Bellatrix

Koordinat:Sky map 05sa 25d 07,86325s; +06º 20' 58,9318″
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Gama Orionis sayfasından yönlendirildi)
Bellatrix (γ Orionis)
Avcı takımyıldızı'nın sınırlarını ve yıldızların konumlarını gösteren diyagram
γ Orionis'in konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000.0      Ekinoks J2000.0
TakımyıldızAvcı
Galaktik enlem (b)-15,95317076[1]°
Galaktik boylam (l)196,92782232[1]°
Sağ açıklık (α)05sa 25d 07,86325s[2]
Dik açıklık (δ)+06° 20′ 58,9318″[2]
Görünür büyüklük (V)1,64[2]
Görünür büyüklük (B)1,42[2]
Görünür büyüklük (J)2,15[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
B2III[2]
U−B renk ölçeği-0,87[3]
B−V renk ölçeği-0,22[3]
R−I renk ölçeği-0,22[3]
Değişen yıldız tipişüpheli[4]
Astrometri
Dikey hız ()18,2 ± 0,9[2] km/s
Özdevinim (μ)RA: -8,11 ± 0,50[5] mys/y
Dec.: -12,88 ± 0,35[5] mys/y
Iraklık açısı (π)12,92 ± 0,52[5] mys
Uzaklık250 ± 10 Iy
(77 ± 3 pc)
Mutlak büyüklük (V)-2,72
Özellikler
Kütle (m)8,4+0,3-0,1[6] M☉
Yarıçap (r)6[7] R☉
Aydınlatma gücü6429,66[1] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g)3,60[8] cgs
Sıcaklık22.000[8] K
Metallik [Fe/H]–0,25[9]
Dönüş süresi46 ± 8[8]
Yaş20+2-4 milyon[6]
Katalog belirtmeleri
Bellatrix • Amazon Star • Al Najid • γ Ori • 24 Ori • HR 1790 • BD +06° 919 • HD 35468 • SAO 112740 • FK5 201 • HIP 25336

Bellatrix ya da Gama Orionis (γ Ori / γ Orionis), Orion (Avcı) Takımyıldızı'ndaki en parlak 3. ve gökyüzündeki en parlak 27. yıldızdır.

Gözlem tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

1963 yılından bu yana Gama Orionis ve bir dizi parlak yıldız, parlaklık standardı olarak kullanılmıştır. Gama Orionis'in görünen parlaklığı 1,64 kadir olarak belirlenmiştir ve bu değer, diğer yıldızların değişkenliğini belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Ancak 1988 yılında tüm-gökyüzü ışık ölçüm araştırması yapıldığı zaman, bu yıldızın kendisinin değişken olabileceği belirtilmiştir. Görünen parlaklığı 1,59 ile 1,64 kadir aralığında değişmektedir.[4][10]

Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bellatrix (solda), Güneş (ortada) ve Algol B'nin (sağda) büyüklüklerinin kıyaslanması. Buradan, Bellatrix'in Güneş'ten ne kadar büyük olduğu rahatlıkla görülebilir.

Gama Orionis, Güneş'ten 8,4 kat daha fazla olan kütlesiyle büyük bir yıldızdır ve yaşı 20 milyon yıl[6] olarak tahmin edilmektedir. Dış zarfın etkin sıcaklığı 22.000 K[8] olan yıldız, Güneş'ten çok daha sıcaktır. Bu yüksek sıcaklık, bunun gibi B-tipi yıldızlarda mavi-beyaz olan rengin oluşmasını sağlar.[11] Yıldızın ölçülen açısal çapı 0,72 ± 0,04 mili yay-saniyedir.[12] Dünya'ya olan mesafesi 250 ışık yılıdır (77 pc)[13] ve yarıçapı Güneş'ten altı kat daha fazladır.[7][14]

Bellatrix'in Orion OB1 Birliği üyesi olduğu ve "Avcı Kuşağı" yıldızları olan; ζ Ori (Alnitak), ε Ori (Alnilam) ve δ Ori ile birlikte, uzayda ortak bir hareketi paylaştığı düşünülmekteydi. Ancak artık Gama Orionis'in grubun geri kalanından bize çok daha yakın olduğu bilinmektedir.[14] Herhangi bir eşlik eden yıldız varlığı bilinmemektedir.[15] 2011 yılında, Bellatrix'le aynı özdevinimi paylaşan yakın yıldız arama çalışmaları başarısızlıkla sonuçlandı. Tüm arka plan yıldızları arasında, üç tane yakın aday bulunmuştur.[6]

Etimoloji ve kültürel önemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bellatrix ismi, Latincede "Kadın Savaşçı" demektir ve ilk olarak Ebu Maşer el-Balki ve Sevilleli John'un (John of Seville) çalışmalarında ortaya çıkmıştır. Adı aslında Capella'da ifade edilmişti fakat Viyana gök bilimciler okulu tarafından 15. yüzyılda Gama Orionis olarak aktarılmıştır ve Alfonsine tabloları'nın çağdaş yeni basımlarında ortaya çıkarılmıştır.[16] Arapça adlarından olan Al Najid "Fatih" anlamına gelir ve Uluğ Bey tarafından da kullanılmıştır.[17] Bellatrix, göksel navigasyon için kullanılan Orion'un dört seyrüsefer yıldızından birisidir.[18]

J. K. Rowling, Harry Potter'daki ölüm yiyenlerden birinin ismini (Bellatrix Lestrange) bu yıldızdan almıştır.

Astroloji'de Bellatrix, 20° 16' İkizler burcundadır. Mars ve Merküri karakterindedir. Para için evliliği, devamı olmayan şan ve şöhreti, sonradan yaşanacak yıkımları, iflas ve felaketleri, büyük tehlikeleri anlatır. Güneş veya Ay ile birleştiğinde kaza sonucu kör olmayı işaret eder.[19]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  2. ^ a b c d e f g "NAME BELLATRIX -- Variable Star SIMBAD". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  3. ^ a b c "VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  4. ^ a b "alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (suspected variables) (Kholopov+ 1998)". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  5. ^ a b c "Ashland Astronomy Studio - Bellatrix (HIP 25336)". 1 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  6. ^ a b c d Janson, Markus; Bonavita, Mariangela; Klahr, Hubert; Lafrenière, David; Jayawardhana, Ray; Zinnecker, Hans (Ağustos 2011), "High-contrast Imaging Search for Planets and Brown Dwarfs around the Most Massive Stars in the Solar Neighborhood", The Astrophysical Journal, 736 (2), s. 89, arXiv:1105.2577 $2, Bibcode:2011ApJ...736...89J, doi:10.1088/0004-637X/736/2/89 
  7. ^ a b Lang, Kenneth R. (2006), Astrophysical formulae, Astronomy and astrophysics library, 1 (3 bas.), Birkhäuser, ISBN 3-540-29692-1, 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Eylül 2013 
  8. ^ a b c d Lefever, K.; Puls, J.; Morel, T.; Aerts, C.; Decin, L.; Briquet, M. (Haziran 2010), "Spectroscopic determination of the fundamental parameters of 66 B-type stars in the field-of-view of the CoRoT satellite", Astronomy and Astrophysics, cilt 515, s. A74, arXiv:0910.2851 $2, Bibcode:2010A&A...515A..74L, doi:10.1051/0004-6361/200911956 
  9. ^ Massarotti, Alessandro; Latham, David W.; Stefanik, Robert P.; Fogel, Jeffrey (Ocak 2008), "Rotational and Radial Velocities for a Sample of 761 HIPPARCOS Giants and the Role of Binarity", The Astronomical Journal, 135 (1), ss. 209-231, Bibcode:2008AJ....135..209M, doi:10.1088/0004-6256/135/1/209 
  10. ^ Krisciunas, K. (Mayıs 1994), "Further Photometry of alpha Ori and gamma Ori", Information Bulletin on Variable Stars, cilt 4028, s. 1, Bibcode:1994IBVS.4028....1K 
  11. ^ "The Colour of Stars", Australia Telescope, Outreach and Education, Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 21 Aralık 2004, 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ocak 2012 
  12. ^ Richichi, A.; Percheron, I.; Khristoforova, M. (Şubat 2005), "CHARM2: An updated Catalog of High Angular Resolution Measurements", Astronomy and Astrophysics, cilt 431, ss. 773-777, Bibcode:2005A&A...431..773R, doi:10.1051/0004-6361:20042039 
  13. ^ van Leeuwen, F. (Kasım 2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2). ss. 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 
  14. ^ a b Kaler, James B., "BELLATRIX (Gamma Orionis)", Stars, University of Illinois, 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Aralık 2012 
  15. ^ Eggleton, P. P.; Tokovinin, A. A. (Eylül 2008), "A catalogue of multiplicity among bright stellar systems", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 389 (2), ss. 869-879, arXiv:0806.2878 $2, Bibcode:2008MNRAS.389..869E, doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13596.x 
  16. ^ Kunitzsch, Paul (1986). "The Star Catalogue Commonly Appended to the Alfonsine Tables". Journal for the History of Astronomy. 17 (49). ss. 89-98. Bibcode:1986JHA....17...89K. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
  17. ^ Özel, M. Emin; Saygaç, Talat (1987). Gökyüzünü Tanıyalım. Tübitak. s. 178. ISBN 975-403-072-3. 
  18. ^ Bennett, George G. (2011), Complete On-Board Celestial Navigation 2011-2015, DoctorZed Publishing, s. 172, ISBN 0-9870924-0-5, 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Eylül 2013 
  19. ^ "bilinmeyen.com - Astroloji´de yıldızlar ve anlamları". 1 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bellatrix&oldid=32179906" sayfasından alınmıştır