Emin Erkul
Emin Erkul (tam adı Mehmet Emin Erkulseyitoğlu; d. 1881, Grebene, Serfiçe - ö. 3 Haziran 1964, İstanbul), tıp doktoru, Kuvâ-yi Milliyeci ve siyaset adamı. "Kalpaklı Emin Bey" ve "Şehremini Emin Bey" olarak da tanınır. İstanbul'un, Cumhuriyet döneminde atanan ilk şehreminidir (belediye başkanı).
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
İlköğrenimini Manastır'da, ortaöğrenimini İstanbul'da yaptı. 1905'te Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi (Askeri Tıbbıye) yüzbaşı rütbesiyle bitirdi. İstanbul'daki Gülhane Askeri Hastanesi'nde cerrahi servisinde asistan olarak görevlendirildi. 1906'da operatörlük sertifikası aldı. 1908'de ünlü hekim Dayke Paşa'nın yardımcılığına atandı, 1909'da hastane operatörü oldu. Aynı yıl Budapeşte'de toplanan Tıp Kongresi'ne katıldı. 1910'da askerlikten istifa ederek Afyon'da özel bir hastane kurdu. I. Dünya Savaşı yıllarında Bursa sıhhiye müdürlüğü ve Askeri Nekahethane başhekimliği görevinde bulundu. Kuvâ-yi Milliye ve Müdafaa-i Hukuk örgütlenmelerinde görev aldı. 1920'de Bursa'dan mebus seçilerek TBMM'ye katıldı ve TBMM 1. dönem milletvekili oldu. Meclis'te yasama çalışmaları dışında, cephede de savaşa katıldı.
8 Haziran 1924'te İstanbul şehreminliğine atandı. Cumhuriyet döneminin ilk belediye başkanı olduğu için pek çok belediyecilik faaliyetinde ilkleri gerçekleştirmiştir: İstanbul'daki belediye zabıtalığı teşkilatının ilk kuruluşu ve Kayışdağı'ndan su getirilmesi, belediye mezarlıklarının yapılması, soğuk hava depoları ve kanalizasyonların inşası.[1] Emekli olduğu 28 Eylül 1928'e değin bu görevini sürdürdü.
1925'te Bursa'da yapılan milletvekili ara seçiminde, Nurettin Paşa karşısında aday olduysa da kaybetti. 1932'de Milli Reassürans AŞ'ye atandı; şirkette yönetim kumlu üyesi, başkan vekili ve başkan olarak 1950'ye değin çalıştı. 1934-1953 yılları arasında Osmanlı Bankası yönetim kurulu üyeliğinde bulundu. ABD Askeri Cerrahlar Derneği'nin fahri üyeliğine seçildi, 2 Mayıs 1939 günü Washington'da T.C. Büyükelçisi'nin da katıldığı bir törenle üyelik beratını ve nişanını aldı.
Kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası sahiplerindendir. Evli ve iki çocuk babasıdır.[2] 7 Şubat 1947'de Bursa Belediyesi tarafından "Bursa'nın onursal hemşerisi" ilân edilen Emin Erkul, 3 Haziran 1964'te İstanbul'da[3] öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Eski Şehremini Emin Erkul vefat etti". Milliyet. 4 Haziran 1964.
- ^ "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 31 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2013.
- ^ Tınal, Melih, (Ed.) (2011). Operator Doktor Emin Bey'in Milli Mücadele Anıları. İzmir: Zeus Kitabevi. ISBN 9786058906952.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ali Haydar Yuluğ |
İstanbul Belediye Başkanı 8 Haziran 1924 - 12 Ekim 1928 |
Sonra gelen: Muhittin Üstündağ |