Harmancık, Bursa
| Harmancık | |
|---|---|
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Bursa |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Muhammed Furkan Tuna[1] |
| • Belediye başkanı | Haşim Ali Arıkan (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 389 km² |
| Rakım | 650 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 6,576 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 6.145 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0224 |
| İl plaka kodu | 16 |
Harmancık, Bursa'nın nüfus bakımından en küçük ilçesidir, Uludağ'ın güneyinde yer alır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Eski ismi Çardı'dır. İlçe Osmanlının fethine kadar Bizans İmparatorluğunun bir parçası olmuş, 1261'den sonra Bizans'a bağlı bir tekfurluk tarafından yönetilmiştir. İlçeye 2 km uzaklıkta bulunan Kepekdere Mahallesi yakınlarında Değirmen önü mevkiinde sulama kanalı açılması sırasında MÖ 3000 yıllarına ait gaga ağızlı testi bulunması Harmancık tarihinin en az 5000 yıllık bir tarihe sahip olduğu kanaatini güçlendirmiştir. Geçmişte Harmancık nahiye merkezi olan mahallenin adı Çardı idi. Nahiyenin tamamına Harmancık denilmekteydi.
Harmancık'ın, Osman Gazi'nin hizmetine giren Harman-kaya tekfuru Köse Mihal ile ilgisi yoktur. Yıllarca bazı araştırmacılar tarafından hatalı bir şekilde Harmancık'a Harman-Kaya denmiştir. Harman-Kaya, bugün Bilecik il sınırlarında İnhisar ilçesine bağlı Harman köyüdür. Köse Mihal'in kabri de oradadır. Tavşanlı-Harmancık yolu üzerinde Merkez Yeniköy yakınlarında bulunan ve halk arasında "Köse Kalfa" olarak bilinen mezar ise "Köse Hasan Dede" adında bir tekke şeyhine aittir. Osmanlıca haritalarda burada "Köse Halife Tekkesi" adında bir tekkenin olduğu görülür. "Köse Hasan Dede" yani "Köse Halife-Kalfa", isim benzerliğinden dolayı "Köse Mihal" ile karıştırılmıştır.
Doğu Roma İmparatorluğu'ndan beri Adranos (Orhaneli) kazasına bağlı Harmancık nahiyesi iken 1868-1882 yılları arasında bir süre Bursa'ya bağlı kaza yapılmış, bir süre de Gökçedağ nahiyesi (bugün Dursunbey ilçesine bağlı) ile birlikte Adranos kazasına bağlı nahiye yapılmışlardır. 1882'de yeniden eski haline döndürülerek Harmancık ve Gökçedağ, Orhaneli kazasına bağlı nahiye yapılmıştır. 1882'de Orhaneli yeniden kaza statüsüne geçti ve Harmancık nahiyesi yeniden Orhaneli'ne bağlandı. Harmancık'ta 29 Temmuz 1972'de belde belediyesi kuruldu.[3] 1987'de ise Harmancık ilçe statüsünü kazandı.
Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Bursa şehir merkezine 85 km uzaklıktadır. Harmancık, Uludağ'ın güneyinde, yüksek yaylalar arasında yer alır. En yakın mahallesi Ece ve Kepekdere (Mahmutlar) Mahallesidir. Mahalleleri genelde ilçe merkezine 1 ila 10 km uzaklıktadır. Bursa, Balıkesir ve Kütahya il sınırlarının birleştiği yerdedir. Komşuları Dursunbey (Balat, Balıkesir), Tavşanlı (Kütahya), Orhaneli, (Bursa) ve Keles'tir. Rakımı 650 m, yüz ölçümü 389 km²'dir.
Yüzey şekilleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Uludağ'ın güney etekleri diyebileceğimiz bir alanda yer alan Harmancık, Asar Dağı ve Küplü Dağı arasındaki havzadadır. Dolayısıyla dağlık ve engebeli bir araziye sahip olmasına karşın ormanlık ve maki bitki örtüsü hakimdir. Üç tarafında küçük dereler yer alır (Batısında Şadırvan Deresi, güneydoğusunda Eskici Deresi, güneyinde Çardı Deresi). Dereler etrafındaki tarla ve bahçeleri sulamada kullanılır, Çardı Deresi'nde balık tutulur.
İklim ve bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]
Karasal ılıman Marmara geçiş iklimi görülür; yazları çok sıcak, kışları ise serttir. Yağışlar kar ve yağmur şeklindedir. Nisan ayına kadar aralıklarla süren kırağı yağışı bitkileri olumsuz etkiler. İlçenin etrafı çam ormanları ile çevrilidir.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
İlçe, bir merkez belediye ve 31 mahalleden oluşur 6.145 nüfuslu ilçede halkın büyük çoğunluğu tarım ile uğraşır. İş olanaklarının kısıtlılığı nedeniyle sürekli dışarıya göç veren bir ilçedir. İlçe nüfusu, Bursa nüfusunun binde beşini oluşturur.
İlçenin nüfusu 2020 genel nüfus sayımına göre 6.145'tir.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[4] | 12.149 | 3.210 | 8.939 |
| 2000[5] | 10.017 | 3.560 | 6.457 |
| 2007[6] | 8.340 | 4.192 | 4.148 |
| 2008[7] | 8.156 | 4.188 | 3.968 |
| 2009[8] | 7.994 | 4.076 | 3.918 |
| 2010[9] | 7.894 | 4.080 | 3.814 |
| 2011[10] | 7.532 | 3.943 | 3.589 |
| 2012[11] | 7.352 | 3.897 | 3.455 |
| 2013[12] | 7.091 | 7.091 | veri yok |
| 2014[13] | 6.873 | 6.873 | veri yok |
| 2015[14] | 6.574 | 6.574 | veri yok |
| 2016[14] | 6.551 | 6.551 | veri yok |
| 2017[14] | 6.491 | 6.491 | veri yok |
| 2018[14] | 6.576 | 6.576 | veri yok |
| 2019[14] | 6.384 | 6.384 | veri yok |
| 2020[14] | 6.145 | 6.145 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
1994'teki madencilik krizine kadar en önemli gelir kaynağı madencilik olmuştur. İlçe, geniş krom yataklarına sahiptir. Türkiye'de krom ilk defa 1848'de Amerikalı Lawrence Smith tarafından Harmancık'ta Dağardı-Koca Maden'de bulunmuştur. 1950'lerden bu yana faaliyet gösteren Hayri Ögelman Madencilik adlı özel kuruluş ile krom işletmecisi Etibank'ın 1994'te faaliyetlerine son vermesi ve Gedikören Mahallesi civarındaki mermer ocaklarının kapanması ile ilçede işsizlik artmıştır. Bölge halkından pek çok kişi yakın çevredeki Tunçbilek, Orhaneli kömür işletmeleri ve termik santrallerinde çalışmaktadır.
İlçede tarım arazisinin yetersiz olması nedeniyle tarım ile geçim sağlayan aile sayısı azdır. Genellikle aile ihtiyacını karşılamak üzere, ticari amaçla satışı yapılamayacak miktarlarda sebze ve meyve yetiştirilmektedir. Buğday, arpa, mısır, ayçiçeği ve baklagil tarımı yapılır.
Ticaret hayatı fazla gelişmiş değildir. İlçe merkezinde Çarşamba günleri kurulan pazar ve her yıl Ağustos'ta düzenlenen 7 günlük panayır ilçe ekonomisine canlılık getirir. Son yıllarda ilçe ekonomisi maden ocaklarının kapanmasından dolayı olumsuz etkilenmiş ve hızlı bir göç başlamıştır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 1 Ağustos 1972. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Harmancık Nüfusu - Bursa". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Bursa Harmancık Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Harmancık Belediyesi 12 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.