İç Tlingitleri
| Toplam nüfus | |
|---|---|
589 (2012)[1] | |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
| Diller | |
| Din | |
İç Tlingitleri ya da İçbölge Tlingitleri (Tlingitçe Kanada imlâsıyla Dàkhka Khwân, Alaska imlâsıyla Daḵká Ḵwáan < daaḵká ḵwáan «iç sakinleri / inland-people»,[2] Łingít ; İngilizce: Inland Tlingit, Inland Tlinkit, Interior Tlingit), Kanada'nın Yukon eyaletinin güneyinde Carcross ve Teslin yerleşimleriyle Britanya Kolumbiyası eyaletinin kuzeybatısındaki Atlin yerleşiminde yaşayan, Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri kültür grubundan olan Kıyı Tlingitlerinin (Eilʼká Ḵwáan) aksine Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna giren, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan, Na-Dene halkları dil gubundan Kızılderili halkı. En yakın akrabaları dilce Na-Dene dillerini oluşturan Eyaklar ile G̱unanaa dedikleri Kanada Atabasklarıdır. 2012 yılı itibarıyla nüfusları 589 kişidir.[1] Diğer Kanada Kızılderilileri gibi İç Tlingitleri de yasal olarak Kızılderili rezervi adı verilen kamp benzeri toplama yerleşimlerde yaşamak zorundadırlar.
Kıyı Tlingitleri ile Tahltanlar arasında evlilik yapmışlardır.[1]
Komşuları[değiştir | kaynağı değiştir]
İç Tlingitlerinin komşuları olarak, kuzeyde ve batıda Tagişler, doğuda Kaskalar, güney ve güneydoğuda Tahltanlar, güneybatıda Kıyı Tlingitleri bulunur.[3]
Klanları[değiştir | kaynağı değiştir]
İç Tlingitleri 2 moiety (Raven moiety, Eagle Moiety) ve 5 clan olarak yapılanır:[1]
- Kukhhittan (Raven) clan
- Ishkitan (Frog) clan
- Yanyedi (Wolf) clan
- Deshitan (Beaver) clan
- Dakhlawedi (Eagle) clan
Kabileleri[değiştir | kaynağı değiştir]
İç Tlingit kabileleri (khwân = ḵwáan):
| Ḵwáan | IPA | İngilizce çevirisi | Yerleşimleri | İngilizcedeki eski adları |
|---|---|---|---|---|
| Deisleen Ḵwáan | tesɬiːn qʰʷáːn | Big Sinew Tribe | Teslin | Teslin Tlingit, Teslin people, Inland Tlinkit |
| Áa Tlein Ḵwáan | ʔáː tɬʰeːn qʰʷáːn | Big Lake Tribe | Atlin | Taku River Tlingit, Inland Tlinkit |
Kanada'da da yaşayan ve İç Tlingitlerine girmeyen Taku Tlingitleri (Tʼaaḵu Ḵwáan) ile İç Tlingitlerine giren Taku Nehri Tlingitlerini birbirine karıştırmamak gerekir
Günümüzdeki grupları[değiştir | kaynağı değiştir]
Dil[değiştir | kaynağı değiştir]
Dilleri Tlingitçenin Kuzey Tlingitçesi lehçesinin alt lehçesi olan İç Tlingitçesi olup asıl Tlingitçeden ayrı olarak Yukon Yerli Dil Merkezi imlâsıyla (YNLC orthography)[6] yazıya geçirilir.[7]
e-mail Alaska
Kıyı Tlingit alfabesi
(Coastal orthography)Kanada
İç Tlingit alfabesi
(YNLC orthography)IPA a a a [ʌ] á á á [ʌ́] aa aa à [a] áa áa â [á] ch ch ch [tʃʰ] ([tʃ]) ch' ch' ch' [tʃʼ] d d d [t] ([d]) dl dl dł [tɬ] ([dl]) dz dz dz [ts] ([dz]) e e e [ɛ] é é é [ɛ́] ee ee ì [i] ée ée î [í] ei ei è [e] éi éi ê [é] g g g [k] ([ɡ]) gw gw gw [kʷ] ([ɡʷ]) gh g̲ gh [q] ([ɢ]) ghw g̲w ghw [qʷ] ([ɢʷ]) h h h [h] i i i [ɪ] í í í [ɪ́] j j j [tʃ] ([dʒ]) k k k [kʰ] kw kw kw [kʷʰ] k' k' k' [kʼ] k'w k'w k'w [kʷʼ] kh k̲ kh [qʰ] khw k̲w khw [qʷʰ] kh' k̲' kh' [qʼ] kh'w k̲'w kh'w [qʷʼ] l l ł [ɬ] l' l' ł' [ɬʼ] (ll) (l̲) l [l] (m) (m) m [m] n n n [n] (o) (o) (o) [o] oo oo ù [u] óo óo û [ú] s s s [s] s' s' s' [sʼ] sh sh sh [ʃ] t t t [tʰ] t' t' t' [tʼ] tl tl tl [tɬʰ] tl' tl' tl' [tɬʼ] ts ts ts [tsʰ] ts' ts' ts' [tsʼ] u u u [ʊ] ú ú ú [ʊ́] w w w [w] x x x [x] xw xw xw [xʷ] x' x' x' [xʼ] x'w x'w x'w [xʷʼ] xh x̲ xh [χ] xhw x̲w xhw [χʷ] xh' x̲' xh' [χʼ] xh'w x̲'w xh'w [χʷʼ] y y y [j] (ÿ) (ÿ/y̲) (ÿ) [ɰ] . . . [ʔ]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Teslin Heritage Centre (Hà Kustîyi Dàkhka Khwân Hit)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "The Canadian Encyclopedia : Inland Tlingit". 31 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ James A. Crippen (2010), Lingít Yoo X̱ʼatángi / A Grammar of the Tlingit Language 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Map of B.C. First Nations". 29 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ List of Reserves/Settlements/Villages 20 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. from Indian and Northern Affairs Canada Requires running a search by Reserve/Settlement/Village
- ^ "Complete list of Taku River Tlingit reserves". 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ James A. Crippen (2012), Tlingitology Seminar Lecture Notes, 1–11 May 7 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 29 June 2012
- ^ Leer, Jeff; Hitch, Doug; Ritter, John (2001), Interior Tlingit noun dictionary: The dialects spoken by Tlingit elders of Carcross and Teslin, Yukon, and Atlin, British Columbia, Whitehorse, Yukon Territory: Yukon Native Language Centre, ISBN 1-55242-227-5
