Ariadne Naksos'ta

Ariadne Naksos'ta
	Die schlafende Ariadne auf Naxos ("Naksos'da Uyuyan Ariadne"), Ressam:John Vanderlyn.
Müzik	Richard Strauss
Libretto	Hugo von Hofmannsthal
İlk gösterim yeri	Versiyon 1: Hoftheater, Stuttgart; Versiyon 2:Hofoper, Viyana
Oyuncular	Prolog:; Prima donna: Soprano; Tenor: Tenor; Zerbinetta: soprano; Arlecchino: bariton); Scaramuccio: tenor; Truffaldino: bas; Brighella: tenor; Besteci: soprano/mezzosoprano; Müzik hocası: bariton; Dans hocası: tenor; Perukacı: bariton; Uşak: bas; Bir subay: tenor; Baş Kahya: Konuşma rolü; ; Opera: Ariadne: soprano; Bacchus: tenor; Naiad: soprano; Driad: kontralto; Echo: soprano); ;

Ariadne Naksos'ta (Almanca: Ariadne auf Naxos Richard Strauss tarafından hazırlanan bir operadır. Eserin librettosu Hugo von Hofmannsthal tarafından Almanca yazılmıştır.

İki değişik versiyonu bulunmaktadır. Versiyon 1'in prömiyeri 25 Ekim 1912 "Haus des Kleinen Hoftheaters", Stuttgart'ta ve Versiyon 2'nin prömiyeri 4 Ekim 1916'da Hopoper, Viyana'da yapılmıştır. Günümüzde genel olarak Versiyon 2 yapımlanmaktadır.

Bu eser Richard Strauss eserleri dizininde Op. 60 opus numaralıdır. Günümüzde genellikle sahnelenen Versiyon 2'nin devam süresi yaklaşık 130 dakikadır.

Roller[değiştir | kaynağı değiştir]

Rol		Ses	Stuttgart Prömiyeri, 25 Ekim 1912 (Orkestra şefi: Richard Strauss)	Viyana Prömiyeri, 4 Ekim 1916 (Versiyon 2) (Orkestra şefi: Franz Schalk)
Prologue	Opera	Ses
Prima donna	Ariadne	soprano	Maria Jeritza	Maria Jeritza
Tenor	Bacchus	tenor	Herman Jadlowker	Béla von Kornyey
Zerbinetta		soprano	Margarethe Siems	Selma Kurz
Arlecchino, Oyuncu		bariton	Albin Swöboda, Jr.	Hans Duhan
Scaramuccio, Oyuncu		tenor	Georg Maeder	Hermann Gallos
Truffaldino, Oyuncu		bas	Reinhold Fritz	Julius Betetto
Brighella, Oyuncu		tenor	Franz Schwerdt	Adolph Nemeth
Besteci		soprano^[1]		Lotte Lehmann
Müzik hocası		bariton		Hans Duhan
Dans hocası		tenor		Georg Maikl
Perukacı		bariton		Gerhard Stehmann
Uşak		bas		Viktor Madın
Bir subay		tenor		Anton Arnold
Baş Kahya		Konuşma rolü		Anton August Stoll
	Naiad, Bir Nymphe	Tiz soprano	M. Junker-Burchardt	Charlotte Dahmen
	Driad, Bir Nymphe	Kontralto	Sigrid Onégin	Hermine Kittel
	Echo, Bir Nymphe	soprano	Erna Ellmenreich	Carola Jovanoviç
Uşaklar

Konu özeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Ariadne Naksos'ta operasının 2. Versiyonu iki kısımdan oluşur. Birinci kısmın adı Prolog 'dur ve operanın temsile başlamadan önce sahne arkası olaylarını ele alır. İkinci kısım Opera isimlidir ve opera içinde bir diğer opera konumludur.

Prolog[değiştir | kaynağı değiştir]

Viyana'da bir zenginin evinde resim odası

Viyana'nın en zengin adamının evinde o akşam için bir müzik suaresi düzenlemiştir. İki grup müzisyen çağrılmıştır. Bir grup opera şarkıcıları genç ve yetenekli bir bestecinin yeni ciddi "opera-seria" eserini sahnelemek için gelmiştir. Diğer grup ise çok bilmiş baş komedyen Zerbinetta etrafındaki palyaçolardan oluşmaktadır. Bestecinin hocası, evin baş kahyasına öğrencisinin ciddi eserinin mi yoksa düşük bir seviyeli komedinin mi önce oynanacağını endişeyle sorar. Baş kahya, ev sahibinin tercihinin her iki temsilin de aynı zamanda verilip temsillerin dokuzdan önce bitmesi gerektiğini açıklar.

Genç besteci sahneye gelir; son bir orkestra provası yapmak isteğindedir. Besteci primadonnayı ararken baş komedyen Zerbinetta'nın bir hayranıyla birlikte sahneye girmesini görür. Bu sırada tenor, perukacı ile çatışmaktadır. Besteciye kendi opera-seria eserini bir komik epilogun takip edeceği haberi verilir ve bu haber besteciyi yeise düşürür. Zerbinetta ise bu ciddi opera-seria eserinin dört palyaço ile çok sıkıcı olabileceğinden söz açıp onların oynayacağı komedinin çok daha ilgi çekici olacağını söyler.

Uşaklar ziyaretçi seyircilerin yemekten kalktıklarını ve temsillere başlamanın yaklaştığı haberini getirirler. Bas kahya içeri girer ve ev sahibinden yeni bir emir getirmiştir. Opera ve komedi temsilinin hemen arka arkaya yapılması ve böylece temsilin saat dokuzdan evvel bitirilmesi gereklidir. Daha da yeise kapılan besteciyi müzik hocası ve Zerbinetta teselli etmeye çalışlar. Zerbinetta iyi sanatkarın uygun tedbir alma yeteneği olması gerektiğini açıklar ve eğer opera-seria'nın uzun pasajlarının kesilip hatta kaldırılmaları halinde zaman kısıtlamasının uygulanabileceğini açıklar. Fakat bu kısaltmaya gelince her bir oyuncu kendi rolünün değil diğer bir oyuncunun rolünün kısaltılması için besteciye baskı yapmaya başlarlar. Her şey bir kargaşa içindedir. Ama besteci orkestra önünde yerini almak üzere sahneyi terk etmek zorunda kalır.

Opera[değiştir | kaynağı değiştir]

Ariadne'nin Naksos'ta mağarası

Theseus tarafından terk edilmiş Ariadne bitkin bir halde uyumaktadır. Üç nymphe - Naiad, Driad ve Echo - onun etrafında dolaşmakta ve onun sonsuz hüznünü yakından izlemektedirler. Ariadne uyandığı zaman hala hayatta bulunmasını lanetler. Zerbinetta, Arlecchino ve Truffaldino ona bakarlar ve hemen sahneden uzaklaşırlar. Kulise geçen bu komedyenler esere neşe katmak için küçük bir şarkıya başlarlar. Ama bu Ariadne'nin hüznüne hiç tesir etmez. Onu neşelendirmek için Brighella, Scaramuccio, Arlecchino ve Truffaldino bir başka şarkı söylemeye başlarlar; Zerbinetta dans ederek onlara katılır; bu da Ariadne'ye tesir etmez. Zerbinetta çok uzun süren bir koloratura şarkıyla cevap verilmeyen bir aşka en basit çarenin bir başkasına aşık olmak olduğunu söyler ve diğer palyaçolarda şaklabanlık yaparak sahneden ayrılırlar.

Duyulan bir boru sesi adaya bir yabancının geldiği haberini verir. Ariadne bunun bir ölüm habercisi olduğunu sanır. Fakat bu yabancı çok zaman geçmeden önce Circe'nin elinden kurtulan Bacchus'dur. Bacchus, Ariadne'yi görmeden önce onun tıpkı Circe gibi bir büyücü olduğunu zannetmiştir. Fakat Bacchus Ariadne'yle karşılaşınca ikisi hemen birbirlerine aşık olurlar. Karşılıklı hatalarıni anlayıp utangaçlıklarını ve korkularını geride bırakırlar. Bacchus, Ariadne ile kendinin ebediyete kadar birlikte olmaları için kendilerini bir takım yıldızı yapacağına söz verir. Perde kapanmadan Zerbinetta, aşk ve hayat felsefesi hakkındaki bir şarkı söyler. Perde Bacchus ile Ariadne'nin çok sevgiyle söyledikleri aşk şarkısı arasında kapanır.

Enstrümantasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Tahta üflemeli çalgılar: 2 flüt ve birisi alternatif olarak pikolo;, 2 obua, 2 klarinet, 2 fagot.
Bakır üflemeli çalgılar: 2 korno, trompet, trombon
Vurmalı çalgılar: timpani, glockenspiel, def, üçgen, kirişli davul, ziller, bas davul
Yaylı çalgılar: 6 keman, 4 viola, 4 viyolonsel, 2 kontrbas
Diğer: harmonium, selesta, piyano, 2 arp

Seçilmiş disk kayıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Esas notalarda Besteci rolü bir soprano için hazırlanmıştır. Versiyon 2'de de bir soprano şarkıcı öngörülmüştü. Fakat günümüzde çok kere bu rol bir mezzo-soprano tarafından seslendirilmektedir.

Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Ariadne auf Naxos" maddesi kaynaklıdır. Online: [1]6 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

(Strauss,_Richard) İMSLP websitesi "Ariadne_auf_Naxos,_Op.60_(Strauss,_Richard)" maddesi^{[ölü/kırık bağlantı]} (İngilizce) (Erişme:26.4.2011)
Metropolitain Opera Sinopsisi16 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:26.4.2011)
"Opera-Guide" websitesi "Libretto: Ariadne auf Naxos" maddesi7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) (Erişme:26.4.2011)
YouTube websitesinde "Ariadne auf Naxos Böhm Janowitz" maddesinde Richard Strauss'un Ariadne auf Naxos operasının Karl Böhm orkestra şefliği altında ve başrolü Gundula Janowitz oynadığı temsilin tümünün filme alınması ile hazırlanan DVD kaydı. Online: [2]26 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Esas notalarda Besteci rolü bir soprano için hazırlanmıştır. Versiyon 2'de de bir soprano şarkıcı öngörülmüştü. Fakat günümüzde çok kere bu rol bir mezzo-soprano tarafından seslendirilmektedir.

[1]