Delail-i Hayrat

İtina ile süslenmiş 15. yüzyıl Delail Hayrat'ına giriş sayfaları, w:Chester Beatty Library, Dublin, İrlanda

17. yüzyıldan Delaili Hayrat'ın tezhib süslenmiş açılış sayfası, w:Walters Art Museum, Baltimore, ABD

15. yüzyıl Delaili Hayrat'ında Mekke ve Medine'nin tarihi resimleri.

Delaili Hayrat, Delailü'l Hayrat, Delail-i Şerif veya kısaca Delail olarak bilinen kitap, meşhur salavât-ı şerifeler mecmuasıdır. Arapça tam ismi Delâilü'l Hay­rat ve Şevâriku'l Envâr fî Zikri's Salât Ale'n Nebiyyil Muhtardır. Manası "Seçilmiş Peygamber’e Salat Konusunda Nurların Kaynağına Ulaştıran Salat ve Selamlar"dır. Faslı Sufi Şeyh Muhammed bin Süleyman el-Cezûlî tarafından derlenmiştir. Farklı nüshalarda Mekke ve Medine'nin resimleri (eski nüshalarda çizimleri), tarihçe, Allah'ın 99 ismi, Peygamber Muhammed'in isimleri, Ravza-i Mutahhara'nın tarifi ve başlangıç dualarından sonra salavat-ı şerifeleri içerir. En çok kullanılan şekliyle haftanın her günü okunmak üzere bölümlere ayrılmıştır.

İslam aleminde Kuzey Afrika'da, Hicaz'da, Şam'da, Anadolu'da, Kafkaslar'da, Hint Yarımadası'nda ve Güneydoğu Asya'da şöhret kazanmıştır. En çok kopyalanan ve basılan dini kitaplardan biridir. Delail sadece Şâze­li tarikatı mensupları değil, diğer tarikat men­supları, hatta bir tarikata bağlı olmayan Müslümanlar dahi, faziletine inanarak düzenli bir biçimde okumuşlardır.

İmam Cezûlî başından geçen ilginç olaylar esnasında bir takım kerametler görmüştür. Bu kerametlerin Peygamber'e yapılan salavatı şerifeler ile mümkün olduğunu öğrenip araştırmaya başlamıştır. Tüm İslam alemindeki salavatları araştırıp, bulduklarını bir kitapta toplamıştır.

İmam Cezûlî Medine'de kaldığında, Peygamber'in kabri başında Delaili Hayrat'ın tümünü günde iki kere okumuştur. O zamandan beri Delail-i Şerif, Peygamber'e aşk ve şevk simgesi olarak görülmüştür.

Osmanlı döneminde Kara Davut tarafından Kara Davut olarak da bilinen Şerh-i Delail-i Hayrat eserinde detaylı bir şekilde salavatların manaları ve faydaları açıklanmıştır.