Başpınar, Osmancık
| Başpınar | |
|---|---|
 | |
 Çorum'un Türkiye'deki konumu | |
  Başpınar Başpınar'ın Çorum'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Çorum |
| İlçe | Osmancık |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 779 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 452 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0364 |
| İl plaka kodu | 19 |
| Posta kodu | 19576 |
Başpınar, Çorum ilinin Osmancık ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyün adı, 1928 yılı kayıtlarında Karaviran (veya Karaveran[3]) olarak geçer.[4] Çorum'un bugünkü Oğuzlar ilçesi de 1925 yılına kadar "Karaviran" adını taşımaktaydı; ve bu iki yerleşimi ayırmak için birine "Osmancık Karaveran’ı", diğerine "İskilip Karaveran’ı" denilirdi.[3]
İlk kurulduğunda "kertme" denilen ağaç evlerden oluşan köyün çevresi ormanlarla çevrili idi. Bilinçsiz ağaç kesimi ve tarla açılması nedeniyle köyün çevresindeki ormanlar yok edilmiştir.
Köy, 2 Aralık 1942 tarihindeki Osmancık-Çorum depremi ve 11 Aralık 1942'deki Hamamözü Vadisi depreminde çok etkilendi.
1929-1943 arasında köyün üç sınıflı bir ilkokulu vardı. 1942'deki depremlerin etkisi ile okul kapandı. 1947'de iki katlı bir ilkokul binası yapıldı.
1950 yerel seçimlerinde Bilal Bayrak muhtar seçildi. Bu dönemde köyü Osmancık-Çorum yoluna bağlayan şose yapıldı; 1954'te Kışladeresi’nden içme suyu getirildi. Bilal Bayrak 27 Mayıs İhtilalinden sonra da muhtarlığa devam etti ve 1963 yerel seçimlerinde yeniden muhtar oldu.
Köyün adı 1967 yılında "Başpınar" olarak değiştirildi.[5] 1968 seçimlerinde Mehmet Korkmaz muhtar oldu. O yıl Başpınar Sağlık Ocağı hizmete girdi.[3] ilkokulun bahçesine ortaokul binası yaptırıldı.
Başpınar köyü, 1973 yılında belediye statüsü alarak beldeye çevrildi. 1973 yerel seçimlerinde Fevzi Ertatlı Başpınar Belediye Başkanı oldu. Köy 1976'da su şebekesine, 1978'de elektriğe kavuştu.[3] Bu yıllarda Başpınar'a fırın ve kahvehane yaptırıldı. Aynı dönemde dönemde köy öğretmeni Yusuf Şanal'ın desteği ile Ankara Devlet Konservatuvarı'nın bale bölümüne giren Alaattin Acar, Başpınar'ın yetiştirdiği ilk balet oldu.[6] Daha sonraki yıllarda Şanal'ın çocukları Erdoğan Şanal ve Ertan Şanal'ın da aralarında bulunduğu 12 balet yetişmiş ve Başpınar, Türk bale tarihinde bir yer edinerek, "baletler köyü" olarak anılmıştır.[7]
Başpınar 1970'li yıllardan sonra göç verdi. Köyden göç edenler Osmancık ilçe merkezine, Çorum il merkezine, Ankara, İstanbul ve Sakarya’ya yerleştiler.
1989'da köyü ilkokulunun eski öğretmeni Yusuf Şanal belediye başkanı seçildi. Şahnaköyü yazısının sulanması için havuz, havuzun etrafına kır bahçesi ve park yapıldı. 1994'te Şanal yeniden belediye başkanı seçildi. Karaca bölgesinde piknik alanı oluşturuldu ve bu alan, Osmancıklıların rağbet gösterdiği bir yer haline geldi.[3]
1999 yerel seçimlerinde emekli tapu fen memuru Mustafa Okay belediye başkanı oldu. Kanalizasyon yapımı başladı ve yeni ilkokul binası inşa edildi. Köye Gürsu kaynağından içme suyu getirildi.[3] 2009 yerel seçimlerinde ise Cevdet Dağ köyün son belediye başkanı olarak görev yaptı
Nüfusunun 2000 kişinin altına düşmesi üzerine belde statüsü 2013 yılında sona erdi.[8]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy; Osmancık ilçe merkezine 18 km, Çorum il merkezine ise 55 km uzaklıktadır.[9] .1864 m yüksekliğindeki İnegöl Dağı’nın batı eteklerinde kurulmuş bir köydür. Arazisi Kızılırmak kıyısından başlayıp İnegöl Dağı'nın tepesine kadar ulaşır.
İnegöl Dağı'ndan doğan Dolayı Çayı ile İncirli Çayı Başpınar'da birleşerek Kızılırmak yakınlarına kadar iner. İnegöl Dağı'ndan doğan Gavurderesi ise köyün kuzeyinden geçer.
Geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.[10] Köyde, arpa, buğday ve kavun-karpuz tarımı yapılır. Kasabanın batısındaki ve doğusundaki araziler bir yıl ara ile dönüşümlü olarak ekilmektedir.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
450 haneli köyün nüfusu, göç etmiş kimselerin köye gelmesiyle yaz aylarında 1500'e kadar çıkar.[10]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 452[2] |
| 2020 | 494[2] |
| 2019 | 498[2] |
| 2018 | 510[2] |
| 2017 | 482[2] |
| 2016 | 496[2] |
| 2015 | 529[2] |
| 2014 | 571[2] |
| 2013 | 626[2] |
| 2012 | 643[9] |
| 2011 | 701[9] |
| 2010 | 732[9] |
| 2009 | 810[9] |
| 2008 | 812[9] |
| 2007 | 1.036[9] |
| 2000 | 1.905[9] |
| 1990 | 1.924[9] |
| 1985 | 1.579[11] |
| 1927 | 950[5] |
Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediye başkanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
| Seçildiği yıl | Belediye başkanları[9] |
|---|---|
| 2009 | Cevdet Dağ (MHP) |
| 2004 | Mustafa Okay (CHP) |
| 1999 | Mustafa Okay (FP) |
| 1994 | Yusuf Şanal (DYP) |
| 1989 | Yusuf Şanal (DYP) |
| 1984 | Celil Okay (MDP) |
| 1977 | Fevzi Ertatlı (BĞMSZ) |
| 1973 | Fevzi Ertatlı (BĞMSZ) |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Baspinar, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ a b c d e f g h i j "Çorum Osmancık Başpınar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f "BAŞPINAR KASABASI TARİHİ". baspinar.mysite.com. 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ a b Becer, İrfan. "Başpınar Kasabası Tarihi". baspinar.mysite.com. 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Mehmet ÖZATA: OSMANCIK BALETLER KÖYÜ BAŞPINAR". Çorum Haber Gazetesi. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ Dündar, Can (11 Kasım 2012). "Çorum'daki 'Baletler köyü'". Milliyet. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ "İşte Kapatılacak 559 Belde !". kamudan.com. 10 Ekim 2012. 27 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f g h i j "Başpınar Belediyesi". YerelNet.org.tr. 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2018.
- ^ a b "Ümraniye Anadolu'da / Çorum İli Osmancık İlçesi Başpınar Köyü". Ümraniye Belediyesi Youtube Kanalı. 3 Haziran 2022. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.