Kırım Tatar diasporası
Kırım Tatar Diasporası 1783'te Rus İmparatorluğu'nun Kırım'ı ilhak etmesine dayanır. 1783'ten 1917'e kadar dalgalar halinde bir dizi göç için için zorlandılar. Rus sömürgeleştirme politikalarının sonucu olarak büyük ölçüde onların sosyal ve ekonomik yaşam ile bağları koptu.
Sovyetler Birliği, II. Dünya Savaşı'nın ortasında, Nazi Almanya'sına yardım ettikleri gerekçesiyle, Kırım Tatarlarını bu bölgeden sürmesi, onlara uygulanan zorunlu göçlerin en sonuncusuydu. Bu nüfus için genelde, diasporadan ziyade sürgüne gönderilen bir toplum olarak bahsedilir.
1941, 1942 ve 1944 yıllarında SSCB yönetiminin kararıyla "Nazilere yardım etmeleri dolayısıyla" Almanlar, Ermeniler, Bulgarlar, Yunanlar, İtalyanlar, Macarlar ve Rumenler gibi Kırım Tatarları da Kırım’dan sürgün edildiler. Glasnost ve Perestroyka politikalarının sonuçlarından biri olarak 15 Kasım 1989’da SSCB Yüksek Sovyeti, Kırım Tatarları ile diğer halkların sürgününü kınadı, "yasa dışı ve cinai" olarak kabul etti. 1990 yılından itibaren Kırım Tatarlarının Kırım Yarımadasına dönüşleri kısmen de olsa başladı.
16 Mart 2014’te yapılan ve dünya ülkeleri tarafından tanınmayan referandumun neticesinde gerçekleştirilen Kırım’ın Rusya’ya katılımından sonra sürgün edilen halkların itibarlarını iade etme süreci başladı. 21 Nisan 2014’te Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Ermeni, Bulgar, Yunan, İtalyan, Kırım Tatar ve Alman Halklarının İtibarlarının İadesi Edilmesini ve Bu Süreçte Devlet Desteğinin Gösterilmesini” öngören 268 No’lu kararnameyi imzaladı. 11 Ağustos 2014’te Rusya Federasyonu Hükûmeti’nin kararıyla “Kırım Cumhuriyeti ile Sivastopol Şehrinin Sosyo-Ekonomik Geliştirilmesi” adlı federal program kabul edildi. 2022’ye kadar uygulanması planlanan program, Kırım Tatarlarının ve Kırım’ın sürgün edilen diğer halklarının sosyo-ekonomik, millî-kültürel ve manevî gelişimini, cumhuriyette milliyetler arasında ilişkilerin uyumlu hale getirilmesini öngören bir takım önlemleri içermektedir. 18 Mayıs, Kırım Cumhuriyeti’nde "sürgün kurbanlarını anma" günüdür. Bu tarih, 1993’te Kırım Yüksek Sovyeti’nin kararıyla belirlenmişti. 3 Mart 2015’te ise Kırım Cumhuriyeti kararıyla Kırım’ın çok uluslu halkının kaderinin ayrılmazlığı ve anı günü olarak kabul edildi.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kırım Tatar Sürgün Kurbanlarının Anısına Kırım'da Yapılan Programlar Hakkında" (PDF). Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosluğu’nun Haber Bülteni. 20 Mayıs 2020. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kırım Tatar Halk Meclisi
- Uluslararası Kırım Komisyonu19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kırım Tatarları - H. B. Paksoy1 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tatar.Net
- Vatan KIRIM 21 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.