Kütüphane Haftası
| Kütüphane Haftası | |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Türü | Farkındalık günü |
| Önemi | Halkın kütüphanelerden daha iyi şekilde yararlanması, kütüphanecilik mesleğinin tanınması, Türk kütüphaneciliğinin sorunlarını halka mal edilmesi |
| Başlama | 1964 |
| Tarih | Mart ayının son Pazartesi günü ile başlayan hafta |
Kütüphane Haftası; Türkiye'de 1964 yılından beri Mart ayının son Pazartesi günü ile başlayan hafta kutlanır.
Amacı, halkın kütüphanelerden daha iyi şekilde yararlanmasını, kütüphanecilik mesleğinin tanınmasını sağlamak, Türk kütüphaneciliğinin sorunlarını halka mal etmektir.[1]
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başta Türk Kütüphaneciler Derneği olmak üzere sivil toplum ile işbirliği içinde merkezi bir etkinlik programı hazırlanır.[2]
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kütüphane Haftası Türkiye'de ilk defa 1964 yılının 23-29 Kasım günlerinde kutlandı. Birinci Kütüphane Haftası kapsamında Kütüphaneler Genel Müdürlüğü tarafından "Fotoğraflarla Halk Kütüphaneleri"; Milli Kütüphane tarafından da koleksiyonunda bulunan el yazmaları, Müteferrika basımlarının tamamı, ilk taş basması eserleri Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (DTCF) salonlarında sergilendi.[3] Pek çok etkinliğin yanı sıra Türk Hava Kurumu ile anlaşma yapılarak hafta dolayısıyla hazırlanmış, "kitap okuyanın dünyası zenginleşir", "kitap ilme giden yoldur" gibi sözler yazılı dövizlerin başkentin kalabalık noktalarına uçaklardan atılması sağlandı.[4]
6 Mart 1982'de Kütüphane Haftasını Kutlama Yönetmeliği'ne resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.[5] Bu yöntemeliğe göre kutlamaların genel mesulü ve organizatörü Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ile Türk Kütüphaneciler Derneği idi. Merkezde "kütüphane ve kütüphanecilik meselelerini ele alan konularda kongre, sempozyum gibi toplantılar düzenlemek" taşradaki kütüphanelerde ise yeni yayınlan okuyuculara tanıtıcı sergiler düzenlemek, bölgedeki okullarda öğrenim gören öğrencilerin sergileri ziyaretlerini sağlamak; yerel imkanlardan yararlanarak hafta ile ilgili duyurular yapmak, kütüphane ve kitap okuma konularını içeren makaleler hazırlayıp yerel basında yer almasını sağlamak gibi etkinlikler yapılması beklenmekteydi.
2012 yılında Kütüphane Haftasını Kutlama Yönetmeliği, halk kütüphanelerinin hizmetlerini düzenleyen diğer yönetmeliklerle birlikte kaldırılmış, 2012 yılında “Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği" yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmeliğe göre merkezî olarak gerçekleştirilen Kütüphane Haftası etkinlik programı, başta Türk Kütüphaneciler Derneği olmak üzere, mesleki sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanır.
Etkinlikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kütüphane haftasında okullarda kitap okuma ve kütüphane kullanma zevki, sevgisi ve alışkanlığının kazandırma amacıyla bilgi kaynakları ve kütüphane hizmetlerine yönelik bilgiler verme, çevredeki kütüphaneler geziler düzenleme gibi etkinlikler gerçekleştirilir.[6] Üniversite kütüphanelerinde sergiler, söyleşiler, paneller düzenlenir. Halk Kütüphanelerinden en çok yararlanan okuyucular ödüllendirilir.
İlgili yönetmelikte Kütüphane Haftası'ndaki merkezi etkinliklerin Türk Kütüphaneciler Derneği başta olmak üzere mesleki örgütler işbirliğinde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenmesi öngörülür.[7]
Merkezi etkinlikler sırasında Kültür ve Turizm Bakanlığı, okuma kültürünü yaygınlaştırma alanında çalışan kişi ve kurumlara ödüller vermektedir.[8] Türk Kütüphaneciler Derneği ise çeşitli kategorilerde yılın en başarılı halk kütüphanelerini seçerek ödüllendirmektedir.[9]
Temalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kütüphane Haftası'nın her yıl bir temaya ayrılması konusu, 1999 yılında kutlanan 35. Kütüphane Haftası ile birlikte bir gelenek haline gelmiş ve bu yıldan sonra kutlanan bütün "Haftalar"da Türkiye'nin toplumsal devinimleri ve kütüphaneciliğin sorunları çerçevesinde bir tema belirlenmiştir.[10] Kütüphane Haftası'nın temel düzenleyicileri olan Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (KYGM), Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) ile birlikte her yıl kütüphane haftası için bir tema belirler. 1999 yılından itibaren Kütüphane Haftası'nın kutlandığı tarihler ve organizasyonlar tarafından belirlenmiş temalar, aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 1964 yılından itibaren organizasyonu birlikte düzenleyen kurumlar 2017 yılından itibaren Hafta'yı ayrı organizasyonlar halinde kutlamaya başlamışlardır.
| Sayı | Yıl | Tarih | Kurum | Tema' |
|---|---|---|---|---|
| 35 | 1999 | 15 Mart - 21 Mart | Ortak | 21. yüzyıla doğru Türk kütüphaneciliği |
| 36 | 2000 | 27 Mart - 2 Nisan | Ortak | Küreselleşme - Avrupa Birliği ve bilgi hizmetleri |
| 37 | 2001 | 26 Mart - 31 Mart | Ortak | Kütüphanecilikte yeni gelişmeler, kavramlar, olgular |
| 38 | 2002 | 31 Mart - 6 Nisan | Ortak | E- Türkiye sürecinde kütüphaneler |
| 39 | 2003 | 25 Mart - 31 Mart | Ortak | Demokratikleşme sürecinde kütüphaneler |
| 40 | 2004 | 30 Mart - 4 Nisan | Ortak | Yeniden yapılanma ve toplumsal bütünleşme |
| 41 | 2005 | 28 Mart - 3 Nisan | Ortak | Dijital kültür ve yeni nesil kütüphaneler |
| 42 | 2006 | 27 Mart - 2 Nisan | Ortak | Türkiye'de bilgi hizmetleri ve yeni yaklaşımlar |
| 43 | 2007 | 26 Mart - 1 Nisan | Ortak | Tarih boyunca kütüphane ve kütüphaneci |
| 44 | 2008 | 31 Mart - 6 Nisan | Ortak | Hayatımdaki kütüphaneler |
| 45 | 2009 | 31 Mart - 5 Nisan | Ortak | Bilginin yazgısı: Sanal dünyaya yolculuk |
| 46 | 2010 | 29 Mart - 4 Nisan | Ortak | Bilgi mabedi kütüphaneler |
| 47 | 2011 | 28 Mart - 3 Nisan | Ortak | Antik Çağdan günümüze kütüphaneler |
| 48 | 2012 | 26 Mart - 1 Nisan | Ortak | Bilgi toplumu çoğullaştırır |
| 49 | 2013 | 25 Mart - 31 Mart | Ortak | Yenileşim ve kütüphaneciler |
| 50 | 2014 | 31 Mart - 6 Nisan | Ortak | Hayat boyu kütüphaneler |
| 51 | 2015 | 31 Mart - 6 Nisan | Ortak | Kültürlerarası diyalog ve kütüphaneler |
| 52 | 2016 | 31 Mart - 6 Nisan | Ortak | Kütüphane ve insan |
| 53 | 2017 | 27 Mart - 2 Nisan | KYGM | Yeni enformasyon teknolojileri ve kütüphaneler |
| TKD | Üçüncü mekan kütüphaneler: Yeni roller, yeni yaklaşımlar | |||
| 54 | 2018 | 26 Mart - 1 Nisan | KYGM | Yeni nesil çocuklar, yeni nesil kütüphaneler |
| TKD | Kültürel değişim ve kütüphaneler | |||
| OKD | Geçmişten geleceğe kütüphaneler; teknoloji ve kültürel miras | |||
| 55 | 2019 | 25 Mart - 31 Mart | KYGM | Sürdürülebilir kalkınmada kütüphanelerin rolü |
| TKD | Değişen toplum, dönüşen kütüphaneler | |||
| 56 | 2020 | 30 Mart - 5 Nisan | Ortak | Şehir kültürü ve kütüphaneler |
| 57 | 2021 | 29 Mart - 4 Nisan | KYGM | Çağları aşan söz |
| TKD | Pandemi sürecinde kütüphanecilik | |||
| 58 | 2022 | 28 Mart - 3 Nisan | KYGM | Kütüphanede hayat var |
| TKD | Hakikat ve kütüphaneler | |||
| 59 | 2023 | 27 Mart - 2 Nisan | KYGM | Kütüphane iyileştirir |
| TKD | Cumhuriyet kazanımları ve kütüphanecilik | |||
| 60 | 2024 | 25 Mart - 31 Mart | KYGM | Dijital geleceğin anahtarı: Yapay zeka temelli akıllı kütüphaneler |
| TKD | Sürdürülebilirlik ve savunuculuk |
Dış kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1960’lar Sonrası Kütüphanecilik Tarihimiz İçinde Bazı “Kütüphane Haftası” Afişlerinin Roland Barthes’in Göstergebilim Metodu Çerçevesinde Analizi 17 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Yücel YÜCEL kaleme aldı : 58.KÜTÜPHANE HAFTASI KUTLU OLSUN". Gazetekars. 25 Mart 2022. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ "Halk Kütüphaneleri Yönetmeli,". Mevzuat.gov.tr. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ Gülle, Tayfun. "50. Kütüphane Haftası". Türk Kütüphaneciliği 28, 1 (2014),. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
- ^ Gülle, Tayfun (1 Ocak 2014). "50. Kütüphane Haftası". Türk Kütüphaneciliği Dergisi. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ "Kütüphane Haftasını Kutlama Yönetmeliği". Kültür Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı web sitesi (Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
- ^ "Milli Eğitim Bakanlığı Kütüphane Haftası Kutlama Yönetmeliği" (PDF). Mevzuat.meb.gov.tr sitesi. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
- ^ Karadeniz, Şenol. "Halk Kütüphanesi Yönetmeliği ile Yürürlükten Kaldırılan Yönetmeliklerin Karşılaştırılması" (PDF). alk Kütüphaneciliği Sempozyumu, Mayıs 2012. 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
- ^ "58. Kütüphane Haftası Programı". kygm.ktb.gov.tr. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ "52.Kütüphane Haftası'nda en iyi kütüphane ödülünü hangi kütüphane/ler alacak". Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) Haber Portalı. 2 Şubat 2016. 19 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ Toplu, Mehmet (2009). "Mesleki Bir Örgüt Olarak Türk Kütüphaneciler Derneği'nin Altmış Yıllık Gelişim Çizgisi". 23 (4). Türk Kütüphaneciler Derneği. ss. 678-741. Erişim tarihi: 23 Mart 2024.