunun azalmaya başladığı dönemde rakibi Kazasker Cinci Hüseyin Efendi'nin de yakınlığını elde etti. Mustafa Paşa öldürülünce Kasım Ağa'nın da mülklerine el konuldu ve 1644 yılında mimarbaşılıktan azledilerek Gelibolu'ya sürüldü. Hüseyin Efendi'nin aracılığyla 1645'te İstanbul'a döndü ve tekrar başmimarlığa getirildi.

Kösem Sultan'ın ölümünde sonra Turhan Sultan'la yakınlık kurdu. Köprülü Mehmet Paşa'nın ülkedeki aksaklıkları düzeltebileceğini savundu ve Mehmet Paşa'nın sadrazamlığa getirilmesinde rol oynadı. Ancak rakiplerinin iftiraları yüzünden Turhan Sultan tarafından 1652 yılında Yedikule zindanlarındaki Kanlıkuyu'ya hapsedildi. Zindanda hastalanınca Kıbrıs'a sürüldü. Bir süre sonra Turhan Sultan tarafından İstanbul'da oturmasına izin verildi. 1659'da İstanbul'da öldü.

Kaynakça

• Meydan Larousse