Başakşehir

Koordinatlar: 41°5′K 28°49′D / 41.083°K 28.817°D / 41.083; 28.817
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başakşehir
Havadan Başakşehir
Havadan Başakşehir
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İdare
 • Belediye BaşkanıYasin Kartoğlu (AK Parti)
 • KaymakamUğur Turan[1]
Yüzölçümü
 • Toplam104.33 km²
Rakım70 m
Nüfus
 (2020[2])
 • Toplam469,924
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Posta kodu
34480

Başakşehir, İstanbul ilinin bir ilçesidir.[3] 2008 yılında Küçükçekmece, Esenler ve Büyükçekmece ilçelerinden ayrılarak ilçe yapılmıştır.[4] Başakşehir, kuzeyde Arnavutköy, kuzeydoğuda Sultangazi ve Eyüpsultan, doğuda Esenler, güneyde Bağcılar, Küçükçekmece ve Avcılar ile batıda Esenyurt ilçeleriyle çevrilidir.[4][5][6]

Başakşehir, Türkiye'de yabancı uyruklu vatandaşların en çok tercih ettiği ilçelerden biridir.[7] İlçenin yoğun göç alan bir bölge olmasından dolayı Arapça, Rusça, İngilizce ve Fransızca konuşanların oranı yüksektir. Orta Doğu ve Afrika'dan aldığı göçler dolayısıyla Arapça, Fransızca ve İngilizce konuşanlar çoktur. Rusçayı ise genelde Rusya'dan göç eden halkların yanı sıra Orta Asya Türkleri'de konuşur. Arap nüfusunun fazlalığı nedeniyle bölgede Araplar için özel okullar bulunmaktadır.[8]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin kurulduğu bölgede Osmanlı döneminde devletin barut ihtiyacını karşılamak üzere Azatlı baruthanesi kurulmuş, bölge Azatlık adıyla anılmıştır.[4][9] İlçede tarihi özelliği bulunan diğer yapılar, Resneli Niyazi Bey'e ait Resneli çiftliği ve İstanbul'daki bilinen ilk yerleşim yeri olan Yarımburgaz Mağarası ve baruthaneye su sağlamak için kurulmuş Şamlar bendi'dir.[4][9]

2000'li yıllarda Başakşehir 1. ve 2. etapları, Altınşehir merkezi, Güvercintepe, Şahintepe mahalleleri ve Kayabaşı köyü Küçükçekmece Belediyesi'ne, 4. Etap ve 5. Etap'ı Esenler Belediyesi'ne, Bahçeşehir ise Büyükçekmece ilçesine bağlı bir belde belediyesi durumundaydı. Fakat son yapılan düzenlemelerle bu semtler birleştirilerek Başakşehir ilçesi kuruldu.[4][6]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Toplam Şehir Kır
2008[10] 207.542 205.860 1.682
2009[11] 226.387 224.055 2.332
2010[12] 248.467 245.019 3.448
2011[13] 284.488 280.385 4.103
2012[14] 316.176 311.095 5.081
2013[15] 333.047 333.047 veri yok
2014[16] 342.422 342.422 veri yok
2015[17] 353.311 353.311 veri yok
2016[17] 369.810 369.810 Veri yok
2017[17] 396.729 396.729 Veri yok
2018[17] 427.835 427.835 Veri yok
2019[17] 460.259 460.259 Veri yok
2020[17] 469.924 469.924 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İdari Yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Başakşehir ilçesinin 11 mahallesi bulunmaktadır.

Politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Başakşehir Belediye Başkanları ve Partileri[18]
Yıl Belediye Başkanı Parti Oy Oranı
2009 Mevlüt Uysal AK Parti %38,69
2014[19] Mevlüt Uysal AK Parti %50,12
2019 Yasin Kartoğlu AK Parti %54,75

Eğitim ve Sağlık Hizmetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede Devlete bağlı faaliyet gösteren, 1 adet Genel Lise (Düz Lise), 4 adet Anadolu Lisesi, 2 adet İmam Hatip Lisesi, 1 Adet Çok Programlı Lise ve 6 Adet Mesleki Teknik Eğitim Lisesi olmak üzere toplam 14 adet lise, 21 adet İlkokul, 18 adet Ortaokul, 2 adet İmam Hatip Ortaokulu, 5 adet anaokulu (Okul Öncesi Eğitim Kurumu), 1 adet Rehberlik ve Araştırma Merkezi, 1 adet Halk Eğitimi Merkezi ve 1 adet Mesleki Eğitim Merkezi bulunmaktadır.[20] 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında faaliyet gösteren özel öğretim kurumları ise; 1 adet üniversite, 1 adet Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi, 1 adet Anadolu İletişim Meslek Lisesi, 2 adet Özel Anadolu Sağlık Meslek Lisesi, 3 adet Özel Meslek-Teknik Lise, 10 adet Anadolu Lisesi, 1 adet Fen Lisesi, 1 adet Fen ve Teknoloji Lisesi, 1 adet Özel Hazırlık Sınıfı Bulunan Anadolu Lisesi olmak üzere toplamda 21 adet Özel Lise, 12 adet Özel Türk İlkokulu, 10 Adet Özel Türk Ortaokulu, 55 adet Özel Türk Okul Öncesi Eğitim Kurumu (Anaokulu), 10 Adet Özel Çeşitli Kurs, 28 adet Özel Dershane, 14 adet Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu, 10 adet Özel Öğrenci Etüt Eğitim Merkezi, 7 adet Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ve 5 adet Özel Öğrenci Yurdu bulunmaktadır.[20] 1 adet devlet hastanesi, 1 adet şehir hastanesi[21] ve ilçe genelinde toplam 6 adet sağlık ocağı bulunur.[22]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçeye ulaşım TEM otoyolu ve Demiryolu ile gerçekleştirilmektedir. İlçeye otobüs seferleri de bulunmaktadır. Demiryolu ile ulaşım Ispartakule'deki tren istasyonu ile sağlanmaktadır. Başakşehir Belediyesi tarafından Halkalı Tren İstasyonu ile Bahçeşehir arasında geçici süre ile mekik tren seferi yapılması için TCDD'ye başvuruda bulunulmuş ve kabul edilmiştir. İnşaatı devam eden hat Marmaray hattına bağlanacak olup, Bahçeşehir ve Ispartakule bölgesini rahatlatacağı düşünülmektedir.[23] 7 Temmuz 2013 tarihinde resmi açılışı yapılan M3 (Kirazlı - Başakşehir-Metrokent) Metro Hattı ile 5. Etap Metrokent'e ve 29 Mayıs 2021 tarihinde resmi açılışı yapılan M9 Bahariye - Olimpiyat Metro Hattı ile Atatürk Olimpiyat Stadyumu'na ve Mall of İstanbul'a kadar metro ulaşımı sağlanmıştır.[24][25] Diğer raylı sistemlere entegre olan bu hatlar sayesinde Başakşehir'den Pendik'e ve Gebze'ye kadar raylı sistemler ile ulaşım mümkün hale gelmiştir.[26] Ayrıca Başakşehir Belediyesi tarafından Güvercintepe bölgesinde yaşayan vatandaşların Olimpiyat metro istasyonuna rahat ve hızlı ulaşması amacıyla yaya viyadüğü yapımına başlanmıştır. Birkaç ay içerisinde açılması planlanmaktadır.[27]

Sağlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Başakşehir ilçesi İstanbul'un en büyük hastanesi olan Başakşehir Çam Ve Sakura Şehir Hastanesine sahiptir. Bu şehir hastanesi çevre ilçelerin yanı sıra çevre illere de hizmet vermektedir. İlçede ayrıca Başakşehir Devlet Hastanesi ve Başakşehir Tıp Merkezi gibi hastanelerin yanı sıra özel hastaneler ve polikinlikler bulunmaktadır.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Atatürk Olimpiyat Stadyumu

İlçenin profesyonel futbol liglerindeki en büyük temsilcisi İstanbul Başakşehir FK olmuştur. Başakşehir FK, 1990 yılında İstanbul Belediye Başkanı, Nurettin Sözen tarafından kurulmuştur. 2014 yılının Haziran ayına kadar İstanbul Büyükşehir Belediyespor bünyesinde faaliyet göstermesinin ardından 4 Haziran 2014'te belediye bünyesinden ayrılıp faaliyetlerine futbol kulübü olarak devam etme kararı almış, ismini de İstanbul Başakşehir Futbol Kulübü olarak değiştirmiştir. Kulüp maçlarını Başakşehir'de bulunun Başakşehir Fatih Terim Stadyumu'nda oynayan takım, 2019-20 sezonunda Süper Lig şampiyonluğuna ulaşmıştır.

Seyirci kapasitesi olarak Türkiye'nin en büyük stadyumu olan ve ismini modern Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ten alan Atatürk Olimpiyat Stadyumu Başakşehir'dedir. 2002 yılından beri faaliyet gösteren stadyum, 2005 ve 2023 yıllarında UEFA Şampiyonlar Ligi finallerine evsahipliği yapmıştır.

Coğrafyası ve bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin kuzeyi ormanlarla kaplıdır, kalan bitki örtüsü bozkır ve çalılıklardan oluşur. Resneli Çiftliği'nin içinde bulunduğu Sazlıdere vadisinde bitki çeşitliliği çok fazladır. İlçede Sazlıdere akarsuyu ve Ayamama deresi doğar, Ispartakule deresi ise içinden geçer.[6]

Sosyo-Kültürel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçede sosyal yaşam, Başakşehir Millet Bahçesi, Sular Vadisi ile Bahçeşehir'deki yapay gölet ve çevresindedir. Bahçeşehir'deki gölet, Türkiye'nin en büyük yapay göletidir[28] Başakşehir Millet Bahçesi ise 360 Bin metrekare büyüklüğünde ve kendi kendini temizleyen 15 Bin 600 metrekarelik Biyolojik göle sahiptir.[29] Bunun dışında Atatürk Olimpiyat Stadyumu ve Başakşehir Fatih Terim Stadyumu bu ilçede bulunmaktadır.[30][31] TOKİ tarafından geliştirilen ve Türkiye’nin en büyük uydukent projesi olan 65.000 konutun planlandığı Kayaşehir projesi de bu ilçe sınırları içindedir.[32]

Son yapılan yerel seçimler sonucunda Başakşehir'in belediye başkanı, Adalet ve Kalkınma Partisi'nden seçilmiştir.[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020. 
  2. ^ "Başakşehir Nüfusu - İstanbul". 29 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020. 
  3. ^ 6/3/2008 tarihinde kabul edilen “Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 19. maddesi hükmünce “Bahçeşehir İlk Kademe Belediyesi’nin tüzel kişiliği kaldırılarak ekli (17) sayılı listede adları yazılı mahalleler ile mahalle kısımları merkez olmak, aynı listede adları yazılı köyler bağlanmak ve aynı adla bir belediye kurulmak üzere İstanbul ilinde "Başakşehir" ilçesi kurulur. Yine aynı kanunla Başakşehir’e bağlanan mahalle, köy ve parseller belirlenir.
  4. ^ a b c d e f "Başakşehir'in Tarihçesi". Başakşehir Belediyesi. 7 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  5. ^ "Konumu". Başakşehir Kaymakamlığı. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  6. ^ a b c "Başakşehir İlçesi Hakkında". Başakşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  7. ^ İHA. "İşte yabancı uyrukluların yoğun olduğu iller". Hürriyet. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  8. ^ "2 milyon Suriyeli mülteci, Arap yatırımcıya onlarca okul açtırdı". Dünya. Dünya. 7 Temmuz 2015. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015. 
  9. ^ a b "İlçemizin Tarihçesi". Başakşehir Kaymakamlığı. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  10. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  15. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  16. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  17. ^ a b c d e f
  18. ^ "yerelnet.org.tr, Başakşehir Belediyesi". 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2015. 
  19. ^ Mevlüt Uysal, 2017'de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı için istifa etmiş ve görevini Yasin Kartoğlu'na devretmiştir.
  20. ^ a b "Başakşehir İlçesi Resmi ve Özel Kurumlar Listesi". Başakşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2013. 
  21. ^ "Başakşehir Devlet Hastanesi". Başakşehir Belediyesi. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  22. ^ "Sağlık Ocakları". Başakşehir Belediyesi. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  23. ^ "Bahçeşehir'den Marmaray'a ring seferleri başlıyor". Cumhuriyet. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015. 
  25. ^ "İstanbul'a Yeni Metro Hattı." www.metro.istanbul. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015. 
  27. ^ "GÜVERCİNTEPE, VİYADÜK İLE METROYA BAĞLANIYOR". Başakşehir Belediyesi. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021. 
  28. ^ "Bahçeşehir Göleti". Başakşehir Belediyesi. 26 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  29. ^ "Başakşehir Millet Bahçesi". Gezilmesi Gereken Yerler. 22 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  30. ^ "Sosyo-Kültürel Özellikleri". Başakşehir Kaymakamlığı. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  31. ^ "Olimpiyat Stadı". Başakşehir Belediyesi. 6 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2012. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.