Johannes Rydberg
Johannes Rydberg | |
|---|---|
.jpg) Johannes Rydberg | |
| Doğum | 8 Kasım 1854 Halmstad, İsveç |
| Ölüm | 28 Aralık 1919 (65 yaşında) Lund |
| Milliyet | İsveçli |
| Ödüller | Fellow of the Royal Society (1919) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Lund Üniversitesi |
Johannes (Janne) Robert Rydberg (İsveççe: [ˈrŷːdbærj]; 8 Kasım 1854 - 28 Aralık 1919), 1888'de Rydberg formülünü geliştirmesiyle tanınan İsveçli bir fizikçiydi.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Rydberg, 8 Kasım 1854'te Halmstad'ta, Sven Rydberg ve Maria Anderson Rydberg'in tek çocuğu olarak güney İsveç'te doğdu. 4 yaşındayken babası öldü ve aile küçük bir gelirle yaşamak zorunda kaldı. 1873'te matematik ve fizikte yüksek notlar aldığı Halmstads Elementärläroverk'ten mezun oldu. O yıl daha sonra Lund Üniversitesine kaydoldu ve iki yıl sonra lisans derecesi ile ödüllendirildi. 1879'da "Konstruktioner af kägelsnitt i 3- och 4-punktskontakt" adlı teziyle Doctor of Philosophy ile ödüllendirildi.[1] Rydberg, kariyerine kurumda amanuensis olarak başladı. 1880'de matematikte doçent oldu ve 1882'de fizikte doçent oldu. Bu sırada standart atom ağırlığı üzerinde çalışmaya başladı, çünkü Mendeleev'in periyodik sistemindeki atomların ağırlığındaki görünüşte rastgele artışın sebebinin ne olduğunu merak etti. Birkaç yıl boyunca bir formül aradı ama sonuç alamadı.[2]
Bir sonraki çalışması, atomik tayf araştırmak ve bunların neden oluştuğunu açıklamaktı.[2] Rydberg'in araştırmasından önce Johann Jakob Balmer, bir 1885'te hidrojen atomunun görünür spektral çizgileri için ampirik formül geliştirdi.[3] Ancak, Rydberg'in araştırması onu 1888'de başka bir yerde bulunmayan spektral çizgileri tanımlamak için kullanılabilecek bir formül yayınlamaya yöneltti. sadece hidrojen için değil, diğer elementler için de. Konuyla ilgili 1890'daki yayınından sonra,[4] Rydberg periyodik tabloyla ilgili sonuçsuz araştırmasına geri döndü.[5]
Rydberg, 1897'de profesörlük için başvurdu, ancak konunun uzmanlarının tavsiyelerine rağmen reddedildi. 1909'a kadar profesörlüğe yükseltilmedi.[6] Fazladan para kazanmak için 1891'den itibaren Lund'daki Sparbanken'de sayısal denetçi olarak ve 1905'ten itibaren Malmö'de aktüer olarak yarı zamanlı çalıştı.[7]
1913'te Rydberg çok hastalandı ve araştırma hızını yavaşlatmak zorunda kaldı ve 1915'te hastalığı nedeniyle izin aldı.[8] 28 Aralık 1919'da Lund Hastanesinde öldü ve yerine öğrencisi Manne Siegbahn geçti.[9][10] Rydberg, Lund'daki kuzey mezarlığına gömüldü ve karısı Lydia Carlsson (1856-1925), oğlu Helge Rydberg (1887-1968) ve kızı Gerda Rydberg'den (1891-1983) ayrıldı.
Rydberg formülü[değiştir | kaynağı değiştir]
Rydberg sabiti olarak bilinen fiziksel sabit, Rydberg birimi gibi onun adını almıştır. Rydberg formülü'nde n ile gösterilen temel kuantum sayısı çok yüksek değerlere sahip uyarılmış atomlara Rydberg atomu denir.[11] Rydberg'in spektral çalışmaların atomun ve onun kimyasal özelliklerinin teorik olarak anlaşılmasına yardımcı olabileceği öngörüsü, 1913'te Niels Bohr'un çalışmasıyla doğrulandı. (bakınız hidrojen spektrumu). Sonsuz kütleli varsayımsal bir atoma dayanan önemli bir spektroskopik sabit, onun onuruna Rydberg (R) olarak adlandırılır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Hamilton, Paul Charles (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. [Cambridge, Massachusetts]. s. 26-30.
- ^ a b Litzén, Ulf (2015). Fysik i Lund under 300 år (İsveççe). Lund: Lunds universitetshistoriska sällskap. ss. 71-75. ISBN 9789175453200.
- ^ Magie, William Francis (1969). A Source Book in Physics. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s 360
- ^ Rydberg, J.R. (1890). "Kimyasal elementlerin çizgi spektrumlarının yapısı üzerine". Philosophical Magazine. 5. seri. 29: 331-337.
- ^ Litzen (2015). Fysik ve Lund under under 300 Yıl (İsveççe). s. 96.
- ^ Leide, Arvid (1954). "Janne Rydberg och hans kamp for professuren". 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
- ^ Hamilton (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. s. 46.
- ^ Litzén (2015). Fysik i Lund under 300 år (İsveççe). s. 84.
- ^ Hamilton (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. ss. 47-48.
- ^ Martinson, I.; Curtis, L.J. (2005). "Janne Rydberg – hayatı ve çalışması" (PDF). Fizik Araştırmalarında Nükleer Aletler ve Yöntemler Bölüm B: Malzemeler ve Atomlarla Işın Etkileşimleri (İngilizce). 235 (1-4): 17-22. Bibcode:2005NIMPB.235...17M. doi:10.1016/j.nimb.2005.03.137. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
- ^ Šibalić, Nikola; S Adams, Charles (2018). Rydberg Fizik (İngilizce). IOP Yayıncılık. Bibcode:2018ryph.book.....S. doi:10.1088/978-0-7503-1635-4. ISBN 9780750316354.
