Roman Jakobson

1917'den önce Jakobson.

Roman Osipoviç Jakobson (Rusça: Роман Осипович Якобсон) (d. 11 Ekim 1896 – ö. 18 Temmuz 1982), dil, şiir ve resim sanatının yapısalcı çözümlemenin geliştirilmesinde önderlik yaparak 20. yüzyılın dilbilimcileri arasında en etkililerinden biri olan Rus düşünür.

Roman Jakobson (1896-1982) Rus biçimcilerinin önde gelen isimleri arasında kabul edilmektedir. Saussure’ün dil ve dilde anlamın oluşturulması konularında getirdiği sistemli çalışmaları takip etmiştir. Saussure’ün dili göstergeler bütünü olarak tanımlamasının Jakobson’ın bu yazısının temelini oluşturduğunu anlarız (Munday, s. 59). Bkz. Munday, Jerome. Introducing Translation Studies (Routledge, 2016).

Roman Jakobson’ın 1959 yılında "On Linguistic Aspects of Translation" başlıklı yazısı, dilbilim alanındaki gelişmelerin çeviri alanındaki yansımalarının erken çalışmaları arasında yer alır. Çeviri, Jakobson tarafından eşdeğerlik düzeyinde açıklanmış ve daha çok diller arası eşdeğerlik sorunsalı üzerinde durulmuştur (Aksoy, s. 21). Bkz. Aksoy, Beril. Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi (İmge, 2002). Anlam ve eşdeğerlik kavramlarını çeviri bağlamında tartışan bu yazısında Jakobson, “iki ayrı dilde kullanılan sözcüklerin anlamsal açıdan birbirine eşdeğer olamayacağı sonucuna varır” (Gürçağlar, s. 115). Bkz. Gürçağlar, Şehnaz Tahir. Çevirinin ABC’si (Say Yayınları, 2011). Çeviriye dilbilimsel yaklaşım 1950lerde ve 60larda her iki alanda da yaygın görüş halini alacak ve Jokabson’ın bu eseri çeviri kuramı bağlamında eşdeğerlik sorununa farklı yaklaşımlar sunacak olan Nida ve Catford gibi isimlere de öncü olacaktır.