Google Çeviri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Google Translate sayfasından yönlendirildi)
Google Çeviri
SahipGoogle
OluşturanGoogle
URLtranslate.google.com
Ticari?Evet
Site türüNöral makine çevirisi
Kayıtİsteğe bağlı
Üye sayısıGünde 500 milyondan fazla insan
Kullanılabilir dil(ler)109 dil; aşağıya bakınız
Başlama tarihi28 Nisan 2006 (17 yıl önce) (2006-04-28) (İstatistiksel makine çevirisi olarak)
15 Kasım 2016 (7 yıl önce) (2016-11-15) (Nöral makine çevirisi olarak)
Geçerli durumAktif

Google Çeviri (İngilizce: Google Translate), İnternet sayfalarını, metinleri veya yüklemiş olduğunuz belgeleri ücretsiz çeviren bir araçtır.[1] Google tarafından sağlanır. İlk olarak 28 Nisan 2006 tarihinde, Arapça ile İngilizce arası çeviri yaparak hizmete girmiştir.[2] Bir web arayüzü, Android ve iOS için mobil uygulamalar, geliştiricilere tarayıcı eklentisi ve yazılım uygulamaları oluşturmada yardımcı olan bir API sunar. Google Translate, çeşitli seviyelerde 100'den fazla dili destekliyor ve Mayıs 2013 itibarıyla günlük 200 milyondan fazla kişiye hizmet veriyor.[3]

20 milyar kelime içeren Birleşmiş Milletler belgeleri üzerinde eğitilen bir yazılım kullanır. 1 Şubat 2009 tarihi itibarıyla Türkçe çeviri de yapılabilmektedir.

Google Çeviri 103 farklı dil arasında anında çeviri sağlayan ücretsiz bir çeviri hizmetidir. Kelimeleri, cümleleri ve web sayfaları desteklenen dillerin tüm kombinasyonlarını çevirebilir.[4]

Kasım 2016'da Google, Google Translate'nin yalnızca bir parça değil, aynı anda tüm cümleleri çeviren bir sinirsel makine çevirisi motoru olan Google Sinir Makinesi Tercümesi'ne (GNMT) geçeceğini açıkladı. Bu daha geniş bağlamı, en alakalı çeviriyi anlamaya yardımcı olmak için kullanır, sonra en uygun çeviriyi yeniden düzenler ve uygun bir dilbilgisi ile insan konuşmasına benzetir.[5] GNMT, ilk önce dokuz dil için etkinleştirildi: İngilizce, Çince, Fransızca, Almanca, Japonca, Korece, Portekizce, İspanyolca ve Türkçe.

Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Google Çeviri, metin, konuşma, resim, site veya gerçek zamanlı video da dahil olmak üzere birden fazla metin ve ortam biçimini bir dilden diğerine çevirebilir.

Çeşitli seviyelerde 100'den fazla dili desteklemektedir ve Mayıs 2013 itibarıyla günde 200 milyondan fazla kişiye hizmet vermektedir. Bazı dillerde Google Çeviri, çevrilmiş metinleri telaffuz edebilir, kaynak ve hedef metin içinde karşılık gelen kelimeleri ve cümleleri vurgulayabilir, tek kelimelik girdi için basit bir sözlük olarak hareket edebilir.[6] "Dili algıla" seçilirse, bilinmeyen bir dildeki metin otomatik olarak tanımlanabilir. Bir kullanıcı kaynak metinde bir URL girerse, Google Çeviri web sitesinin bir makine çevirisine bir köprü oluşturur. Bazı dillerde metin, ekran klavyesi, el yazısı tanıma veya konuşma tanıma yoluyla girilebilir.[7]

Google Çeviri, bazı tarayıcılarda çeviri motorunu çalıştırabilen bir uzantı olarak mevcuttur.

Google hizmetleri için birkaç Firefox eklentisi ve benzer şekilde çeviri hizmetine sağ tıklama komutuyla erişime izin veren Google Çeviri için de mevcuttur.[8] Google Chrome tarayıcısı için bir uzantı da mevcut; Şubat 2010'da Google Çeviri, isteğe bağlı otomatik web sayfası çevirisi için varsayılan olarak Chrome tarayıcısına entegre edildi.[9]

Mobil uygulama[değiştir | kaynağı değiştir]

Google Çeviri
Geliştirici(ler)Google
İlk yayınlanma1 Ocak 2010 (14 yıl önce) (2010-01-01) (Android için)
8 Şubat 2011 (13 yıl önce) (2011-02-08) (iOS için)
Platform
Boyut20,74 MB (Android)
70,9 MB (iOS)
Erişilebilirlik109 dil; aşağıya bakınız
TürNöral makine çevirisi
Resmî sitesitranslate.google.com/?hl=tr

Android ve iOS için Google Çeviri uygulaması 90'dan fazla dili destekliyor ve 37 dilde fotoğraf yoluyla, 32 "konuşma modunda" sesle ve 27 "gerçek zamanlı video yoluyla" genişletilmiş gerçeklik modunda "tercüme edebiliyor.

Android uygulaması Ocak 2010'da piyasaya sürüldü, Ağustos 2008'de iOS kullanıcıları için bir HTML5 web uygulaması yayınlandı, ardından 8 Şubat 2011'de bir yerel uygulama izledi. 2011 yılının başında İngilizce ve İspanyolca arasında çeviri yapılırken Konuşma Modu desteklendi (alfa testinde). Google Çeviri içindeki bu arayüz, kullanıcıların başka bir dilde yakınınızdaki biriyle akıcı bir şekilde iletişim kurmalarına olanak tanır. Ekim 2011'de 14 dile genişletildi.

'Kamera girişi' işlevi, kullanıcıların bir belgenin, tabela vb. Fotoğraflarını çekmesine olanak tanır. Google Çeviri, metinden gelen metni optik karakter tanıma (OCR) teknolojisini kullanarak tanır ve çevirir. Kamera girişi tüm dillerde kullanılamaz.

Ocak 2015'te uygulama, Google'ın Word Lens uygulamasını satın almasının bir sonucu olarak, cihazın kamerasını kullanarak metni gerçek zamanlı olarak çevirebilme yeteneğini kazandı.[10] Gerçek zamanlı video çevirisinin (artırılmış gerçeklik) özelliği hızı ve kalitesi, konvolusyonel sinir ağlarını kullanan yeni bir uygulamanın piyasaya sürülmesi ile Temmuz 2015'te daha da geliştirildi.

Google Çeviri Hizmeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Google Çeviri web sitesine girdiğimizde karşımıza ilk önce Türkçe İngilizce çevirisi veya son çevirmiş olduğunuz diller menüsü çıkar. Metin bölümüne Türkçe kelimeyi yazdığımızda Tercüme et düğmesine basmadan alt kısımda hangi dile çevrileceği yazıyorsa o dile kendiliğinden çeviri yapmaya başlar.[11] Şu anda Google çeviri tam 54 dilde birbirlerine karşılıklı olarak çeviri yapmakta ve bu yabancı dil çeviri hizmeti; kelime, cümle, (metin uzunluğu çok büyük de olsa çeviri girilen metni kesinlikle çevirecektir) herhangi bir dilde hazırlanmış olan web sayfasını gezinti yapabilecek şekilde istenilen dile çevirmektedir.[12] Ayrıca çoğu dilde çevirilerde sesli okunuş hizmeti bulunmaktadır.

Google Language Api[değiştir | kaynağı değiştir]

Google yazılım kodunu api olarak 3. taraf sitelere sunmaktadır. Birçok site javascript dosyalarını html kodlarının arasına ekleyerek bu hizmeti sunarlar, Google çeviri api'nin tek kullanım şartı google logosunu siteye koymaktır.

Mayıs 2011'de Google, yazılım geliştiricileri için Google Çeviri API'sinin kullanımdan kaldırıldığını ve işlevinin sona ereceğini açıkladı. Çeviri API'sı sayfası, nedeni 1 Aralık 2011 için bitiş tarihi olan "kapsamlı kötüye kullanımın neden olduğu önemli ekonomik yük" olarak belirtti. Google, halkın baskısına tepki olarak Haziran 2011'de API'nın ücretli bir hizmet olarak kullanılmaya devam edeceğini açıkladı.[13] API, sayısız üçüncü taraf web sitelerinde ve uygulamalarda kullanıldığından, kullanımdan geri kalma kararının orijinal olması, bazı geliştiricilerin Google'ı eleştirmesine ve ürünlerinde Google API'ların kullanılabilirliğini sorgulamasına neden oldu.

Desteklenen diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Mart 2024 itibarıyla, aşağıdaki 109 dil Google Çeviri tarafından desteklenmektedir.[14]

  1. Afrika Dili
  2. Almanca
  3. Arapça
  4. Arnavutça
  5. Azerice
  6. Baskça
  7. Belarusça
  8. Bengalce
  9. Boşnakça
  10. Bulgarca
  11. Burmaca
  12. Cava Dili
  13. Cebuano
  14. Çekçe
  15. Chicheva
  16. Çince (Basitleştirilmiş)
  17. Çince (Geleneksel)
  18. Danca
  19. Endonezya Dili
  20. Ermenice
  21. Esperanto
  22. Estonyaca
  23. Farsça
  24. Felemenkçe
  25. Filipince
  26. Fince
  27. Fransızca
  28. Frizon Dili
  29. Galce
  30. Galiçyaca
  31. Gücerat Dili
  32. Gürcüce
  33. Habeşçe
  34. Haiti Creole Dili
  35. Hausa Dili
  36. Havai Dili
  37. Hintçe
  38. Hırvatça
  39. Hmong Dili
  40. Hosa
  41. İbranice
  42. İgbo Dili
  43. İngilizce
  44. İrlandaca
  45. İspanyolca
  46. İsveççe
  47. İtalyanca
  48. İzlandaca
  49. Japonca
  50. Kamboçyaca
  51. Kannada
  52. Katalanca
  53. Kazakça
  54. Kırgızca
  55. Korece
  56. Korsika Dili
  57. Kürtçe
  58. Kuzey İskoç Dili
  59. Laoca
  60. Latince
  61. Lehçe
  62. Letonca
  63. Litvanca
  64. Lüksemburgca
  65. Macarca
  66. Madagaskar Dili
  67. Makedonca
  68. Malayalam
  69. Malezya Dili
  70. Malta Dili
  71. Maori Dili
  72. Marathi
  73. Moğolca
  74. Nepalce
  75. Norveççe
  76. Odiya (Oriya)
  77. Özbekçe
  78. Pencap Dili
  79. Peştuca
  80. Portekizce
  81. Romence
  82. Ruandaca
  83. Rusça
  84. Samoaca
  85. Sesotho Dili
  86. Seylanca
  87. Shona
  88. Sint
  89. Sırpça
  90. Slovakça
  91. Slovence
  92. Somalice
  93. Sundanizce
  94. Svahili Dili
  95. Tacikce
  96. Tamil
  97. Tatarca
  98. Tay Dili
  99. Telugu Dili
  100. Türkçe
  101. Türkmence
  102. Ukraynaca
  103. Urduca
  104. Uygurca
  105. Vietnamca
  106. Yidce
  107. Yoruba
  108. Yunanca
  109. Zulu

Çeviri yöntemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2006'da Google Çeviri, istatistiksel bir makine çevirisi motoruyla başlatıldı.[15]

Google Çeviri algoritmaları geleneksel kural tabanlı analiz yerine istatistiksel analize dayandığı için dilbilgisi kurallarını uygulamaz. Sistemin orijinal yaratıcısı Franz Josef Och, kural tabanlı algoritmaların etkinliğini istatistiksel yaklaşımlar lehine eleştirdi. İstatistiksel makine çevirisi ve daha spesifik olarak 2003'te hız makinesi tercümesi için DARPA yarışmasını kazanan Och'un araştırması üzerine kurulu bir yöntem üzerine kurulu oldu.[16] Och, Temmuz 2014'te Human Longevity, Inc.'e katılmak üzere ayrılıncaya kadar Google makine çevirisi grubunun başındaydı. Och'a göre, sıfırdan yeni bir dil çifti için kullanılabilir bir istatistiksel makine çeviri sistemi geliştirmek için sağlam bir temel, 150-200 milyon kelimeyi aşan iki dilli bir metin korusu (veya paralel koleksiyon), iki tek dilli korpora ve bir milyardan fazla sözcükden oluşacaktır. Daha sonra bu verilerden gelen istatistiksel modeller, bu diller arasında tercüme etmek için kullanılır.

Bu çok miktarda dilbilimsel veriyi elde etmek için Google Birleşmiş Milletler dokümanlarını kullandı. BM, tipik olarak altı büyük BM dilinde belge yayınlar ve bu da çok büyük bir 6 dilli korp üretir.[17]

Google Çeviri bir dilden diğerine geçmez (L1 → L2). Bunun yerine, önce çoğunlukla İngilizceye ve sonra da hedef dile çevirir (L1 → EN → L2). Google Çeviri bir çeviri ürettiğinde, en iyi çeviri konusunda karar vermesine yardımcı olmak için yüz milyonlarca belgenin içindeki kalıpları arar. Google Çeviri, insan çevirmenleri tarafından daha önce çevrilmiş belgelerdeki kalıpları saptayarak uygun bir çevirinin akıllı tahminlerini ve yapay zekânı yapar.[18] Google Çeviri, Ekim 2007'den önce Arapça, Çince ve Rusça dışındaki dillerde SYSTRAN'a dayanıyordu. Bu yazılım, Babel Fish (şimdiki haliyle) gibi çeşitli çevrimiçi çeviri hizmetleri tarafından hâlen kullanılmaktadır. Ekim 2007'den bu yana, Google Çeviri, istatistiksel makine çevirisine dayalı tescilli, kendi bünyesindeki teknolojiyi kullanmıştır.

Google Sinir Makine Tercümesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2016'da Google'daki bir araştırma ekibi, Google Çeviri'de akıcılık ve doğruluğu artıracak Google Sinir Makinesi Tercümesi sisteminin (GNMT) geliştirildiğini açıkladı ve Kasım ayında Google Çeviri'nin GNMT'ye geçeceğini açıkladı. Google Çeviri'nin yeni sinir sistemi çeviri sistemi, derin öğrenme yeteneğine sahip geniş uçtan uca yapay sinir ağları kullanır.[19] GNMT, sistemin "milyonlarca örnekten öğrenen" örnek tabanlı makine çevirisi (EBMT) kullandığı için çevirinin kalitesini geliştirir. Bir cümleyi parça parça değil, aynı anda bütün cümleleri çevirir. Bu daha geniş bağlamı, en alakalı çeviriyi anlamaya yardımcı olmak için kullanır; daha sonra, en uygun çeviriyi anlamaya yardımcı olur ve daha sonra doğru dilbilgisi ile insan konuşmasına benzemek için yeniden düzenlenir ve ayarlanır.[20] "GNMT'nin" sistem öğrenimi "nin" önerilen mimarisi "ilk olarak yüz üzerinden test edilmiştir Dilleri Google Çeviri tarafından desteklenmektedir. Uçtan uçlu çerçeve ile sistem, "daha iyi, daha doğal çeviriler oluşturmak için zamanla öğrenir".[21] GNMT ağı, cümle öbeği çevirilerini ezberlemekten ziyade "cümlenin anlambilimini" kodlayan diller arası makine çevirme yeteneğine sahiptir. GNMT, kendi evrensel dilini icat etmedi, bununla birlikte, bir "interlingua", "bilgisayar bilimcileri yerine psikologlar ve dilbilimciler için daha büyük bir ilgi uyandıran birçok dil arasında ortak nokta" bulundu.[22] GNMT, ilk önce sekiz dil için etkinleştirildi: İngilizce ve Çince, Fransızca, Almanca, Japonca, Korece, Portekizce, İspanyolca ve Türkçe.

GNMT, bir dilden diğerine (L1 → L2) çeviri yapabilme yeteneğine sahiptir, bunun yerine önce ilk önce İngilizceye ve sonra da hedef dile (L1 → EN → L2) çevirme yeteneğine sahip olduğu Google Çeviri üzerinde geliştirilmiş bir gelişmedir. GNMT sistemi "sıfır çekim yapabilir", "sistemin açıkça görmediği" bir dil çifti arasında (örneğin, Japonca'dan Korece'ye çevirme) yapılabilir. Daha önce Google Çeviri, İngilizceye ve ardından doğrudan bir dilden diğerine değil, (L1 → L2) hedef dile (L1 → EN → L2) tercüme etti.[23]

Sınırlamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

İlgili ülkelerde Google Çeviri'nin konuşma sentezi tarafından kullanılan İngilizce ses aksanını gösteren bir harita: İngiliz aksanı için yeşil, Amerikan aksanı için pembe, Avustralya aksanı için sarı, Hint aksanı için turuncu, hizmet olmayan ülkeler ise siyah renk ile gösterilmiştir.

Bazı diller diğerlerinden daha iyi sonuçlar verir. Google Çeviri, tercüme edilen AB parlamentosu notlarının önemi nedeniyle özellikle İngilizcenin hedef dil olduğu ve kaynak dilinin Avrupa Birliği'nden geldiği performansı gösterir. 2010 analizi, Fransızca - İngilizce çevirisinin nispeten doğru olduğunu, 2011 ve 2012 analizlerinde İtalyanca - İngilizce çevirisinin nispeten daha doğru olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, kaynak metin kısaysa, kural tabanlı makine çevirileri genellikle daha iyi performans gösterir; Bu etki özellikle Çince'den İngilizceye çevirilerde belirgindir. Çevirilerin düzenlemeleri sunulabiliyor olsa da, özellikle Çin'de cümleleri bir bütün olarak düzenleyememektedir.[24] Bunun yerine, bazen rastgele karakter kümelerini düzenlemeye başlamış ve hatalı düzenlemelere yol açmıştır. Yunanca, Devanagari, Kiril ve Arapça yazılmış metinler, Latince alfabe ile yazılmış fonetik eşdeğerlerinden otomatik olarak çevrilebilir. Google Çeviri'nin tarayıcı sürümü, Japonca'dan İngilizceye çevrimiçin fonetik olarak okuma seçeneğini sunar. Aynı seçenek ücretli API sürümünde mevcut değildir.

Daha popüler dillerin çoğunda, o dildeki bir metni birkaç düzine kelimeye kadar okuyabilen bir "metin-konuşma" ses işlevi bulunur. Çok-merkezli dillerde vurgu bölgeye bağlıdır: İngilizce, Amerika, Asya-Pasifik ve Batı Asya'nın çoğu sesi dişi bir General Amerikan aksanı kullanıyor; oysa Avustralya, Yeni Zelanda ve Norfolk Adası'nda kullanılan özel bir Okyanus aksanı haricinde; Avrupa, Hong Kong, Malezya, Singapur, Guyana ve dünyanın diğer tüm bölgelerinde kadın İngilizce aksanı kullanılıyor. İspanyolca için, Amerika'da Latin Amerika İspanyol aksanı kullanılırken dünyanın diğer bölgelerinde ise Kastilyalı bir İspanyol aksanı kullanılır; Portekizce, yerli aksanının kullanıldığı Portekizce hariç, dünyada bir São Paulo aksanı kullanmaktadır. Daha az konuşulan bazı diller açık kaynaklı eSpeakNG synthesizer'ı konuşmalarında kullanıyor.

Google Çeviri tercüme etmek için istatistiksel eşleme kullandığından çevrilmiş metin, çoğunlukla saçma saçma ve belirgin hatalar içerebilir; diğer dilde benzer ancak eş değer olmayan yaygın terimler için ortak terimleri değiştirir veya cümle anlamını tersine çevirir. Bad Translator ve Translation Party gibi yenilikçi web siteleri, kulaktan kulağa Çin fısıltılarına benzer şekilde, birçok dilde ileri ve geri tercüme ederek mizahi metin üretmek için bu hizmeti kullandı.[25]

Topluluk Çeviri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çeviri Topluluğu, Google Çeviri hizmetini geliştirmeye yönelik bir platformdur. Gönüllüler, çeviriyi geliştirmeye yardımcı olmak için beş dile kadar seçebilir; Kullanıcılar, çevrilmiş cümleleri doğrulayabilir ve kendi dillerinde İngilizce cümle çevirip daha nadir ve karmaşık cümlelerin tercüme edilmesine yardımcı olabilir.[26] Ağustos 2016'da çeviri görevlerini de sunan Google Crowdsource uygulaması piyasaya çıktı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  2. ^ Och, Franz (28 Nisan 2006). "Statistical machine translation live". Google Research. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  4. ^ Google Translate hakkında... Çevirilerimizin nasıl oluşturulduğunu öğrenin 5 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Google Erişim Tarihi:1 January 2009
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  12. ^ "Yazılım Haberleri - Tamindir". www.tamindir.com. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  14. ^ "Her dilde hangi özelliklerin çalıştığını görün". 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  21. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2011. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]