Hafik Gölü
| Hafik Gölü | |
|---|---|
 | |
| Havza | |
| Konum | Hafik, Sivas, Türkiye |
| Koordinatlar | 39°52′15″K 37°22′42″D / 39.87083°K 37.37833°D |
| Genel bilgiler | |
| Akarsu (giden) | Kapalı havza |
| Göl türü | Karstik göl |
| Uzunluk | 1.100 m (3.600 ft) |
| Genişlik | 1.000 m (3.300 ft) |
| Yüzölçümü | 80 ha (200 akre) |
| En derin noktası | 6 m (20 ft) |
| Kıyı uzunluğu | 3.500 m (11.500 ft) |
| Yüzey rakımı | 1.295 m (4.249 ft) |
| Wikimedia Commons | |
  Hafik Gölü (Türkiye) | |
Hafik Gölü, Büyük Göl ya da Koçhisar Gölü, İç Anadolu Bölgesi'nde Sivas'a bağlı Hafik ilçesinin kuzeyinde bulunan küçük karstik göl. 1100 m uzunluğunda, 1000 m genişliğinde, rakımı 1295 m, alanı yaklaşık 80 ha, derinliği 2–6 m kadardır[1].
Genel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Göl, resmi haritalarda Büyük Göl adıyla anılırken, Osmanlı'nın son zamanlarında Hafik'in Koçhisar adıyla ilçe olması nedeniyle Koçhisar Gölü de denilmektedir. Fakat yörede ve bilimsel yayınlarda Hafik Gölü adı yaygındır[1]. Göl ilçeye 1,5 km, Kızılırmak'a 2,7 km uzaklıktadır.
Gölün yüzölçümü yaklaşık 80 ha'dır. Küçük olmasına karşın Türkiye'nin çok az yerinde rastlanan jips karstı göllerinden olması nedeniyle önem taşır. Kalker gibi kolay eriyen bir kayaç türü olan ve göl çevresinde yaygın olarak bulunan jipsli arazide oyulan çukurda birikirken sularda oluşmuştur. Göl çevresi alçak tepelerle çevrili bir karst çanağında yer alır[1].
Jeomorfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye'de jips karstının en yaygın görüldüğü alan Sivas–İmranlı arasıdır. Yörenin hakim litolojisi Oligosen-miyosen yaşlı jips tabakalarıdır. Açık gri, alacalı ve beyaz renkli kumtaşı ile silttaşı ve konglomera tabakaları görülür. Jips–kumtaşı tabakalarında dalga izlerinin görülmesi arazinin sığ sulu ortamda oluştuğu anlaşılır. Jipsli tabakalar Kuaterner zamanlı alüvyonlar ile örtülüdür[1].
Çevre rölyefini basık sırtlar ve Hafik Ovası oluşturur. Tortulanma alanındaki jips tabakaları içinde oluşan dolinlerin aralarında erime bakiyesi sırtlar bulunur. Sırtların batısında Hafik Ovası batı-doğu uzanımlı fay hattı ile ikiye bölünmüştür. Alanda jips hidratlaşarak hacmi genişlemiş, yöreye özgü jips tektoniği gelişmiştir. Jips tabakaları fay boyunca eski tabakaların üzerine çıkmış, bazen 90°'lik eğimler oluşturmuştur. Akarsu aşındırması ve yükselmeye bağlı karstik şekiller oluşmuştur. Jips üzerinde karstlaşma, kalkerden daha hızlı gelişmektedir. Bu durum yörede fazla sayıda karstik şeklin oluşmasına neden olmuştur. Birkaç metre ile yüzlerce metre çapa sahip erime dolinleri dikkat çeker. İçinde su bulunanlar, örneğin Doğu Lota Gölü ve Batı Lota Gölü tipik bir dolin gölüdür[1].
Hidrografya[değiştir | kaynağı değiştir]
Kızılırmak havzası içinde yer alan göl, ırmak ile aynı seviyededir. Göl; yağış, kaynaklar ve yeraltı suları ile beslenir. Gölün KD'sunda bulunan Sultanpınarı karstik kaynağı gölün beslendiği kaynaklardan biridir. Sulamada kullanılan suları artık göle ulaşmamaktadır. Bu durum gölün hidrolojik dengesini bozmuştur. Mağaraönü mağarasın suları düden vasıtası ile göle geldiği düşünülmektedir. Gölü besleyen başka bir kaynak da Sıtmapınarı'dır.
Hafik Gölü'nün gideğeni Kızılırmak'a dökülür, bu nedenle suları tatlıdır.[2] Gölde kuraklığa bağlı seviye düşmeleri olmaktadır.[3]
Canlı hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Gölde; aynalı, sarı, kanbur ve kara sazan türleri, kadife balığı, kefal ve gümüş balığı gibi tatlısu balıkları bulunur.
Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]
Erzincan'ı Sivas'a bağlayan E 88 uluslararası karayolu 2 km yakından geçer. Hafik'in 3 km kuzeyindedir. Göle 2006'da 80 bin sazan aşılanmıştır. Türkiye'nin 135 sulak alanından biri olan gölde;[4] sakarmeke, turna, angut ve yaban kazı görülmektedir. Çevrede çatalbaş, kılkuyruk, bozördek ve yeşilbaş gibi yaban ördekleri avlanmaktadır.
Arkeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Gölün batısında bulunan küçük adada tarihi bir yerleşim yeri Pılır Höyük bulunur. Höyükte kazıklar üzerinde göl evleri bulunmuş, İlk Tunç Çağı, Kalkolotik ve Neolitik zamana ait olduğu belirlenmiştir. Zürih Gölü ve diğer Alp göllerinde görülen Paralif adlı göl evlerinin Türkiye'deki tek örneği bu göldedir.[5]
Kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]
Ticari balıkçılığın yapıldığı Hafik gölü yakın çevrenin balık ihtiyacını karşılamaktadır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e Akpınar, Erdal; Akbulut, Gülpınar (2007). "HAFİK GÖLÜ VE YAKIN ÇEVRESİNİN TURİZM OLANAKLARI" (PDF). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü". 16 Nisan 2020. sivas.gov.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü'ne 'Taşıma Suyu'yla Kuraklık Önlemi". yapi.com.tr. 25 Nisan 2014. 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü turizme kazandırılacak". aa.com.tr. 14 Eylül 2019. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Hafik Gölü / Pılır Höyük - Sivas". kulturportali.gov.tr. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Hafik Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Göl listeleri | |
|---|---|
| Doğal göller |
|
| Yapay göller | |
