Kürdistan Uyezdi
Kürdistan Uyezdi[1] (Azerice: Kürdüstan qəzası,[2] Rusça: Курдистанский уезд Kurdistanskiy uyezd), 1923-1929 yılları arasında[3] Azerbaycan SSC’de ilçe (kaza)[4] statüsündeki yönetim birimi. Kızıl Kürdistan (Kürtçe: Кöрдьстана Сор Kurdistana Sor, Azerice: Qızıl Kürdüstan, Rusça: Красный Курдистан Krasnıy Kurdistan) olarak da anılmıştır.[5]
Bu bölge için “Kürdistan” adı ilk defa 1921 yılında,[6] Kürdistan kazasının kurulmasından 2 yıl önce Bolşeviklerce kullanılmıştır. 21 Temmuz 1923 tarihinde Bolşevik lider, Azerbaycan KP MK sekreteri S. Kirov'un başkanlığında[7] Azerbaycan MYK ve Azerbaycan Halk Komiserleri Sovyeti’nin ortak toplantısında Kürdistan kazası oluşturmak kararı onaylanmıştır. Temmuz sonunda Azerbaycan MYK tarafından Kürdistan kazasının merkezi Piricahan köyü olarak belirlenmiştir. Sonradan kaza merkezi Laçın olmuştur.
1923'te kurulmuş ve Şuşa doğumlu Azeri Bolşevik Hüsnü Hacıyev Yürütme Komitesi Başkanlığı'na getirilmiştir. Karıkışlak, Kelbecer, Kubadlı, Koturli, Kürthaci ve Murathanlı olmak üzere 6 daireden (nahiye) oluşmaktaydı.[8]
1926'da Kürdistan Uyezdi'nin nüfusu 51.200 kişi olup % 73,1'ini Kürtler ve % 26'sını Azeriler ve diğer etnik gruplar oluştursa da nüfusun %92.5'inin anadili Azerice ve sadece %6.1'inin anadili Kürtçe olarak saptanmıştır. Nahçıvan (Sadarak ve Culfa rayonunun Teyvaz köyündeki) Sünniliğe bağlı Kürtler ile farklı olarak Kürdistan Uyezdi'deki Kürt nüfusunun büyük çoğunluğu Şiiliğe mensuptu.
Lağvedilmesi ve Kürdistan Okrugu[değiştir | kaynağı değiştir]
Sovyetler Birliği'nin yönetim sisteminin değişmesiyle Kürdistan Uyezdi 8 Nisan 1929'da feshedilmiştir. Bunun yerine Kürdistan Okrugu, 25 Mayıs 1930'da Uzeyd'in topraklarının yanı sıra Zengilan rayonun tamamı ve Cebrail rayonun bir kısımını da içine alarak kurulmuştur.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kızıl Kürdistan'ın kuruluşu ve çöküş nedenleri". 9 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009.
- ^ "Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat". 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009.
- ^ Rusça: Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007
- ^ "TDK, Kaza - ilçe, kaymakamlık". 25 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
- ^ "Russia and the problem of Kurds". 12 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2008.
- ^ Rusça: Давид Бабаян. Красный Курдистан 28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Kurdistan-post. Kızıl Kürdistan". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009.
- ^ Rusça: Территориальное и административное деление Союза ССР на 1-е января 1926 года. — М.: Издательство Главного Управления Коммунального Хозяйства НКВД, 1926. — с. 191. — 284 с.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Another Sad Story: Red Kurdistan"
- "The Red Kurdistan: geopolitical aspects of formation and abolishment"5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Россия и проблема курдов
- Партизаны на поводке9 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Красный Курдистан: геополитические аспекты создания и упразднения 28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.