Jilin

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Jilin eyaleti hakkındadır. Aynı ismi taşıyan şehir için Jilin Şehri sayfasına bakınız.
Jilin Eyaleti
Çince : 吉林省
Jílín Shěng
Kısaltmalar: 吉  (pinyin: Jí)
Jilin bu haritada renklendirilmiştir.
Adın kökeni Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" terimi
İdari birim türü Eyalet
Başkenti Jilin Şehri (1949-1954)
Çangçun (1954-günümüz)
En büyük şehriÇangçun
ÇKP Komitesi Sekreteri Bayanqolu
Vali Liu Guozhong
Yüzölçümü 191.126 km² (14ncü)
Nüfusu (2010)
 - Nüfus yoğunluğu 		27.462.297 (21nci)
140 kişi/km² (23ncü)
GSYİH (2016)
 - kişi başına 		CNY 1,49 trilyon (22nci)
CNY 54.066 (11nci)
İGE (2010) 0,715 (yüksek) (10ncu)
Başlıca etnik gruplar Han - %91
Koreli - %4
Mançu - %4
Moğol - %0,6
Hui - %0,5
İl düzeyi 9
İlçe düzeyi 60
Belde düzeyi† 1006
ISO 3166-2 CN-22
Resmî websitesi
http://www.jl.gov.cn
 (Çince)

Jilin (Çince: 吉林; pinyin: Jílín), Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalet. Doğuda Kuzey Kore ve Rusya, kuzeyde Heilongjiang eyaleti, güneyde Liaoning eyaleti ve batıda İç Moğolistan ile sınır paylaşmaktadır.

"Jilin" isminin, Mançucada "nehir boyunca" anlamına gelen "girin ula" teriminin Çince transkripsiyonu olan "Jilin wula" (Basitleştirilmiş Çince: 吉林乌拉; Geleneksel Çince: 吉林烏拉)'dan türettiği düşünülmektedir. Bu transkripsiyonun Çincedeki doğrudan anlamı "Uğurlu Orman"'dır. Hanyu Pinyin harf çeviri sisteminin resmî kullanıma girmesinden önce Jilin eyaletinin ismi, Batı dillerinde Kirin olarak kayda geçti.

Jilin eyaletinde eş isimli Jilin şehri bulunmaktadır, ancak eyaletin başkenti ve en büyük şehri Çangçun. II. Dünya Savaşı tarihinde Çangçun, "Hsinking" (Çince: 新京; pinyin: Xīnjīng, "yeni başkent") ismi altında Japonya'nın kurduğu Mançukuo kukla rejiminin başkenti olarak işlev göstermesi için bilinir.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin Eyaleti toplam dokuz farklı il düzeyi idari bölümden oluşmak üzere sekiz il düzeyi şehir ve bir özerk il barındırmaktadır.

Jilin Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Bölüm kodu[1] İsim Çince
Pinyin 		Alan
(km2) 		Nüfus[2]
（2020 yılı） 		Merkez İlçe düzeyi bölümler[3]
Semtler İlçe düzeyi şehirler İlçeler Özerk ilçeler
220000 Jilin Eyaleti 吉林省
Jílín Shěng		 191.202,36 24.073.453 Çangçun Şehri 21 20 16 3
— Eyalet altı şehirler —
220100 Çangçun Şehri 长春市
Chángchūn Shì		 24.734,13 9.066.906 Nanguan Semti 7 3 1
— İl düzeyi şehirler —
220200 Jilin Şehri 吉林市
Jílín Shì		 27.711,41 3.623.713 Chuanying Semti 4 4 1
220300 Siping Şehri 四平市
Sìpíng Shì		 10.241,73 1.814.733 Tiexi Semti 2 1 1 1
220400 Liaoyuan Şehri 辽源市
Liáoyuán Shì		 5.140,45 996.903 Longshan Semti 2 2
220500 Tonghua Şehri 通化市
Tōnghuà Shì		 15.611,54 1.812.114 Dongchang Semti 2 2 3
220600 Baishan Şehri 白山市
Báishān Shì		 17.505,26 951.866 Hunjiang Semti 2 1 2 1
220700 Songyuan Şehri 松原市
Sōngyuán Shì		 21.169,77 2.252.994 Ningjiang Semti 1 1 2 1
220800 Baicheng Şehri 白城市
Báichéng Shì		 25.758,73 1.551.378 Taobei Semti 1 2 2
— Özerk iller —
222400 Yanbian Kore Özerk İli 延边朝鲜族自治州
Yánbiān Cháoxiǎnzú Zìzhìzhōu		 43.329,34 1.941.700 Yanji Şehri 6 2

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Jilin'in toplam nüfusu 27.452.815.[4]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin'deki başlıca etnik gruplar şunlardır:

Jilin'deki başlıca etnik gruplar (2010)[4]
Etnik grup Nüfus
Han 25.267.110
Koreli 1.040.167
Mançu 866.365
Moğol 145.039
Hui 118.799

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Jilin sakinlerinin çoğu Han Ulusu'na ait olup Beifanghua konuşur. Beifanghua'nın bir lehçesi olan Kuzeydoğu Guanhua [en]'nın (Çincede kısaca "Dōngběihuà" 东北话 olarak bilinir) farklı değişkeleri eyalet çapında konuşulur. Bunun dışında, Ethnologue'a göre, Jilin'de Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.[5]

Jilin'deki etnik Korelilerin çoğu eyaletin doğusunda yer alan Yanbian Kore Özerk İli'ne yoğunlaşmış olup Korecenin Hamgyŏng lehçesini [en] konuşur.[6] Yanbian İli'nde Korece medyada kullanılır (ör. Yanbian Weishi [en] televizyon kanalında);[7] 20. yüzyılın ortasından beri buradaki okullarda iki dilli Çince ve Korece eğitimi de verilmiştir, ancak Ocak 2021'de Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi'ne bağlı Yasama İşleri Ofisi [en], bu iki dilli eğitimin uygulanma şeklini anayasaya aykırı bulup ildeki Korece eğitiminin aşamalı olarak azaltılması gerektiğini hükmetti.[8][9]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Jilin ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2017. 
  2. ^ "吉林省第七次全国人口普查公报（第二号）". 吉林省统计局. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9. 
  4. ^ a b "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  5. ^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 
  6. ^ Park, Youngmae (2003). "A Preliminary Study of the Language of Ethnic Koreans in China : Toward a Sociolinguistic Study" (PDF). 京都大学言語学研究 (Kyoto University Linguistic Research) (İngilizce), 22. ss. 1-21. 2 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 
  7. ^ "Yanbian Radyo Televizyon Kurumu" (Korece). 26 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 
  8. ^ Wei, Changhao (20 Ocak 2021). "Recording & Review Pt. 7: Constitutionally Mandated Mandarin-Medium Education". NPC Observer (İngilizce). 21 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 
  9. ^ "Assimilation of Chinese minorities is not just a Uyghur thing". The Economist (İngilizce). 30 Ocak 2021. 2 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jilin&oldid=31124383" sayfasından alınmıştır