Malaya Komünist Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Malaya Komünist Partisi (MCP) kurulduğu 1930 yılından itibaren yasa dışı konumda İngiltere’nin Malay Yarımadasındaki sömürge yönetiminin sona ermesi için mücadele etmiş olan siyasi parti. Malaya Yarımadasının Japon işgalinde bulunduğu 1942-45 yılları arasında Malaya Halkları Japonya Karşıtı Ordusunu kurmuş ve işgalci Japon Ordusuna karşı gerilla savaşı vermiştir. II. Dünya Savaşının Japonya’nın teslim olmasıyla bitişiyle beraber bölgeye İngilizler geri gelince MCP’nin faaliyetlerine izin verilmiştir. Ancak 1948 yılında taraflar arasında çatışmalar başlayınca ve parti tarafından Malaya Halkları İngiltere Karşıtı Ordusu kurulunca ilişkiler bozulur. Ordu daha sonra Malaya Halkları Kurtuluş Ordusu ismini alacaktır. Gerilla savaşı ilk başlarda İngiltere sömürge yönetimini zorlasa da MCP’nin silahlı mücadele yerine siyasi mücadeleye ağırlık vermesi, İngiliz yönetiminin gerillaların halk desteğini kesmek için toplu tutuklamalar, toplama kampları gibi uygulamalar yapması savaşı İngilizlerin lehine çevirecektir.[1] Gerillalarla mücadele etmek için ilan edilen olağanüstü hâl uygulamaları 12 yıl boyunca sürecek, 1960 yılında sona erdirilecektir. İngiliz kontr-gerilla savaş metotları karşısında yenilgi yaşayan komünist parti Tayland sınırında 500 kişilik bir grup olacak kadar küçülmüştür. 1960 ve 70'li yıllarda parti yeniden örgütlenip silahlı mücadele başlatsa da her seferinde bastırılacaktır. 1989 yılında parti Malezya ve Tayland hükûmetleriyle barış anlaşması imzalar, buna göre parti üyeleri hiçbir takibata uğramadan Malezya ve Tayland’da sivil hayata dönerler.

Parti tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]

Hollandalı komünistler Borneo’ya Karl Marx’ın fikirlerini ve marksizm öğretisini 1900’lü yılların başlarında getirir. Malaya bölgesinde yine Avrupalı komünistler sosyalizm fikirlerini getirse de asıl ilham kaynağı 1920 yılından sonra Çin iç siyasetinde önemli bir güç haline gelen Çin Komünist Partisi olur. 1922 yılında Çin Komünist Partisi bölgeye açılım yapmak için Singapur’da gizli bir ofis açar. Bu örgütlenme Güney Denizleri (Nanyang) Komünist Partisi olarak bilinir. Faaliyet alanı Hollanda sömürgesi olan Doğu Hint Adaları (bugünkü Endonezya) ve Fransa sömürgesi olan Hindiçiniydi. (bugünkü Vietnam)[2] Singapur’daki faaliyet çoğunlukla sendikal faaliyet olarak yürür. Java’daki komünistler Hollanda sömürge idaresini atmak için 1925 yılında ayaklansalar da başarısız olunca birçok komünist Singapur’a kaçacaktır. Sovyetler Birliğinin öncülüğünde 3. Enternasyonal Komintern üyesi komünistler bu şekilde bölgeye dahil olur. 1927’de Çin’deki milliyetçi parti olan Kuomintang ülkedeki komünistleri yakalayıp katlettikten sonra bunun etkileri Malaya’da hissedilecektir. Burada Malayalı komünistler Kuomintang’ın Malaya şubesiyle beraber siyasi faaliyet göstermekteydi. Bu katliamdan sonra Kuomintang ile ilişkiler kesilecek ve yeraltı faaliyeterine ağırlık verilecektir. Nisan 1930’da Nanyang Komünist Partisi kapatılacak ve yerine Malaya Komünist Partisi açılacaktır. Parti, faaliyet kapsamında Malaya ve Singapur’un yanı sıra henüz ayrı komünist partisi olmayan Tayland ve Hollanda Doğu Hint Adalarında da faaliyet gösterecektir. Malaya Komünist Partisi Komintern ile örgütün Şangay’daki Uzakdoğu bürosu aracılığıyla ilişkiliydi.

Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Malaya Komünist Partisi Haziran 1931’de kendilerine mesaj getiren Komintern temsilcisinin polis tarafından yakalanmasıyla önemli bir darbe yer. Üzerindeki belgeler ve sorguda itiraf ettiği iddia edilen bilgiler partinin örgüt yapısını ortaya çıkartacak ve Malaya, Singapur, Hong Kong ve Şangay dahil olmak üzere tüm bölgedeki önemli lider kadronun tamamı ele geçecektir. Bu felaket Komintern ile parti arasındaki ilişkiyi kesintiye uğratacak ve parti ülke içinde 12 ay boyunca faaliyet gösteremeyecek kadar zarar görecektir.Komintern’in Uzakdoğu bürosu 1933 yılına kadar açılmayacaktır. Temsilciden alınan bilgiler ışığında partiye dair bazı sayısal bilgilere ulaşılır, buna göre partinin üye sayısı 1.500, sempatizan sayısı ise 10.000 civarındadır. 1935 yılına gelindiğinde parti kadroları artık önemli sendika liderleri haline gelmiş sayısız grev ve işçi eylemi düzenlemiştir. Bazı işyerlerinde ise yönetimi ele alacak işçi temsilcileri konseyi kurulmaya çalışılmıştır. İşyerlerindeki işçi örgütlenmeli sürekli olarak asker ve polis güçleri tarafından bastırılmaktaydı. Özellikle Batu Arang grevinden sonra ülkede yerel halktan olarak kabul edilmeyen Çinli sendiakacılar Çin’e geri gönderilmekteydi. Ülkelerindeki Kuomintang rejimi tarafından karşılanan bu işçi önderleri komünist oldukları gerekçesiyle derhal infaz edilmekteydi.[3] Çin’in 1937 yılında Japonya tarafından işgal edilmesi Çin’deki Kuomintang ile komünistler arasında yakınlaşmaya yol açacak, öncelik ortak düşmanın yenilgiye uğratılmasına verilecektir. Bu sayede Malaya Koumintang ile Malaya Komünist Partisi arasındaki ilişkiler de normalleşecek, komünist parti yasa dışı olmasına rağmen Kuomintang bünyesinde hareket edebiliyor ve polis tarafından görmezden geliniyordu. Malaya’daki Çinlilerin varlığı bu bölgede de Japon karşıtı duyguların kabarmasına yol açmış, bu sayede Çin’de Japon işgaline karşı verilen savaş için kaynak toplanmış, kampanyalar düzenlenmiştir. Bu sırada Annamlı Lai Teck isimli Fransız ajanı İngilizler tarafından işe alınacak ve komünist partiye sızması istenecektir. Partide kendisine karşı cephe alanları İngiliz polisine yakalatan ve bu sayede partide yükselen bu ajan 1939 yılında parti genel sekreterliğine kadar yükselecektir. Onun güdümünde parti İngilizlerle çatışmadan kaçınan bir tavır takınacak, bu siyaset Komintern’in Nazi Almanyası ve Japonya’ya karşı ABD ve Batılı ülkelerle iyi geçinme politikasına uyacaktır. Partinin önderliğinde yer almasına rağmen tüm partinin işleyişinin denetleyemez ve ülke içi siyasi koşullar göz önüne alındığında parti oldukça verimli bir şekilde faaliyet gösterir. 1939 yılında 40.000 üye sayısına ulaşır, üyelerinin yarısı Singapur’da bulunmaktadır.

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti 12 ila 15 üyeli Merkezi Yürütme Komitesi tarafından yönetilmekteydi. Bu yapı kendi içerisinden 6 üyeli bir Politik Büro (Politbüro) seçiyor ve Merkezi Yürütme Komitesi toplantıları arasındaki dönemde partininişletilmesi için kararlar alıyordu. Örgütlü olunan her bölgede ayrı bölge komiteleri bulunmaktaydı. Partinin en küçük yapısı hücreydi, bu hücreler aynı işyerinde çalışan veya aynı yerde oturan kişilerden oluşurdu. Sık ısk geniş çaplı parti kongreleri düzenlenir, yerel örgütler bu toplantılara delege göndererek katılırlardı.

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Aralık 1941 günü Japonya Ordusu Malaya Yarımadasını işgal eder, kuzey sahilindeki Kota Bahru’ya asker çıkartır ve Singapur’u bombalar. Bu olaydan önce komünist parti bölgedeki İngiliz yönetimine askeri olarak işbirliği önerisiyle gitmiş ancak reddedilmişti. Ancak Japon işgalinin başlamasıyla birlikte İngiliz yönetimi karar değiştirir ve cephe gerisinde gerilla kuvveti olarak savaşacağı öngörülen tüm solcu siyasi mahkûmlar salıverilir. 15 Aralık günü tüm sol mahkûmlar salıverilince İngiliz Ordusu komünist gerillalara savaş eğitimi vermeye başlar. İlk grup 20 Aralık günü Singapur’daki 10 günlük kursa başlar. 2 ay içinde İngiliz Ordusu yenilinceye kadar 165 komünist parti üyesi silahlı savaş eğitimi görür. Aceleyle eğitim alan ve silahları kısıtlı bu savaşçılar işgalci orduya karşı taciz saldırıları düzenleyecektir. Şubat 1942’de parti yürütmesi yeraltı çalışmasına geçmeyi ve silahlı direnişi sürdürmeyi karar altına alır. 15 Şubat günü Singapur düştüğü sıralarda Johore bölgesinde direniş ordusu kurmaya başlanır bile. Silahlı eğitim almış olanların çekirdek kadro olarak görev yaptığı birlik seviyesinde dört silahlı grup oluşturulacaktır. Bünyesine bazı İngiliz ve Hint askerler de alabilen gruplar olmuştur. Gruplar Mart 1942’de artık Malaya’daki Japon Karşıtı Kurtuluş Ordusu anılmaktadır. Ordu Japonlara karşı sabotaj gerçekleştirip pusu kurmaktadır. İlk saldırılar Japonlara ciddi kayıp verdirmese de, Japonlara ordunun varlığını göstermiştir. Japonlar bu saldırılardan sonra acımasızca ordu mensuplarının peşine düşecek ve genelde etnik Çinli halka karşı intikam saldırılarında bulunacaktır. Çinli isvillerin saldırılara maruz kalmaları ve giderek güçleşen hayat koşulları bir araya gelince köye göç başlar. Köyde rahatsız edilmeyen ve dilediğince yiyecek yetiştirebilen halk kıra yerleşir. Bu Çinli nüfusu Japonlara karşı koruyan komünist parti silahlı mensuplarıyla Çinliler arasında bir samimiyet başlayacak ve dayanışmaya evrilecektir. Silahlı birlikler arasındaki komutayı ve genel idareyi sağlayan Merkezi Askeri Komite bulunmaktadır. Partiyle de iletişim bu kurul aracılığıyla sağlanmaktaydı. İlk başlarda birlikler arası eşgüdüm Japon işgalinden ötürü çok büyük zorlukla sağlanabilirken ormanlık araziden gönderilen ulaklar sisteminin yetkinleşmesiyle bu sorun aşılacaktı. Balta girmemiş ormanlarda üslenen birlikler herhangi bir saldırı durumunda acil kaçış yollarıyla bölgeyi terk edebiliyordu. Ordu içinde kadınlar da bulunmaktaydı. Birlikler sadece birer askeri birlik olarak değil Mao’nun örneğinde olduğu gibi aynı zamanda birer devrimci önderlik gibi değerlendirilmekteydi. Siyasi tartışmalar yapılır, okuma yazma öğretilir ve devrimin taşıyıcılığını üstlenmeleri istenirdi. Partinin üst kademe yöneticileri Singapur’un Japonlar tarafından işgal edilmesinden önce kaçsalar da kenti terk etmeyen genel sekreter Lai Teck bir süre sonra yakalanacaktır. Ajan genel sekreter Japonlar tarafından birkaç gün sonra serbest bırakılacaktır. Japonlar ellerindeki komünistleri en tehlikeli düşman olarak gördüklerinden hemen öldürmekteyken komünist parrtinin genel sekreterinin salıverilmesi Lai Teck hakkındaki iddiaları güçlendirecektir. İddialara göre partiyi çökertmek için Japonlarla anlaşan Lai Teck serbest bırakılmıştır. 1 Eylül 1942 günü 100 civarında parti yöneticisinin katıldığı gizli bir toplantı Kuala Lumpur’da toplanır. Ancak toplantıdan Japonların da haberi vardır ve düzenlenen saldırıda partinin ve silahlı grupların çoğu üst düzey yöneticisi öldürülür. Toplantıda olması gereken Lai Teck ilginç bir şekilde yine orada değildir. Parti yönetici toplamının çoğu bu saldırıda öldüğü için silahlı birliklerdeki siyasi komiserlik sistem kaldırılır ve askeri komutanlar yönetimi devralır. Bu dönemde parti ve bağlı silahlı gruplar Japonlarla saldırmaktan çok kendi iç konsolidasyonlarını sağlamaya öncelik verirler. 1943 sonbaharında partiye bağlı 4.500 silahlı askerin olduğu bilinmektedir. Ayrıca 1944 yılından itibaren müttefiklerle iletişim kuran ordu birlikleri 1945 yılı ortalarına doğru silah ve ekipman takviyesi alabilecektir. 1945 yılında artık savaşı müttefiklerin kazanacağı belli olduğundan dolayı savaştan sonra bölgede hakim olabilmek için komünist parti ile İngilizler arasında rekabet yaşanmaktaydı. Savaşın daha uzun süreceğini sanan taraflar 16 Ağustos 1945 tarihindeki Japonya’nın teslim olmasına hazırlıksız yakalanırlar. İngilizler Malaya’ya askeri çıkartma yapmayı planlamakta, savaştan sonrası için hiçbir planalrı bulunmamaktadır. Bu yüzden Malaya’ya ilk askeri birlikleri 8 Eylülde gelecektir. Malaya’daki Japon birlikleri yenilgi haberini duyduklarına inanamayarak karşılarlar. Özellikle Asya’daki Japonya ordusu kendi açılarından bakıldığında hakim konumdadırlar. Hiçbir askeri mağlubiyet yaşamamışlar ve ezici üstünlükte bir konumda bulunmaktadırlar. Ancak buna rağmen imparatora bağlılıkları gereği yenilgiyi kabul edecekler, teslim olacakları müttefik askeri yetkililer gelinceye kadar bulundukları bölgede asayişi ve emniyeti sağlayacaklardır. Komünistler de hazırlıksız yakalansalar da İngilizlerden daha örgütlü davranacaklardır.

Savaş sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüm ülkede iktidarı alabileceklerini gören komünistler saklandıkları ormanlardan çıkıp Japonların hakim oldukları şehir merkezleri hariç çoğu kırsalda iktidarı alacaklardır. Özellikle Çinlilerin bulunduğu bölgede krtarıcı olarak karşılandılar, halkın haber alma imkânları sınırlı olduğu için Japonların nasıl yenildiklerini bilmiyorlardı. Buna rağmen karşılarında Japonlarla savaşmış ve iktidarı almış bir ordu vardı. Komünistler yönetimlerini kurarken öncelikle önemli yerel kişilerin dahil olduğu Halk Komiteleri kurdular. Bu kurulların resmen bir yetkisi olmasa da sorunlarla veya siyasi konularla ilgili tartışmalr buralarda yapılıp sonuç alınırdı. Kurullarda komünistler bulunmasına rağmen tamamen komünist etkisinde oldukalrı söylenemez. Bu durum karşısında İngiliz ler bu kurulları tanımak durumunda kalırlar. Bu kurula katılıma kendilerinin seçeceği kişilerin de katılmasını zorlamak isterler. Komünist partiye bağlı ordu teslim olan Japon birliklerine ait çok sayıda silah ve ekipmanı alacaktır. Teçhizat olarak güçlenen ordu, kamuoyundaki olumlu etkiyle de yeni asker bulmakta sıkıntı çekmez. Silahlı kuvvetlerinin sayısı 6.000 seviyesini aşan ordu sekiz ayrı birlik şeklinde örgütlenir. Ordunun iktidarı almasıyla güç dengesi değişecek, ülkede barbarca yönetim kurmuş olan Japonlar silah bırakmış olmalarına rağmen ülkelerine hızla döndükleri için halkın intikam eylemleriyle karşı karşıya kalmazlar. Ancak Japon işgali sırasında işbirliği yapan Malaya polisi o kadar şanslı olmayacaktır. O sıralarda dağınık yapısı ve moral çöküntüsü içindeki yerel polis kuvveti ordunun şiddetli saldırılarına hedef olacak, kimi zaman ormana çekilecek, kimi zaman karakollarından dışarıya çıkamayacalardır. Ordu birlikleri ayrıca düşmanla işbirliği yaptığı bilinen ve anti-komünist Çinli, Malayalı veya Hintlere karşı da saldırılarda bulunacaktır. Bu geçiş döneminde atılacak adımlarla ilgili olarak partide ve orduda farklı görüşler hakimdi. Üst yönetim daha tedbirli davranma eğilimindeyken, parti ve ordunun alt kademelerinde iktidarın hemen İngilizlerden alınması beklentisi vardı. Malaya’daki İngiliz asker sayısı çok azdı ve halk arasında İngiltere’nin popülaritesi çok azdı. İngilizlerin duruma hakim olması beklenmeden harekete geçilmesi önerilmkteydi. Merkezi Askeri Komite iyesi Lau Yew’in bu politikayı savunduğu bilinmektedir.[4] Şaibeli genel sekreter Lai Teck ve parti önderliğinin çoğunluğu ise buna karşı durmakta, İngiltere’yi karşıya almamak gerektiğini savunmaktadır. Sonunda tedbirli davranan grubun desteklediği siyaset uygulanır. Tarihçilere göre Malaya Komünist Partisi iktidarı almak için eline geçen tarihi bir fırsatı bu şekilde kaçırmıştır. Bu fırsatın kaçmasını Lai Teck’e bağlayanlar da azınlıkta değildir. Örgütsüz durumdaki İngiltere uzun süre bu durumda kalmayacak ve komünistlerin kaçırdığı fırsattan sonra hızla askeri yönetimlerini kuracak ve sivil bir yönetim kuruluna kadar ülkeyi denetimleri altına alacaklardır. Kurulan askeri yönetimin ilk kurumu 12 Eylül 1945 günü Kuala Lumpur’da oluşturulur. Malaya Komünist Partisi bu dönemde sömürge yönetimlerine karşı üçüncü dünya ülkelerinde verilen mücadelede olduğu gibi ulusal cephe veya birleşik cephe siyaseti güdecektir. Buna göre ulusal bağımsızlık yolunda yerel patronlardan oluşan burjuvaziyle işbirliği yapılacak, parlamentoda ve sendikalarda yasal bir mücadele yürütülecek, sömürge yönetiminden bağımsızlık süreç içinde reformlarla alınacaktır. Yerel bir burjuva yönetiminde bile olsa bağımsızlık dünyada hakim olan emperyalist sisteme sekte vuracak ve sosyalist devlete geçişe doğru bir ilerleme sağlanmış olacaktı. Savaşın hemen ardından Malaya’daki durum içaçıcı değildir. Ekonomi kötüye doğru gitmekte, yiyecek sıkıntısı yaşanmakta, işçi ücretleri çok alt düzeylerde seyretmekteydi. Bu yüzden İngiliz yönetimine yönelik sürekli olarak eylemler ve gösteriler yaşanmaktaydı. Bu eylemlerin çoğu silah zoruyla bastırılmakta ve eylemin liderleri bölgeden uzaklaştırılmaktaydı. Komünist parti bu durumdan yaralanmak amacıyla sendikal faaliyetlerde ve düzenlenen gösterilerde öncü rol oynamaya başlar. Federasyon şeklinde örgütlenen sendikalar artık genel grev gibi ülkeyi sarsıcı eylemleri planlamaya başlayınca İngiliz yönetimince önce 1946 yılında engellenecek, daha sonra 12 Haziran 1948’de de tamamen yasa dışı ilan edilecektir. Malaya Komünist Partisi ayrıca parlamenter yolla da siyasi mücadele verecektir. Kurulan Halk Komitelerini İngilizlerin tanıyacağını ve yeni kurulan yönetime dahil edeceğini ummuştur. Ancak İngiliz yönetimi bu kurumları reddedecek ve görmezden gelecektir. Komünist parti üyeleri Malaya Demokratik Birlik ve Malaya Ulusal Partisi gibi partilerde çalışma yürütüerek solu tek bir çatı altına toplamaya çalışacaktır. Ancak komünistler bu alanda sendikal alana göre daha başarısız olur. 1947 yılında Malaya Federasyonunu ilan eden anayasa sürecinde sadece komünistler değil tüm sol partiler göz ardı edilecek ve sürece dahil edilmeyecektir. Patri bu süreçte yazılı basın alanında etkindir. Yayınlarında yoğun olarak sömürge karşıtı yorumlar hakimdir, bu yüzden sık sık yayınları toplatıldı, yayın işleri müdürleri gözaltına alındı ve yayınevi kapatıldı. İngiliz yönetimini endişelendiren savaş sonrası konulardan bir tanesi de ordunun silahsızlandırılmasıydı. İngilizler orduyu bir anda tasfiye edip silahlı bir isyana yol açmaktansa kendi silahlı kuvvetlerinin sayısının artmasını beklediler. İngiliz ordusu teçhizat olarak ve asker sayısı olarak üstün duruma geçtiği zaman yapılan ordunun dağıtılması isteği reddedilemedi ve isteksizce bile olsa ordu dağıtıldı ve silahlar teslim edildi. İngilizler savaş sırasında gösterdikleri yararlılıkların da vurgulandığı silah teslim törenleri düzenleyerek halkı kendi taraflarına çekmeye çalışırlar. Silahını teslim edene ödül olarak para ve erzak verilmekte, işsizlere iş vadedilmekteydi.Buna rağmen komünistler ellerindeki kayıtlı olmayan silahların bir kısmını teslim etmeyip ellerinde tutmayı başaracaklardır. Ayrıca komünistler bazı silahlı gruplarını hiç çatışmaya sokmamış, bu grupların varlığından habersiz olan İngiliz yönetimi bu askerlerin silahlarını teslim etmediğini ve hala faal olduğunu öğrenememiştir. Silahların tesliminden ve ordunun dağıtılmasından sonra komünist parti eski ordu mensupları için bir sosyal yardımlaşma derneği kuracaktır. Bu sayede eski gerillalarla irtibat kopartılmamış olacak ve ihtiyaç halinde iletişim kurulabilecekti. Dernek ayrıca Charn Yew Pao (Savaşçının Dostu) isimli bir dergi de çıkaracaktır. Dergi, Min Sheng Pao isimli yüksek tirajlı komünist gazetesinin basıldığı matbada basılır.

Partinin yasal durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti savaştan sonra yasal ilan edilmemesine rağmen pratikte faaliyet göstererek engelleme girişimlerini delmişti. Partinin işgal sırasında savaşması kamuoyunda olumlu karşılanmasına sebep olmakta, ayrıca demokrasi söylemiyle hareket eden sömürge yönetimi parti kapatarak kamuoyundaki durumunu tehlikeye atmak istemezdi. 1946 yılında parti içinde Lai Teck’in sadakati konusundaki iddialar yüksek sesle konuşulur olacak ve partinin özellikle genç kadroları arasında savaştan hemen sonra kaçırılan fırsat karşısında Lai Teck yönetiminin durumu sorgulanacaktır. Önemli görevlerinden alınan Lai Teck hakkında soruşturma başlatılır.[5] 6 Mart 1947 günü planlanan Merkezi Yürütme Komite toplantısı Lai Teck huzurunda ona karşı dile getirilen şikayetlerin ele alındığı bir toplantı olacaksa da zamanının dolduğunu anlayan Lai Teck toplantıya katılmayacaktır. Partinin parasının büyük kısmını çalarak önce Singapur’da saklanacak sonra Hong Kong ve Tayland’a gidecektir. Durumun vahametini anlayan parti Merkez Yürütme Komitesi tamamen şoka girecek, Lai Teck’in kaçışını ve ortadan kayboluşunu bir yıl boyunca gizli tutarak, güvenlik güçlerinin eline ne kadar bilginin geçtiğini anlamaya çalışacaklardır. Parti içi yapılan soruşturma sonucunda, Lai Teck’in sistematik olarak partiye ihanet ettiği, hem Japon işgali sırasında hem de 1942 Batu Caves olayında sorumluluğu bulunduğu, İngilizlerle sürekli temas halinde olduğu ortaya çıkar. Soruşturma sonucunda ortaya çıkan metin 1948 yılında partililerle paylaşılacaktır. Partinin yeni genel sekreterliğine Perak bölgesinden 26 yaşındaki Chin Peng getirilir. Peng 1930’lu yıllarda partiye katılmış, Japon işgaline karşı fiilen savaşmıştır. 1945-46 yıllarında Çin’e giderek mao ile görüşmüş, partinin yayın organı Demokrat’ın yayın işleri sorumluluğunu yapmıştır. Lai Teck’in partiden uzaklaşması sonucunda partinin İngiliz karşıtı siyaseti ağırlık kazanmaya başlar. 1948 yılıyla birlikte ayaklanma planlaması yapılmaya başlar. Partiyi ayaklanmaya iten bazı etkenler de bulunmaktadır; yeni kurulan Malaya Federasyonunda söz hakkı verilmemiş, Federasyon ise 1 Şubat 1948’de komünistlerin katılımı olmaksızın kurulmuştur. Partinin sendikalardaki etkisi kesilmeye çalışılmış, işçi karşıtı yasalar yürürlüğe konuşmuş, her türlü işçi eylemi ve grev asker ve polis tarafından bastırılır olmuştur. Partinin uyguladığı ortayolcu birleşik cephe siyaseti iflas etmiştir. Uluslararası komünist harekette de sömürge yönetimlerine karşı militan siyaseti destekleyen bir eğilim bu dönemde hakimdir. Komintern’in devamı olan Kominform toplantılarında da bu eğilim sürmüştür.[6]

Malaya ayaklanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Partide bu gelişmeler yaşanırken hükûmetin de partiye karşı tavrı sertleşmekteydi. 12 Haziran 1948 tarihinde işçi sendikaları yasa dışı edildi. Hükûmet yeni yasalar ve basın vergileri planlamaktayken 16 Haziran günü üç Avrupalı Perak bölgesinde öldürülünce sıkıyönetim ilan edildi. Sıkıyönetim altında polise ve askeri kuvvetlere olağanüstü yetkiler verildi, ayrıca yargılama süreci kısaltılarak adi suçlara bile ölüm cezası verilebilen bir sistem uygulanmaya başlandı. Bu döneme İngiliz yönetimi Malaya Ayaklanması diyecek, Malaya Komünist Partisi ise İngiltere’ye Karşı Kurtuluş Savaşı olarak adlandıracaktır. Sıkıyönetim ilanından sonra yüzlerce parti üyesi tutuklandı, parti ise 23 Temmuzda yasa dışı ilan edildi. Hükûmetin bu saldırısına karşı parti hazırlıksız yakalanmadı, partili militanlar ormanlardaki sığınaklarına tekrar dönmeye başladı. Kendilerine Malaya Halklarının İngiliz Karşıtı Ordusu diyen ordunun mensupları arasında Japon işgaline karşı savaşmış olanlar çoğunluktaydı. Komutanlar arasında Lau Yew bulunmaktaydı. Japon işgaline karşı da savaşmış olan deneyimli komutan savaşın ilk günlerinde 16 Temmuz 1948’de Selangor’da çıkan çatışmada öldürülecektir. Ordu ilk haftalarda sessizliğini korusa da zaman ilerledikçe polis karakollarına baskınlar, Avrupalılarca işletilen maden ocaklarına saldırılar yapılmaya başlandı. Ordunun orta vadeli amacı önce şehir merkezlerinden uzaktaki bölgelerde İngiliz yönetiminden kurtarılmış bölgeler oluşturmak, buralardaki üslerine yaslanarak da ekonomik olarak ayakta kalabilmekti. İlk saldırılar genelde 200 civarı askerle yapılıyordu ancak kırda bu kadar büyük sayılarla yapılan geniş operasyonlar başarısız oluyordu. Ordu henüz yeterince iyi örgütlenemişti. Parti yerel halkın polisle veya askerle işbirliği yapmaması için korkutma yöntemine zaman zaman başvurduğu için bu eylemler doğal olarak partinin sempatizanlarını partiden uzaklaştırıyordu. Parti bunun farkına varacak ve 1951 Eylülünde özeleştiri yapacaktır. 1949 yılından sonra parti ve ordu için savaş iyi gitmemeye başlar. Verilen kayıp sayısı çok artmış ve hiçbir bölge İngiltere hakimiyetinden kurtarılamamıştır. Parti halk arasında Malaya Demokratik Halk Cumhuriyetinin propagandasını yapmaktadır. Bu cumhuriyetin sınırları içinde Singapur da bulunmaktadır. 1 Şubat 1949 itibarıyla ordunun adı Malaya Halkları Kurtuluş Ordusu olur. Ordunun adındaki halklar Malay, Çinli ve Hintleri içermektedir. Ordunun yönetiminde parti politbürosundan Chin Peng, Yeung Kwo ve Lau Lee’nin yanı sıra üst düzey komutanlar bulunmaktadır. Bu sırada ordunun mevcudu 4.000 civarındadır, askerlerin yaklaşık olarak %10’u kadındır. Toplamdaki 10 birlikten 9 tanesi ağırlıklı olarak Çinli askerlerden oluşurken sadece 1 birlik ağırlıklı olarak Malayalılardan oluşmuştu. Özellikle Malayalıların oluşturduğu birlik hükûmet tarafından takibata uğramış ve büyük zayiat vermiştir.[7] Ordudaki partili sayısı yaklaşık 1.000’dir. Orduya destek için kurulmuş olan Min Yuen adlı örgütün amacı orduya lojistik destek ve iaşe sağlamaktı. Kırda ve şehirde halkın arasında faaliyet gösteren bu örgüt bilgi, gıda ve erzak sağlamaktaydı. Örgütün yaklaşık 40.000 üyesi olduğu tahmin edilmektedir. Ordunun mensuplarının uyması gereken belli başlı kurallar Mao’dan esinlenerek aşağıdaki gibi belirlenmişti:

  1. Kibar konuşun
  2. Saygılı olun
  3. Ödünç alınan eşyaları iade edin
  4. Oluşan hasarların bedelini ödeyin
  5. Halkla olan ilişkilerinizde adil olun
  6. Kampı temiz ve düzenli tutun
  7. Kişisel malzemeleri iyi durumda bulundurun
  8. Günlük kişisel bakımınızı aksatmayın
  9. Karşı cinsle ilişkiye girmeyin
  10. Esirlere iyi davranın

1950 yılından itibaren ordu üniforma giymeye başlayacak, Malaya’daki üç halkı temsilen üç kızıl yıldız simge olarak kullanılacaktı. Ordunun en büyük sıkıntısı mühimmat temini ve ekonomik sıkıntılar olur. Bunun yanı sıra hükûmetin de gerillaların yakalanması için koyduğu ödül sisteminin de etkili olmaktan uzak olmuştur. Malaya’daki İngiliz hükûmeti Çin’de Mao önderliğindeki komünistler Aralık 1949’da iktidarı aldıktan sonra yakalanan Çinlileri Çin’e iade etmez ve Malaya’da infaz eder. Ayrıca 1949 yılında İngilizler daha sonra Vietnam’da da kullanılacak olan köylerin yerini değiştirme ve korunaklı kamplarda izole etme politikasına başlar. Böylece gerillaların köylülerden yardım alması engelenecek ve gerillalar izole edilmiş olacaktır. yeniden yerleştirme stratejisi General Briggs tarafından 1950’de kabul edilecek ve General Templar tarafından şiddetle savunulacak ve uygulanacaktır. 1950’li yılların ortalarına gelindiğinde Malaya’nın nüfusunun yüzde onuna karşılık gelen 500.000 kişi zorla yer değiştirme işlemine maruz kalmıştır. Yeni köyler yüksek dikenli tellerle çevrili ve polis koruması altındadır. Kamplara giriş çıkış saatleri belli olup, köyün dışına çalışmaya çıkan köylüler gerillalara erzak götürmemeleri için her giriş çıkışta aranmaktadır. Malaya Komünist Partisi yeni köylerin gerilla ordusuna karşı ciddi bir tehdit olduğunu belirtip, destekçisi olan köylülere programa karşı durmalarını salık verir. Bu kararın etkisi sınırlı olacaktır çünkü İngiliz yönetimi yeniden yerleşmeye direnen köylere operasyon düzenleyip zorla yer değiştirmekteydi.[8] Uygulama 1951 Haziranında daha da sıkı hale getirildi. Açlık Operasyonu adındaki uygulamada köyün dışına çalışmak için çıkan köylülerin yanlarına yiyecek almalarına izin verilmiyordu. Yiyecek satan kafe ve lokantalar kapatıldı ve insanlara sadece evlerinde yiyebilecekleri kadar yiyecek verildi. İngiliz yönetimi başka bir kontrol yöntemi bulacak ve işyerinde yaşayan köylülerin hareketini kısıtlayacaktır. Özellikle maden veya geniş malikanelerde bir arada çalışan ve yaşayan köylülerin dış dünyayla ilişkisi kesilecektir. Bu şekilde yaklaşık 650.000 kişi hükûmetin ayrımcı uygulamalarına maruz kalacaktır. Bütün bunların yanı sıra asker veya polis gerillaları desteklediğini düşündüğü köyleri yakabilmekteydi. Bunun örnekleri arasında bazı köyler anılabilir; 2 Kasım 1948 günü Kachau, 12 Aralık 1948’de Batu Kali, 19 Ocak 1949 günü Hilam Kiang. Komünist partiyle halkın arasını açma politikası askeri açıdan başarılı olmuştur. 1953 yılında partiye bağlı ordu birlikleri sürekli olarak açlık çekmektedir. Yeni asker orduya katılmamakta ve asker sayısı sürekli düşmektedir. 1953 yılında 4.000 civarındaki sayı, 1956 yılında 2.000’e 1961 yılında ise 500’e kadar düşecektir. Savaşın ilk dört yılında 1948-1952 kurtuluş ordusu 3.149 ölü, 915 esir, 752 teslim olan ve 1.643 yaralı verecektir. Toplamda yaklaşık 6.500 savaşçısını kaybeden ordu eksiklerini karşılayamayacak ve güçten düşecektir. Lojistik sorunları yaşayan ordu askeri olarak da başarılı olamamıştır. Malaya’nın maden ve plantasyon sektörleri çalışmaya devam etmiş, hiçbir bölge kurtarılamamıştır. Parti artık saldırı amaçlı değil var olma mücadelesi vermeye başlayacaktır. Sendikal ve siyasal alanda faaliyetlere tekrar ağırlık verilmeye çalışılır. Ordu kendi yiyeceğini yetiştirebilmek için büyük bahçelerde üretim yapmaya çalışsa da İngilizler havadan yaptıkları biyolojik saldırıda buraları hedef alarak yiyecek üretimini baltalayacaktır.[9] Ordu yoğunluklu olarak Malaya’daki yerel aborjin halkla iyi ilişkiler içinde olacak ve desteklenecektir. İngilizler tarafından köle yerine konan aborjinler, parti tarafından önemsenmiş ve değer verilmiştir. Aborjinlerin yeni köylere zorla toplanması hem çok güç olmuş hem de boşalan cangıl gerillalar için daha uygun saklanma koşulları yarattığı için bu politikadan vazgeçilmiştir. Aborjinlere ait bölgelere karadan ulaşım zor olduğu için bölgeye sık sık hava saldırıları düzenlenecektir.1955 yılında Malaya Kurtuluş Ordusu olarak barış görüşmeleri çağrısı yapılsa ve sürece tüm siyasi partilerin dahil edilmesi önerilse de çağrı yanıtsız kalır. Hükûmet barış görüşmelerinin avantajına olmayacağını düşünür ve öneriyi reddeder. Temmuz 1955'te Malaya’daki ilk seçimler yapılır. Seçim sonuçlarına göre Prens (Tunku) Abdul Rahman Malaya’nın parlamento başkanı olur. İlk icraatı kısmi af çıkarmak olur. Buna göre suç işlememiş olan gerillalar teslim olmaları durumunda affedilecektir.[10] Af 8 Şubat 1956’ya kadar geçerli olur ancak sadece 73 kişi teslim olacaktır.

Barış Görüşmeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Eylül 1955 günü Chin Peng, Tayland sınırındaki Klian Intan köyünden Prens ve diğer hükûmet üyelerine bir mektup yazarak partinin barış görüşmeleri için bir elçi göndermeye hazır olduğunu bildirdi. Teklif kabul edilecek ve 17 Ekim günü iki hükûmet yetkilisi Eğitim Bakanı Yardımcısı Too Joon Hing ve Emniyet Genel Müdür Yardımcısı I.S. Wylie Klian Intan’a gelerek Chin Peng ve diğer parti yetkilileriyle görüşür. Toplantı çok başarılı olmasa da, daha sonraki toplantıların önünü açtığı için olumlu olmuştu. Bu görüşmeler 17 ve 29 Kasım tarihlerinde Klian Intan’da gerçekleşir. Böylece Chin Peng ve Prens Abdul Rahman arasında Aralık ayı sonunda Tayland sınırına 20 mil uzaklıkta gerşekleştirilecek toplantı için adım atılmış olur. 22 Aralık günü hükûmet birliklerine 10 gün boyunca toplantının olacağı 1.000 km²lik Kuzey Perak bölgesinde ateşkes emri verilir. 24 Aralık günü parti Malaya gazetelerine gönderdiği mektupta Sekiz Maddeli Programın kabul edilmesini istediğini yazar.[11] Buna göre sıkıyönetim sona erdirilmeli, saldırıların durdurulması, Malaya siyasi sisteminin reformu, demokratik hakların sağlanması, dünya barışının desteklenmesi ve eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik ile sanayi üretiminin yapılandırılması istenir. Baling toplantısı 28 ve 29 Aralık günleri yapılır. Hükûmeti temsilen Prens Tunku Abul Rahman, Singapur Başbakanı David Marshall ve Malaya Çin Derneği lideri Sir Chen Lock Tan katılırken Malaya Komünist Partisi adına Chin Peng ile MYK üyesi Chen Tian ve Abdul Rashid bin Maidin toplantıya katılır. Chin Peng partinin yasal olarak tanınmasını ve status quo ante bellum’a dönülmesini ister.[12] Hükûmet ise Malaya Komünist Partisinin kapatılmasını ister ve görüşmeler bu aşamada tıkanır. Parti cangıla tekrar döner ve savaş tekrar başlar. Ordunun ise yavaş bir şekilde kan kaybı sürmektedir. Mart 1956’da Chin Peng, Tunku Abdul Rahman’a bir mektup göndererek görüşmelerin sürmesini önerir. Öneri 2 Nisan günü radyoda konuşan Rahman tarafından reddedilir. Nisan 1957’de Politbüro üyesi ve Güney bölgesi sorumlusu Hor Lung aldığı ödül ücreti karşılığı güvenlik güçlerine teslim olur. Bu dönemde hükûmet partiden koparak ajanlık yapmayı kabul edenlere büyük ödüller vermekteydi. İhbarlar sonucu özellikle üst düzey bir komünist lider yakalanırsa ajana hayatı boyunca yetecek paralar verilmekteydi. Bunun gibi yöntemlerin de sayesinde Temmuz 1957’ye gelindiğinde hükûmet yaklaşık 80 bin km² Malaya arazisini (toplam yüzölçümü 130 bin km²) beyaz yani komünistlerden arındırılmış ilan eder. Ağustos 1957’de Kuala Lumpur ve bölgesi beyaz ilan edilir. 31 Ağustos 1957 günü Malaya İngiltere’den bağımsızlığını teknik olarak kazanır.[13] Yeni ülkenin başbakanı Tunku Abdul Rahman olur. Komünistlere karşı silahlı faaliyeti yürüten Harekât Başkanlığının İngiliz komutanı ise General Archibald Cassels’dir. 4 Ekim 1957’de Chin Peng Singapur’daki gazetelere ve basın kurumlarına gönderdiği yazıda eğer Malaya Komünist Partisine yasal parti olanakları sağlanırsa partinin savaşı sona erdirerek hükûmete destek vereceğini belirtir. 12 Ekim ve 19 Aralık 1957 tarihlernde Bşabakan Rahman’a barış görüşmeleri için ayrıca mektup yazacaktır. Bu mektuplara verdiği cevapta Rahman, partinin silah bırakarak teslim olmadan hiçbir görüşmeye katılmayacağını bildirir. Parti teslim olmaya karşı olduğu için görüşmeler yapılamayacaktır. 1959 yılına gelindiğinde parti sadece Tayland sınırındaki küçük bir bölgede etkili durumdaydı. 31 Temmuz 1960 günü hükûmet yayınladığı bildiride ayaklanmanın resmen sona erdiğini ilan etti. Buna rağmen Tayland sınırında sıkıyönetim durumu sürecektir. Parti ve ona bağlı kurtuluş ordusu yaklaşık 500 kişilik bir kadroyla Tayland sınırının her iki tarafında da bulunmaktaydı. 1969 ve 1970 yıllarında parti tekrar bir örgütlenme hamlesi yapacak ve askeri olarak Tayland sınırının dışında da faaliyet göstermeye başlayacaktır. Bir süre sonra bu askeri faaliyet de sınır bölgesine doğru püskürtülecektir. Parti 1989 yılında silahları bırakacak aynı yılın 2 Aralık günü ise Tayland’daki Haad Yi kentinde Chin Peng önderliğindeki partili heyet Malezya ve Tayland hükûmetleriyle görüşecek ve ayrı ayrı barış antlaşmaları imzalanacaktır.

MCP manifestoları[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti dönemsel olarak kamuoyuna bazı önemli siyasi konularla ilgili açıklamalr yapmıştır. Aşağıda bunlardan bazılarını bulabilirsiniz:

  • 1940. İngiliz emperyalizminin kovulması çağrısı yapan manifesto.
  • Şubat 1943. Japon işgaline karşı program (9 Madde)
  • 27 Ağustos 1945. 8 Madde Manifestosu. Genel olarak radikal olmayan bir belgedir. İngilizlerin o zaman karşı çıktığı husus seçilmiş bir meclis isteğiydi. Malaya’ya İngilizlerin özyönetim hakkı tanıması ümidini yaşayan bir metindi.[14]
  • 7 Kasım 1945. Partinin 6 maddelik bildirisi. Önceki metinden farkı öz yönetimin kuvvetle talep edilmesidir.Malaya’nın kendi ulusal savunmasını ve dışişlerini sağlayabileceğinden bahsedilmekteydi. Diğer talepler arasında konuşma, toplantı ve yayın özgürlüğü, maaşların artırılması, ticaret, seyahat ve ulaşım engellerinin kaldırılması.

MCP yayın organları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Charn Yew Pau (Savaşçının Dostu). Lağvedilen Japonya işgaline karşı savaşan ordunun eski üyeleri için çıkartılan yayın.
  • MCP Review. Mayıs 1948’de aktiftir, Perak’daki köylü mücadelesini konu almıştı.
  • Min Pao. Seremban’da yayınlandı, 1946’da hükûmetçe kapatıldı.
  • Min Sheng Pau. Partinin sesi olarak bilinen yayın. Malaya’daki en büyük günlük Çinçe gazeteydi. Haziran 1948’de baskı makinalarını ve teçhizatını cangıla taşımaya çalışacaktı. Partinin en büyük mali yatırımıydı. Yayın sorumlusu Liew Yit Fan 9 Haziran 1948’de tutuklanacaktır.
  • Sin Min Chu (Yeni Demokrasi). 1945 sonlarında yayınlanmaya başlar.

Önemli üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Chin Peng: Parti genel sekreteri (1947’den günümüze)
  • Lai Teck: Parti genel sekreteri (1939 – 1947). İngiliz ve Japon üç taraflı ajan.
  • Wahi Annuar: Ayaklanmanın başlangıcında ormana geçecektir. Ordunun 10. Birlik komutanıydı. Şubat 1950’de teslim oldu.
  • R. G. Balan: Japon işgaline karşı kurulan ordudaydı. Londra’daki komünist konferansına katıldı. 1948 yılında Perak Lastik İşçileri Sendikasını örgütledi. Devlet tarafından kurdurulan sarı sendikaya rakip olur. Ayaklanmaya kadar sendikal alanda yoğunlaştı. 30 Mayıs 1948’de tutuklandı.
  • Abdullah C. D.:Ayaklanma başlayınca ormana geçer. 1989 yılındaki barış anlaşmasının partili üç imzacısından birisidir.
  • Eng Min Chin (Bayan) Perak örgütünden. Kasım 1945'te Lai Teck’i dedikodulara karşı savunur.
  • S. A. Ganapathy. II. Dünya Savaşından önce Malaya’daki Hindistan Komünist Partisi üyesidir. Savaş sırasında Japon işgaline karşı savaşmıştı. Savaşın son dönemlerinde Japonlar tarafından yakalanacaktır. Savaştan sonra Malaya Genel İşçi Sendikası başkanı olur. Malaya Komünist Partisinin ayaklanmasına katılır. Mayıs 1949’da yakalanır ve silah bulundurmaktan dolayı asılarak idam edilir.
  • Yeong Kuo. 1946 yılında Örgüt Bürosunun başındadır. Lai Teck soruşturmasında önemli rol oyanmıştır.
  • Lau Mah. Ordu birlik komutanı. Komünist Parti yöneticisi. Perak’da Aralık 1949’da güvenlik güçleri tarafından öldürülür.
  • Lau Yew: Partinin en yetenkli komutanlarından. Ordu yönetimindeydi. 16 Temmuz 1948’da Selangor’da hükûmet kuvvetlerince öldürüldü.
  • Lee Soong: Kalküta 1948 Gençlik Konferansında parti temsilcisiydi.
  • Liew Yit Fan: Ordu birlik siyasi komiserlerinden. Min Sheng Pao gazetesinin yayın sorumlusu. 9 Haziran 1948 günü yakalanır.
  • Lin Ah Liang: 1946 yılı parti Singapur örgütü sorumlularından.
  • Abdul Rashid bin Maidin: Londra’daki komünist konferansına katıldı. Ayaklanmanın planlayıcılarından. Ayaklanmanın başında yakalansa da kaçacaktır. 1989 antlaşmasının imzacılarından.
  • Soon Kwong: Ordunun komutanlarından. 12 Ekim 1945 tarihinde yakalanır. Salıverilmesi için büyük gösteriler düzenlenmiştir.
  • Wu Tian Wang. 1945 yılında İngiliz yönetimince kurulan Singapur Danışma Konseyindeki parti temsilcisi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Askeri strateji uzmanlarına göre İngiltere özellikle helikopter kullanımını artırarak gerillalara karşı savaşta üstünlük kazanacaktır. ABD, Vietnam’da özellikle bu taktikleri kullanacak ancak başarısızlığa uğrayacaktır.
  2. ^ Edgar O'Ballance, Malaya: The Communist Insurgent War, 1948-1960, Londra 1966
  3. ^ O'Ballance s.25: "Batu Arang olayından sonra birçok Çinli ülkeden sınır dışı edilecektir, bu yüzden Malaya Komünist Partisi çok dikkatli olmaya başladı. Çinliler bir kere yakalanıp ülkede izinsiz kaldıklarından dolayı sınır dışı edilirlerse, Çan Kay Şek rejimi altındaki Çin’de onları bekleyen son fiziksel olarak tasfiye edilmekti.”
  4. ^ O'Ballance, s.62, 3
  5. ^ Lai Teck hakkında parti içi soruşturma açılmasını isteyenlerin başında Yeung Kuo bulunmaktadır. Short’a göre (s.39) Kuo, Selangor bölgesi parti komitesindedir. Soruşturma kapsamında Lai Teck Örgüt Bürosundan alınacak ancak Politbüro’da kalacaktır.
  6. ^ Polonya’nın başkenti Varşova’da Eylül 1947’de yapılan Kominform toplantısında Andrey Jdanov’un konuşması. Konuşma Kominform Dergisinde "For a Lasting Peace, For a People's Democracy", adıyla yayınlanmıştır. Cominform Journal, No. 1, 10 Kasım 1947
  7. ^ O'Ballance, s.100. 1950 yılına kadar Malayalılar isyan halindedir. İsyan 1890’lardaki ayaklanmayı çağrıştıracak şekilde geleneksel motifleri içermekte ve halk tarafından desteklenmekteydi. İngilizler özellikle Malayalıların isyanını çok tehlikeli bulacak diğer milletlerle aralarında çatışmalar yaratılabileceklerini ve onları yalnızlaştırılacaklarını tasarlamışlardı. Bu bakış açısıyla özellikle Malayalı isyancıların ortadan kaldırılmasına öncelik verilmiş hatta öldürülen bir Malayalı gerilla yedi sekiz Çinli gerillaya bedel olarak değerlendirilmiştir.(s.209) İngilizler Malayalı isyancı önder Wan Ali’yi Ağustos 1949’da ölü ele geçirecek, onun yerine geçen Wahi Annuar ise teslim olacaktır.
  8. ^ Bu operasyonlardan birisinde 11 Aralık 1948 gecesi Batang Kali köyüne baskın düzenleyen İngiliz askerleri köydeki silahsız 24 erkeği sorgusuz sualsiz öldürecektir. Katliam sırasında kayınbiraderi öldürülen ve o sırada 17 yaşında olan Tham Yong adındaki kadın 2008 yılında İngiltere mahkemelerine başvurarak konunun araştırılmasını istemiş ve şahitlik yapmak için başvuruda bulunmuşlur.İlgili 29 Nisan 2009 tarihli BBC News haberi 3 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ Aynı yöntem ABD tarafından Vietnam’da da kullanılacak ve kimyasal-biyolojik etkenlerden dolayı Vietnam’da nesiller boyu özürlü çocuklar doğacaktır.
  10. ^ O'Ballance's (s.150) Parlamento başkanı suç işlememiş bir kişinin neden dolayı affedileceğine dair bir açıklama yapmamıştır.
  11. ^ O'Ballance. Partinin kaleme aldığı bir istekler bildirisi Pekin gazetesi olan NCNA’da 6 Ocak 1956 günü yayınlanır. Buradaki talepler çok ortalamacıdır, o kadar ki Malaya Sultanlarının tüm hak ve ayrıcalıklarının geri verilmesi bile istenmiştir.
  12. ^ Savaştan önceki durum
  13. ^ Bağımsızlık “teknik” olarak tanımlanmıştır çünkü bağımsızlığın ilan edilmesine rağmen ülkedeki İngiliz askeri varlığı sürmekteydi ve gerillalara karşı operasyonları yürüten Harekat Başkanlığı kurumu ve onun başındaki İngiliz general yerindedir.
  14. ^ Japon işgalinden yeni çıkmış ülkede müttefiklere olan özlem ve beklenti uyarınca kaleme alındığı anlaşılmaktadır. Geçen zaman içinde İngiltere yönetiminin özerk yönetim yerine sömürge yönetimi olacağı anlaşılınca partinin tavrı da değişecektir.

Referans eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Edgar O'Ballance Malaya: The Communist Insurgent War, 1948-1960 Londra, 1966
  • Kernial Singh Sandhu, The Saga of the 'Squatter' in Malaya, Journal of South East Asian History, 1964
  • Anthony Short, The Communist Insurrection in Malaya. Londra, 1975
  • Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya