Mehmed Rifat Paşa

Mehmed Rifat Paşa (1862 - 1925), Osmanlı Devleti'nin son yıllarında hizmet vermiş bir devlet adamıdır.^[1]

Sıbyan mektebinde başladığı eğitimini, Bayezid Rüştiyesi ve İstanbul Sultanisi’nde sürdürmüş ve ardından da Mülkiye Mektebi’nde parlak bir şekilde tamamlamıştır.^[2] Mehmed Rifat Paşa'nın ilk büyükelçilik görevi 1897 yılının Aralık ayında Atina'da başladı. Bu görevi 1908 yılının Mart ayına kadar devam ettirdikten sonra Londra büyükelçiliğine atandı. 1909 yılının Şubat ayına kadar bu görevde kaldıktan sonra Osmanlı Hariciye Nazırı oldu.

Hariciye Nazırı oluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

İttihat ve Terakki Fırkası hakkında oluşmuş bulunan İngiliz karşıtı görünümünü azaltmak veya ortadan kaldırmak istiyordu. Bu nedenle İngiliz yanlısı olarak bilinen Londra Büyükelçisi Mehmet Rıfat Paşa'ya Hariciye Nazırlığı'nı teklif etti. O sıralar bir nazırlık düşünmeyen Rıfat Paşa bu teklifi reddetti. ittihat ve Terakki söz konusu nazırlık için adı geçmeye başlayan, padişahlık yanlısı Tevfik Paşa'nın önünü kesmek için teklifinde ısrarcı oldu ve nihayetinde Rıfat Paşa görevi kabul ederek İstanbul'a yola çıktı, varıncaya kadar nazırlığa Gabriel Narodonkyan Efendi vekalet etmiştir. Paşa Şubat 1909-Ağustos 1911 tarihleri arasında Hariciye Nazırı olarak hizmet etti.^[3]

1909 yılında ölen İstanbul mebusu Manyasizade Refik Bey'in yerine Meclis-i Mebûsan'a girmiştir. Ancak 1911 yılının ekim ayında Paris büyükelçisi olması nedeniyle mebusluktan istifa etmiştir.^[4]

Nazırlık sonrası görevleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1911 yılının ekim ayında Paris büyükelçisi oldu. I. Dünya Savaşı'nın başladığı 1914 yılının Kasım ayına kadar bu görevde kaldı. Savaş biterek ateşkes imzalandıktan sonra 1918 yılının Ağustos ayında Berlin'e büyükelçi olarak gönderildi. Bu görevi 1919 yılının Mart ayına kadar sürdürdü. 1925 yılında öldü.^[1]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Kuneralp 1999, s. 101.
^ Akpınar 2015, s. 176.
^ Mehmetefendioğlu 1996, s. 38, İkinci Bölüm.
^ Saygı 2014, s.44 dip not 159 "1911 yılının Aralık ayında yapılan ara seçim, İstanbul mebusu ve Hariciye Nazırı Rıfat Paşa'nın Paris Büyükelçiliği'ne atanması sonucu gündeme gelmiştir. İttihatçılar, Adliye Nazırı Mehmed Memduh Bey’i aday gösterirken; Hürriyet ve İtilaf Fırkası ise Şehraz gazetesi Yazı İşleri Müdürü Tunuslu Tahir Hayreddin Bey’i aday göstermiştir. 195 oy alan Memduh Bey'i 1 oy farkla geçerek 196 oy alan Tahir Hayreddin Bey, mebus seçilmiştir.".

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuneralp, Sinan (1999). Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber. İstanbul: İsis Ltd. ISBN 9789784281188.
Akpınar, Mahmut (2015). "Osmanlı Hariciye Nazırları (1836-1922)". Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 35. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
Saygı, Serhan Kemal (2014). Meclis-i Mebusan’da İzmir Mebusları 1908-1918 (PDF) (Doktora). İzmir: T.C. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2021.
Mehmetefendioğlu, Ahmet (1996). İkinci Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Hükümetleri ve İtttihat ve Terakki (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2018.

Siyasi görevi
Önce gelen: Ahmed Tevfik Paşa	Osmanlı Hariciye Nazırı Şubat 1909 - Ağustos 1911	Sonra gelen: İbrahim Hakkı Paşa

[FOOTNOTEKuneralp1999101-1] Kuneralp 1999, s. 101.

[FOOTNOTEAkpınar2015176-2] Akpınar 2015, s. 176.

[FOOTNOTEMehmetefendioğlu199638İkinci_Bölüm-3] Mehmetefendioğlu 1996, s. 38, İkinci Bölüm.

[FOOTNOTESaygı2014s.44_dip_not_159_"1911_yılının_Aralık_ayında_yapılan_ara_seçim,_İstanbul_mebusu_ve_Hariciye_Nazırı_Rıfat_Paşa'nın_Paris_Büyükelçiliği'ne_atanması_sonucu_gündeme_gelmiştir._İttihatçılar,_Adliye_Nazırı_[[Mehmed_Memduh_Bey]]’i_aday_gösterirken;_Hürriyet_ve_İtilaf_Fırkası_ise_Şehraz_gazetesi_Yazı_İşleri_Müdürü_Tunuslu_[[Tahir_Hayreddin_Bey]]’i_aday_göstermiştir._195_oy_alan_Memduh_Bey'i_1_oy_farkla_geçerek_196_oy_alan_Tahir_Hayreddin_Bey,_mebus_seçilmiştir."-4] Saygı 2014, s.44 dip not 159 "1911 yılının Aralık ayında yapılan ara seçim, İstanbul mebusu ve Hariciye Nazırı Rıfat Paşa'nın Paris Büyükelçiliği'ne atanması sonucu gündeme gelmiştir. İttihatçılar, Adliye Nazırı Mehmed Memduh Bey’i aday gösterirken; Hürriyet ve İtilaf Fırkası ise Şehraz gazetesi Yazı İşleri Müdürü Tunuslu Tahir Hayreddin Bey’i aday göstermiştir. 195 oy alan Memduh Bey'i 1 oy farkla geçerek 196 oy alan Tahir Hayreddin Bey, mebus seçilmiştir.".

[1]

[2]

[3]

[4]