Büyükçit, Torul
| Büyükçit | |
|---|---|
 | |
 Gümüşhane'nin Türkiye'deki konumu | |
  Büyükçit Büyükçit'in Gümüşhane'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Gümüşhane |
| İlçe | Torul |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1350 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 129 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0456 |
| İl plaka kodu | 29 |
| Posta kodu | 29810 |
Büyükçit, Gümüşhane ilinin Torul ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyün eski ismi Çitikebir'dir.[3] Osmanlı kayıtlarına göre büyük ve küçük olarak ayrılmadan önce "Çit" adıyla tek bir köy görülmektedir.[4][5] 19. yüzyılda Çitkebir (Büyükçit) adıyla görülen yerleşimden, 1839'dan 1861'e kadar geçen zaman içerisinde köy merkezinden 52, Bayadıra mahallesinden 18 ve Manastır mahallesinden 4 olmak üzere toplam 74 Gayrimüslim, Gümüşhane sancağı dışına göç etmiştir.[6] 1876 yılı nüfus sayımına göre köyde 117 hanede 224 kişi yaşamaktadır. 1903 yılına ait bir yazışmada köyde 48 hane Rum ile 21 hane Müslüman'ın yaşadığı belirtilmektedir. 19. yüzyıl sonuna doğru köyde 185 öğrencisi olan Ali Efendi Medresesi bulunurken, 1903 yılında Müslümanlar için 4 dersliği ve 4 hocası bulunan iptidai (ilkokul) mektebi açılmıştır. Ayrıca Patrikhane'nin 1903 yılındaki talebi üzerine Rumlar içinde iptidai mektebi açılmasına izin verilmiştir.[7]
Köyün ismi 1950'lerin sonuna doğru değiştirilmiş olup, 1960 yılı nüfus sayımından itibaren günümüzdeki adıyla kayıtlarda yer almaktadır.[8]
Köyde tarihi cami bulunmakta olup bazı köy sakinlerince 300 yıllık olduğu söylenmektedir. Köyün 1,5 km güney-güneybatısında Meryem Ana Manastırı bulunmaktadır. Bu bölgede araştırma yapan David Winfield manastırın 1775 yılından sonra yapıldığını belirtirken, T.A. Sinclair ise manastırın 1775'ten önce yapılmış olabileceğini ve yapının 19. yüzyılda kütüphane ve yüzyılın sonlarına doğru da okul olarak kullanıldığını belirtmiştir. Köyün Emirler mahallesinde de yapım tarihi bilinmeyen harap durumda kilise bulunmaktadır.[9]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Gümüşhane il merkezine 36 km, Torul ilçesine 12 km uzaklıktadır.[1]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 129[2] |
| 2019 | 133[2] |
| 2018 | 176[2] |
| 2017 | 103[2] |
| 2016 | 136[2] |
| 2015 | 140[2] |
| 2014 | 152[2] |
| 2013 | 214[2] |
| 2012 | 220[2] |
| 2011 | 233[2] |
| 2010 | 240[2] |
| 2009 | 242[2] |
| 2008 | 249[2] |
| 2007 | 159[2] |
| 2000 | 251[1] |
| 1990 | 283[1] |
| 1985 | 274[1] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e "Büyükçit Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Gümüşhane Torul Büyükçit Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 3 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ "Köylerimiz: 1 Mart 1968 durumu". acikerisim.tbmm.gov.tr. 1968. s. 635. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ "387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri (937/1530) II" (PDF). Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. Devlet arşivleri. 1997. s. 159. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021.
- ^ Pamuk, Bilgehan (2009). "XVII. Yüzyılın Ortalarında Gümüşhane (Torul) Kazası". Belleten. LXXIII (266). DergiPark. ss. 128,131. 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ Saylan, Kemal (2016). "XIX. Yüzyılda Gümüşhane Sancağında Yaşanan Gayrimüslim Göçleri" (PDF). Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 20. Kainder. s. 280. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ Saylan, Kemal (2014). Gümüşhane İdari, Sosyal ve Ekonomik Tarih (1850-1918). İstanbul: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. s. 36,141,170,174,181,185,225,235. ISBN 978-605-63476-5-8.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.
- ^ Çiğdem, Süleyman; Özkan, Haldun; Yurttaş, Hüseyin (2004). "2003 Yılı Gümüşhane Yüzey Araştırması-22. Araştırma Sonuçları Toplantısı" (PDF). Cilt 1. ss. 287-289. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021.[ölü/kırık bağlantı]