Eurocopter SA365 Dauphin

Eurocopter SA365 *Dauphin*
Eurocopter SA365 Dauphin
	Fransız Donanması'na ait bir SA365 Dauphin helikopteri, Fransız uçak gemisi Charles De Gaulle'ün uçuş güvertesinde görülüyor.
Türü	Genel maksatlı, taşıma ve arama-kurtarma helikopteri
Ulusal köken	Avrupa Birliği
Üretici	Eurocopter (önceden Aérospatiale)
İlk uçuş	24 Ocak 1975
Hizmete giriş	Aralık 1978
Durumu	Etkin hizmette
Üretim aralığı	1975-
Birim maliyeti	<US$10M, €7,5M
Gelişimi	Aérospatiale SA 360

Eurocopter AS365/SA365 Dauphin çokuluslu Eurocopter firması (önceden Aérospatiale) tarafından üretilen iki motorlu, çok amaçlı bir helikopterdir. Yine aynı firma tarafından üretilen tek motorlu SA360 modelinden geliştirilen helikopter, Eurocopter firmasının en başarılı tasarımı olarak görülmekte ve dünyanın pek çok ülkesinde sivil ve askeri taşımacılık, arama-kurtarma, istihbarat, deniz karakol ve cankurtaran hizmetleri gibi çok sayıda değişik görevde hizmet vermektedir.

Askeri amaçlar için özel olarak geliştirilmiş versiyonları SA565 Panther olarak da anılan helikopter, ABD Sahil Güvenlik Komutanlığı envanterindeki Amerikan malı olmayan nadir hava araçlarından biri olup, HH-65 Dolphin adıyla hizmet vermektedir.

Tüm versiyonlarıyla 800'den fazla üretilen Dauphin, Harbin firması tarafından Çin'de Harbin Z-9 adıyla lisanslı olarak üretilmektedir.

Modeller[değiştir | kaynağı değiştir]

Sivil Modeller[değiştir | kaynağı değiştir]

SA365C: Dauphin ailesinin iki motorlu ilk modeli olan SA365C'nin üretimine 1978 yılında başlanmıştır. Toplam 50 adet üretilen helikopter, 1981 yılında yerini SA365N modeline bırakmıştır.
SA365C1: SA365C modelinin Arriel 1A1 motorları ile donatılmış versiyonudur.

AS365N: Daha güçlü Arriel 1C turboşaft motorları ile donatılan bu model, ilk uçuşunu 1979 yılında gerçekleştirmiştir. Dauphin ailesinin karakteristik açılıp-kapanabilen üçlü iniş takımı konfigürasyonu ilk defa bu modelde yer almıştır. Seri üretimi 1982 yılında başlanmıştır.
AS365N1: SA365N modelinin daha güçlü Arriel 1C1 motorları ve yeni, daha hafif bir kuyruk rotoru ile donatılmış bir versiyonudur.
AS365N2: SA365N1 modelinden farklı olarak, yine daha güçlü Arriel 1C2 motorları, geliştirilmiş bir kabin ve kokpit düzeni ve daha hafif bir kuyruk rotoru ile donatılmıştır. Çinli Harbin firması tarafından lisansı alınan ilk model olan SA365N2, bu ülkede Z-9 ve Z-9A isimleriyle üretilmiştir.
AS365N4: EC155 olarak da anılan bu model uzun menzilli yolcu taşımacılığı görevinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
AS365NX: Dauphin Grande Vitesse (Türkçe: "Yüksek Hızlı") olarak da anılan bu model, yüksek performans için geliştirilmiştir. Daha küçük ve hafif bir kuyruk rotoru ve ana rotor ile donatılan bu model, Turbomeca Arriel IX motorları sayesinde 1991 yılında sınıfının hız rekorunu (201 knot, 372 km/h) kırmıştır.
HH-65 Dolphin: Başta SA366 G1 adı verilen bu model ABD Sahil Güvenlik Komutanlığı için özel olarak geliştirilmiştir. 1979 yılında 99 adet ile hizmete giren helikopter, kısa menzilli arama-kurtarma, kıyı devriyesi ve çeşitli taşıma görevlerinde kullanılmaktadır. Bu model, askeri hizmette kullanılıyor olmasına karşın askeri amaçlarla geliştirilen AS565 Panther modelinden ayrı olarak üretilmiştir.

Askeri Modeller[değiştir | kaynağı değiştir]

SA365F/F1: AS365N modelinin Deniz Kuvvetleri için geliştirilmiş versiyonudur.
SA365H: AS365C modelinin askeri amaçlar için geliştirilmiş versiyonudur.
SA365K/M: AS365N2 modelinin askeri amaçlar için geliştirilmiş versiyonudur.

AS365N modelinden itibaren askeri amaçlar için geliştirilen versiyonlar AS565 Panther adıyla tanımlanmıştır:

AS565 AA/AB: Saldırı helikopteri olarak geliştirilmiştir.
AS565 MA/MB: Deniz arama-kurtarma helikopteri olarak geliştirilmiştir.
AS565 SA/SB: Denizaltı savunma helikopteri olarak geliştirilmiştir.
AS565 UA/UB: Genel maksatlı taşıma helikopteri olarak geliştirilmiştir.

Teknik Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel özellikler:
- Mürettebat: 1 veya 2 kişi
- Yolcu kapasitesi: 12 kişi
- Uzunluk: 13.73 m
- Rotor çapı: 11.94 m
- Yükseklik: 4.06 m
- Boş ağırlık: 2.411 kg
- Azami kalkış ağırlığı: 4.300 kg
- Motorlar: İki adet Turbomeca Arriel 2C turboşaft, her biri 838 BG
Performans:
- Azami hız: 165 knot (306 km/h)
- Uçuş menzili: 446 deniz mili (827 km)
- Azami uçuş irtifası: 5.865 m (19.242 ft)
- Yükselme hızı: 8.9 m/s (1.759 ft/min)