Kálmán Széll

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kálmán Széll
Macaristan Krallığı Başbakanı
Görev süresi
26 Şubat 1899 - 27 Haziran 1903
Yerine geldiği Dezső Bánffy
Yerine gelen Károly Khuen-Héderváry
Kişisel bilgiler
Doğum 8 Haziran 1843
Gasztony, Macaristan Krallığı
Ölüm 16 Ağustos 1915 (72 yaşında)
Evlilik(ler) Ilona Vörösmarty

Kálmán Széll de Duka et Szentgyörgyvölgy (8 Haziran 1843, Gasztony - 16 Ağustos 1915, Rátót), Macar siyasetçi. Széll, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1899 ile 1903 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

Josef Szell ile Julianna Bertha'nın çocukları olarak Gasztony'de dünyaya gelmiştir.[1] Peşte ve Viyana'da aldığı eğitimlerin ardından 1865 yılında yeniden açılan Reichstag'a vekil olarak dahil olan Széll, kısa sürede Ferenc Deák'ın en yakınındaki kişilerden biri olmuştur. 1867 yılında Szentgotthárd bölgesine başkan yardımcısı olarak atanmıştır. Aynı yıl Deák'ın vesayeti altında bulunan manevi kızı Mihály Vörösmarty ile evlenen Széll, bu evlilikten bir kız çocuğu babası olmuştur.

2 Mart 1875 tarihinde Kálmán Tisza hükûmetine Maliye Bakanı olarak dahil olan Széll, bu görevini 4 Ekim 1878 tarihine kadar sürdürmüştür. Söz konusu tarihte Bosna-Hersek'in işgalinin yaşanması neticesinde görevinden ayrılmıştır. 1911 yılına kadar Liberal Parti üyesi olarak mecliste kalmaya devam eden Széll, aynı süreçte Viyana'da bankalarda finansal konularda faaliyet göstermiştir. Széll, Győr−Szombathely−Sopron demiryolu hattının oluşturulması için destek vermiş ve bu yönde faaliyetlerde bulunmuştur.[2] 1867 yılında Avusturya ile gerçekleştirilen 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması sürecinde görüşmeleri yürüten delegasyona başkanlık yapmıştır.[3]

1880 yılların başında Macaristan Mortgage Kredi Bankası'nın kuran Széll, ömrünün sonuna kadar söz konusu bankanın yönetimini üstlenmiştir.

26 Şubat 1899 tarihinde kral Franz Joseph tarafından Dezső Bánffy'nin istifası ile boşalan başbakanlık koltuğuna atanan Széll, başbakan olmasının ardından muhalefetin o güne kadar hükûmete karşı gösterdiği uzlaşmaz tavrından vazgeçmesini sağlamıştır. İktidarında vergi reformu ile mali ve bankacılık alanlarında getirdiği yeni düzenlemeler ile ülkeyi mali açıdan daha sağlam bir ülke haline getirme hedefinde olmuştur.[2][4] Aynı süreçte başta Slovak azınlık olmak üzere azınlıkların parasal kurumlara etkisini azaltmaya yönelik faaliyetlerde bulunan ilk başbakan olarak ön plana çıkmıştır.[5] Bu azınlıklara karşı gerçekleştirilen ve yasal dayanakları bulunan Macarlaştırma çabalarını önceli başbakanlar kadar katı bir tutum içerisinde olmamış, bu konuda ılımlı bir yol izlemiştir.[4] Széll ancak 1902 yılında Ernest von Koerber öncülüğündeki Avusturya hükûmeti ile varılabilen tazminat anlaşması ile oranların ortaya çıkması sağlayabilmiştir.[6]

1903 yılına gelindiğinde mali açıdan yaşanan daimi sorunların çözümünde yetersiz kaldığı gerekçesiyle görevinden 27 Haziran 1903 tarihi itibarıyla istifa etmiştir.

Széll 16 Ağustos 1915 tarihinde 72 yaşında Rátót'ta ölmüştür.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Széll ailesi hakkında bilgiler". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2016. 
  2. ^ a b "www.szentgotthard.hu'da yer alan bibliyografisi". 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2016. 
  3. ^ Ernst Rutkowski: Briefe und Dokumente zur Geschichte der österreichisch-ungarischen Monarchie. Cilt 1: Der verfassungstreue Großgrundbesitz 1880–1899. Yayınevi Oldenbourg, Münih 1983, Sayfa 273.
  4. ^ a b Peter F. Sugar: A history of Hungary. Indiana Üniversitesi Yayınları, Bloomington 1990, Sayfa 273.
  5. ^ Ágnes Pogány, Eduard Kubů, Jan Kofman: Für eine nationale Wirtschaft. Ungarn, die Tschechoslowakei und Polen vom Ausgang des 19. Jahrhunderts bis zum Zweiten Weltkrieg. Berliner Wissenschaftlicher Yayınevi, Berlin 2006, Sayfa 34.
  6. ^ Günter Schödl: Alldeutscher Verband und deutsche Minderheitenpolitik in Ungarn, 1890–1914: Zur Geschichte des deutschen „extremen Nationalismus“. Lang, Frankfurt am Main 1978, Sayfa 32.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Eduard von Wertheimer (1922). "Széll, Koloman". In Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (12th ed.). London & New York.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Kálmán Ghyczy 		Macaristan Maliye Bakanı
1875–1878 		Sonra gelen:
Kálmán Tisza
Önce gelen:
Dezső Bánffy 		Macaristan Başbakanı
1899–1903 		Sonra gelen:
Károly Khuen-Héderváry
Önce gelen:
Dezső Perczel 		Macaristan İçişleri Bakanı
1899–1903 		Sonra gelen:
Károly Khuen-Héderváry
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kálmán_Széll&oldid=31150062" sayfasından alınmıştır