Coşkunlar, Olur
| Coşkunlar | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Coşkunlar Coşkunlar'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Olur |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1141 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 117 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25650 |
Coşkunlar, Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Coşkunlar'ın eski adı Eğri Kilisa'dır. Bu yerleşimin tarihi adı bilinmemektedir. Eğri Kilisa veya Eğri Kilise adının geç dönemde köydeki eğirlmiş bir kiliseye izafeten orataya çıktığı anlaşılmaktadır.[4] Eğri Kilise, 1886 Rus nüfus sayımında ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Eğri Kilisa" (Эгри-Килиса / اكری كلیسا) olarak geçer.[5][6]
Eğri Kilisa, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'daki yerleşim yerlerinden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köye adını veren kiliseden eski bir yerleşim olduğu anlaşılan
Eğri Kilisa, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde Penek livasına bağlı Panaskerti nahiyesinde adı okunamamış veya o tarihte boşalmış köylerden biri olabilir.[7]
Eğri Kilisa, 1877-1878 savaşının ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Oltu sancağının Tausker kazasının köylerinden biriydi. 1886 nüfus sayımında "Egri Kilisa" (Эгри-Килиса) adıyla kaydedilmiş olan köyde 5 hanede, 13'i erkek ve 9'u kadın olmak üzere, 22 kişi yaşıyordu. Bu tarihte köyün nüfusu "Kürt" olarak kaydedilmiştir.[5] Köyde varlığı bilinen kilise Kürtlerden önce bu yerleşimde Hristiyan bir nüfusun yaşadığı göstermektedir.[4] Eğri Kilisa köyünün nüfusu 1896 yılında 52 kişiye, 1906 yılında 58 kişi olarak tespit edilmiştir.[8] Bu kayıttan köye 1886-1896 arasında yeni bir nüfus yerleştirildiği anlaşılmaktadır. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, 1907 yılında, Oltu sancağındaki Parnaki köyünü anlatırken, Oltu Çayı'nin sağ kıyısındaki Eğri Kilisa köyüneki kiliseden de söz etmiştir. Verdiği bilgiye göre bu tarihte eski kiliseden sadece apsisin bir kısmı kalmıştı. Kilise yıkılmış, kaplama tasarı da sökülüp alınmıştı.[4]
Eğri Kilisa köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde yazım hatası olmakla birlikte "Eğri Kilisa" (اكری كلیسا)olarak geçer. Bu sırada köy Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Olur nahiyesine bağlıydı.[6] Mohoş, 1940 genel nüfus sayımında "Eğrikilise" biçiminde yazılmış olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 179 kişiden oluşuyordu.[9] Eğri Kilisa veya Eğrikilise "iltibasa yol açtığı" gerekçesiyle köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Coşkunlar olarak değiştirilmiştir.[10] Coşkunlar köyünün nüfusu 1965 yılında 269 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 8 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Olur Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[12]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 161 km, Olur ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[13] Mahalle, Olur'un kuzeydoğusunda olup, 
numaralı Olur-Oltu devlet yolunun kenarındadır.[14]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 117[1] |
| 2021 | 120[1] |
| 2020 | 113[1] |
| 2019 | 120[1] |
| 2018 | 113[1] |
| 2017 | 93[1] |
| 2016 | 94[1] |
| 2015 | 94[1] |
| 2014 | 96[1] |
| 2013 | 99[1] |
| 2012 | 98[2] |
| 2011 | 104[2] |
| 2010 | 102[2] |
| 2009 | 105[2] |
| 2008 | 118[2] |
| 2007 | 141[2] |
| 2000 | 528[2] |
| 1990 | 814[15] |
| 1985 | 915[16] |
| 1965 | 269[17] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Olur Coşkunlar Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 29 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Coskunlar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ a b c "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), 1938, Paris, s. 53". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, sıra no: 768". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 225.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt 371, III. cilt s. 581-592". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 121, ISBN 9786052100271.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 646". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 259.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Coşkunlar Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ "Google Maps detay". Google Maps. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.