Ebu Dülef

Ebu Dülef (Arapça: اَبُ ضُلَف مِسَر ِبن مُهَلهِل; Abu Dulaf Misar ibn Muhalhil, Abū Dolaf al-Ḵazrajī veya Abū Dolaf al-Yanbūʿī, Mesʿar b. Mohalhel al-Ḵazrajī) Samanoğullarından en güçlü hükümdarı II. Ahmed oğlu II. Nasr’ın zamanında (Hicrî 300 - 331, Milâdi 914 - 944) Çin'e elçilik göreviyle gönderdiği kişidir. Buhara’dan Çin’e kadar bir seyahat etmiş ve bu fırsatla birçok Türk boylarının bulundukları yerlerden geçmiştir.

Ebu Dülef'ın yaptığı iki seyahatla ilgili el yazıları, iki coğrafya risalesi olarak tanınır. Ortaasya Türk kabileleri arasında, Çin ve Hindistan'da 941 - 943 yıllarında yaptığı gezileri anlatan birinci bölüm, Yâkût el-Hamavî'nin yapıtının bünyesi içindedir. Ebu Dülef, ikinci gezisini İran'ın kuzey ve batı bölgelerinde gerçekleştirmiştir.

Buhara'da İsmail Samanî türbesi.

Hicri 7. yüzyıldan kalma diğer belgelerle birlikte 420 sayfa (210 folye) olan el yazması (MS 5229 ismiyle bilinir.), Meşhed'de, Astane Quds Museum 29 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (موزهٔ آستان قدس رضوی) korunmaktadır. El yazması 1923 yılında Meşhed şehrinde Türkolog Ahmed Zeki Velidi Togan tarafından bulunmuştur.

İçerik;

• İbn'ül-Fakîh (ابن الفقيه الهمذاني‎), aẖbar al-buldan sayfa 1,
• Abu Dulaf Misar ibn Muhalhil (اَبُ ضُلَف مِسَر ِبن مُهَلهِل), ar-risalatu-l-ūla sayfa 347,
• Abu Dulaf Misar ibn Muhalhil (اَبُ ضُلَف مِسَر ِبن مُهَلهِل), ar-risalatu-ṯ-ṯnaniat sayfa 362.
• İbn Fadlan (أحمد بن فضلان بن العباس بن رشيد بن حماد‎) ma šahidat fi baladi-t-turk wa al-ẖazar wa ar-rus wa aṣ-ṣaqalibat wa al-bašġird wa ġirham sayfa 390.

Kaynakça

• Collection of Geographical Works by Ibn al-Faqih, Ibn Fadlan, Abu Dulaf Al-Khazraji, Fuat Sezgin, Frankfurt am Main, 1987
• The Places Where Men Pray Together: Cities in Islamic Lands, Seventh Through the Tenth Centuries von Paul Wheatley ISBN 0-226-89428-2

Dış bağlantılar

• El yazması metinin kopyesi (İngilizce) (Almanca)

Ayrıca bakınız

• İbn al-Faqih al-Hamadhani
• Ahmad ibn Fadlān ibn al-Abbās ibn Rašīd ibn Hammād