Kerkük'ün statüsü referandumu
Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi[1][2] ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.[3]
Referandum Irak Anayasası'nın 140. maddesi tarafından zorunlu kılındı. 140. madde, Saddam Hüseyin yönetiminin Enfal soykırımı sırasında uyguladığı Araplaştırma politikasını referandumdan önce tersine çevirecek tedbirlerin alınmasını gerektiriyordu. 2003 yılında ABD'nin Irak'ı işgal etmesinin ardından binlerce Kürt Kerkük'e döndü. Referandum, bölgenin Kürt olarak kabul edilmesine yetecek kadar geri dönüşün olup olmadığına karar verecekti.[4]
Kürtlerin hükûmetin 140. Maddeyi uygulamaması nedeniyle duyduğu kızgınlık, 2017 Kürdistan Bölgesi bağımsızlık referandumunun[5] nedenlerinden biriydi ve şu soruyu gündeme getirdi: "Kürdistan Bölgesi'nin ve bölge dışındaki Kürt bölgelerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?"[6] Referandum, Irak-Kürt çatışmasına ve hükûmetin Kerkük'ü ele geçirmesine yol açtı. Kerkük'te çoğunluk Kürtlerde olduğu için Irak bu referandumu yapmayı sürekli ertelemektedir.[kaynak belirtilmeli]
28 Kasım 2022 tarihinde, dönemin Irak Adalet Bakanı Halid Şiwani, Irak Anayasasının 140. Maddesinin uygulanması için yüksek komisyonun kurulduğunu; komisyonun oluşturulmasıyla birlikte 140. Maddenin uygulanması için çalışmaların yeniden başlayacağını ifade etti.[7][daha iyi kaynak gerekli]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Irak'ın tartışmalı bölgeleri
- Araplaştırma
- Enfal Kampanyaları
- Irak Kürdistanı
- Irak'ın Demografisi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Iran pleases Ankara, irks Kurds with call for Kirkuk poll delay 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New Anatolian, 2007-11-08, accessed on 1 March 2008
- ^ "Kirkuk, Other Iraq Issues to Be Delayed". 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.
- ^ "Iraqi Kurdistan in disarray after the loss of Kirkuk". alaraby. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Iraq: Kurds warn against delaying Kirkuk Referendum 24 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. RadioFreeEurope/RadioLiberty
- ^ "President of Iraqi Kurdistan says independence vote is due to failure of unity". The National. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017.
- ^ "Kurdistan referendum commission reveals four-language sample ballot". Rudaw. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017.
- ^ "140'ıncı maddenin uygulanması için yüksek komisyon kuruldu". 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.