Hewraman
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
_05.jpg) | |
| Konum |  İran |
| Kriter | Kültürel: ii, v |
| Referans | 1647 |
| Tescil | 2021 (44. oturum) |
| Bölge | Asya-Pasifik |
Hewraman[1] (Kürtçe: Hewraman, ههورامان veya Oraman (Farsça: اورامان / Ōrāmān), İran'ın Irak sınırında yer alan dağlık bölge.
Hewraman bölgesi merkez Kürdistan'da dağlık bir bölgedir.[2] Bölgeye 19. yüzyılda batılı seyahlar "Kartallar Yuvası" demişlerdir. Hawraman'daki en yüksek Tepe 3500 metreyi geçen Şaho dağıdır. Halk dilinde bu bölge Irak'ta (Halepçe ve çevresi) "Hewramanî Text" ve İran (Merivan'ın güneyinde kalan Paveh'e kadar uzanan dağlık bölge) sınırları içinde kalan "Hewramanî Lûhonî" diye iki birime ayrılır. Irak'taki Şehr-î Hewraman ilçesi bölgenin tarihi Merkezî olmakla beraber, günümüzde yörenin en önemli Merkezî nüfusü 100.000 geçen Paveh kentidir.
Yöre'de Goranicenin yanı sıra Soranî-Kürtçesi konuşulur.[3][4]
Burası aynı zamanda eskiden Zerdüştlerin sığındığı kendilerini güvende hissettikleri bir yerdi. Goranicede Hewraman ‘bulutlu-yağmurlu-bereketli’ yer anlamına gelir. Aslında halk ağzında Huraman diye anılır. Zerdüştilikte ise ‘Hur’ ateş, ‘Aman’ da yükselmek, kalkmak anlamındadır. Bölgeye ‘Ateşin Yükseldiği Yer’ anlamı atfedilmiştir. Ateşin Zerdüştlük için kutsal olduğu bilinir. Bu bölge de Zerdüştlük açısından bu anlamda önemli bir yerdi.[5] Yine Hewreman Kürtçe’de hewr/ewr den türeyen bir kelime. Yani bulutlu anlamına gelir.Goranice anlamı benzerdir.[6]
27 Temmuz 2021'de Uramanat ile birlikte Havraman bölgesinin bir kısmı UNESCO tarafından "Hewraman/Uramanat Kültürel Peyzajları" adı altında bir Dünya Mirası olarak listelendi.[7][8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Çem, Munzur (2009). Dêrsim merkezli Kürt aleviliği: Etnisite, dini inanç, kültür ve direniş. Vate Yayınevi. s. 560. ISBN 975627834X.
- ^ "İran Kürdistan Eyaleti". Kürdistan Eyaleti İletişim ve Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü". 28 Eylül 2020. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ "Hewrawan". 25 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
- ^ "Hewreman". 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Hewraman". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023.
- ^ "Hewreman Kürtçe anlamı". 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Hawraman" rural landscape inscribed in World Heritage List". Mehr News Agency (İngilizce). 27 Temmuz 2021. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ UNESCO (27 Temmuz 2021). "Cultural sites in Africa, Arab Region, Asia, Europe, and Latin America inscribed on UNESCO's World Heritage List". UNESCO (İngilizce). 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
İran'daki Dünya Mirası Alanları | ||
|---|---|---|
| Kültürel |
|  |
| Doğal | ||