Amed SFK
 | ||||
| Tam ad | Amed Sportif Faaliyetler Kulübü | |||
|---|---|---|---|---|
| Renkler | Yeşil–Kırmızı–Beyaz | |||
| Kuruluş | 1972 (aslen) 1990 (Diyarbakır Belediyespor olarak) | |||
| Stadyum | Diyarbakır Stadyumu, Diyarbakır (Kapasite: 33.000) | |||
| Başkan |  Aziz Elaldı | |||
| Teknik direktör | Mesut Bakkal | |||
| Lig | 2. Lig | |||
| 2022-23 | 2. Lig/Beyaz, 4. | |||
|
| ||||
Amed S.F.K (Amed Sportif Faaliyetler Kulübü), Türkiye'nin Diyarbakır ilinde kurulan bir spor kulübüdür. Erkek futbol takımı 2. Lig'de, kadın futbol takımı Kadınlar Süper Ligi'nde, tekerlekli sandalye basketbol takımı ise Tekerlekli Sandalye Basketbol 1. Lig'inde mücadele etmektedir.
Kulübe ismini veren Amed kelimesi, Diyarbakır kent merkezinin tarihî isimlerinden biri olan, Süryanice Amed/Amîd/Amîdâ kelimesinden gelmektedir.[1] Bu kelime daha sonra Kürtçede Amed veya Amêd olarak söylenmiştir.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Kulüp, 1972 yılında Turan Gazozları sponsorluğunda Melikahmet Turanspor adı altında amatör liglerde mücadele etmeye başladı. Kulüp renkleri kırmızı ve beyazdı. Sponsorluk sona erdikten sonra 1985 yılında kulüp adı Melikahmetspor olarak değiştirildi.[3]
1990 yılında belediyenin satın aldığı kulübün adı "Diyarbakır Belediyespor", renkleri de Yeşil-Beyaz olarak değiştirildi. 1993'te Diyarbakır'ın büyükşehir statüsüne alınmasıyla kulübün adı da "Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor" olarak 3. kez değişikliğe uğradı. 1996'da dönemin Refah Partili Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Bilgin ve Kulüp Başkanı Necattin Yiğit Bayrak'ın Galatasaray'lı olmasından esinlenerek renkler Yeşil-Beyaz'dan Sarı-Kırmızı'ya çevrildi. 1999 seçimlerinde DEHAP'tan belediye başkanı seçilen Feridun Çelik, kulübün adını DİSKİ'den gelir elde etmesini amaçlayarak "Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi DİSKİspor" olarak değiştirdi.[3]
2006-2007 sezonunda 3. Lig'de Aksarayspor'la deplasmanda beraber kalıp ligin bitimine 2 hafta kala Şampiyon olup 2. Lig'e yükselmeyi başardı. Uzun yıllar, Diyarbakır'ın Diyarbakırspor'dan sonraki ikinci büyük takımı olan DİSKİspor, 2009-10 sezonu sonunda tekrar 3. Lig'e düştü. 2010-11 sezonu başında yapılan kongre sonucu, kulübün adı "Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor" olarak değiştirildi.
2010-2011 sezonunda 3. Ligde 4. olarak play-off'a kaldı. Play-off yarı finalinde Sancaktepe Belediyespor'u elemesine rağmen 2. Turda final müsabakasında Denizli Belediyespor'a elenerek 2. Lige çıkma şansını kaybetmiştir.
2011-2012 sezonunda 3. Ligde 3. olarak play-off'a kaldı, Play Off yarı finalinde turda Bayrampaşa'ya yenilerek 2. Lige çıkma şansını kaybetmiştir.
2012-2013 sezonu sonunda Turhan Özyazan yönetiminde 3. Lig 1. Grupta Şampiyon olarak tekrar 2. Lig'e yükselen Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor, 19 Mayıs 2013'te yapılan kongrede ise, kulübün sarı kırmızı olan renkleri Diyarbakırspor'un da renkleri olan Yeşil-Kırmızı renklerle değiştirilmiştir.[4]
2013-2014 sezonunda 2. Ligde 5.olarak 1. Lige çıkmak için play-off oynamaya hak kazandı. Fakat play-off çeyrek finalinde Alanyaspor'a elenerek bu şansını kaybetti.
Kulüp 28 Ekim 2014 tarihinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Burhan Karadeniz Cep Sinemasında gerçekleştirilen kongrede Amedspor olarak isim değiştirdi.[5] TFF ilk başta, aynı adla başka bir futbol takımı kurulduğu için ve TFF kanunlarına göre aynı adın kullanılması yasak olduğu için, bu ad değişikliğini kabul etmemişti. Ancak takım, adını Amed Sportif Faaliyetler Kulübü olarak değiştirince TFF bu yeni adı kabul ettiğini bildirdi. Takımın renkleri yeşil-kırmızı-beyaz olarak değiştirildi, ve yeni armasındaki sarı renk ise beyaz renk ile değiştirildi.[6]
Takımın adının Diyarbakırspor olarak değiştirilmesi yönündeki isteklere de taraftar grupları tepki gösterdi.[7] Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne kayyım olarak atanan Cumali Atilla'nın kulübün yardım alabilmesi için Amed Sportif Faaliyetler’in isminin değiştirilmesi gerektiğini iletmesi ve 'Bizden destek almak istiyorsanız bizim de kulübün içinde söz hakkımız olması gerek' demesi üzerine, "Amed adının Diyarbakır’ın eski isimlerinden biri olduğu, milletvekilleri tutuklandıktan ve belediyelere kayyım atandıktan sonra Kürt halkının elinde kalan tek resmi kurumun Amed Sportif Faaliyetler olduğu ve bunun da alınmak istediği" belirtildi.[8] Tribün liderleri de, daha önce ismi Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor iken maçları 100 taraftarın bile izlemediğini, Amed Sportif Faaliyetler ismini almasının bölgedeki ve yurt dışındaki Kürtleri heyecanlandırdığını ifade etti.[9]
2018-19 2. Lig Beyaz grupta yer alan Amed Sportif Faaliyetler Sertaç Küçükbayrak ile başladığı sezonda 15. haftanın ardından Recep Bayık yönetiminde ligde mücadele etti. 34 maçta 14 galibiyet, 7 beraberlik ve 13 mağlubiyet aldı. 49 puan toplayarak grubunu 8. tamamladı.
Gerilimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Amed Sportif Faaliyetler, tarihinde birçok takımla gerilimli anlar yaşamıştır ve TFF tarafından birçok kere cezalandırılmıştır.[10][11]
2016 yılında oynanan Amed Sportif Faaliyetler-Fatih Karagümrük maçında yaşanan "çirkin ve kötü tezahürat" nedeniyle PFDK'nin kulübe verdiği 4.000 TL ceza verilmiş,[11] cezanın parası taraftarların kendi aralarında topladığı parayla ödenmiştir.[12]
2022-2023 TFF 2.lig beyaz grup ekiplerinden Bursaspor ile Amed Sportif Faaliyetler arasında yapılan ilk lig yarısı maçında karşılaşma Diyarbakır'da Amed Sportif Faaliyetler'in ev sahipliğinde gerçekleşmiş olup birçok gerilimi beraberinde getirmiştir. Stada zırhlı araçla giriş ve çıkış yapan yapan Bursasporlu oyuncular maç başlamadan önce ısınmak için sahaya çıktıklarında Amed Sportif Faaliyetler taraftarından taş ve bıçaklar fırlatılarak karşılanmış güvenlik güçlerinin yardımıyla sahadan sağ salim çıkarılmıştır.[13] Maç boyunca Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bayrağı açılmış, sahaya ve Bursaspor kalecisine çeşitli cisimler fırlatılmıştır. Sahada yaşanan gerilim saha dışına da taşmış; taşkınlık çıkaran Amed Sportif Faaliyetler taraftarları polisin uyarısına karşılık taşlarla yanıt vermişir.[14] Ligin ikinci yarısında 5 Mart 2023 tarihinde oynanan ikinci maçta sahaya çıkan Amed Sportif Faaliyetler oyuncularına da saldırı geçekleştirilmiş, konuyla ilgili resmi twitter hesabından açıklamada bulunan HDP, “Bursa’da Amedspor’a yapılan ırkçı saldırıları kınıyoruz. 90’ların katilleri, JİTEM artıklarının ruhunun gezdiği atmosfer ne Amedspor’u engelleyebilecek ne de barış umudunu bitirebilecek. Sorumlulardan hukuk önünde hesap sorulmalıdır. Biz faşizme karşı diz çökmeyecek milyonlarız,” açıklamasında bulunmuştur.[15] Diyarbakır Barosu, maçta yaşananlarla ilgili halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, genel güvenliği kasten tehlikeye sokma, hakaret ve görevi kötüye kullanma suçlarından suç duyurusunda bulundu.[16]
İsim Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Takım İsmi
|
Yıllar
|
|---|---|
Melikahmet Turanspor
|
1972-1985
|
Melikahmetspor
|
1985-1990
|
Diyarbakır Belediyespor
|
1990-1993
|
Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor
|
1993-1999
|
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi DİSKİSPOR
|
1999-2010
|
Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor
|
2010-2015
|
Amed Sportif Faaliyetler
|
2015-
|
Taraftar grupları[değiştir | kaynağı değiştir]
Amed Sportif Faaliyetler'in ilk ve en nitelikli taraftar grubu Barikat grubudur 2014'te Amed Sportif Faaliyetler'in kuruluşu ile tribünlerde yerini almıştır. Barikat, ırkçılığa ve cinsiyetçiliğe karşı duruşları ile öne çıkan gruptur. Barikat ile aynı zamanda kadınların tribünde ki sesi olarak bilinen Mor Barikat grubu 2014 de kurulmuştur. Grup logosunda “No Pasaran” sloganı kullanılmıştır. 2. Grup Direniş grubudur Grubun logosunda "En Güzel Sevgi Barıştır, En Güzel Barış Direniştir" yazar.[17] Yedi kişiyle kurulan grubun logosunda bir elinde güvercin tutan, diğer elinde barış yazılı ve yüzü bandanalı bir genç bulunur.[18] Daha sonra grup ikiye ayrılır ve UltrAmed Taraftar Grubu kurulur.
Grup, Haziran 2017'de 1. Olağan Genel Kurulunu yaptı.[19] Yönetim kurulu başkanlığı görevine yeniden Ramazan Tugay getirildi.[20] Bir diğer taraftar grubu da 2014 sonlarında kurulan Barikat Taraftar Grubudur. Ayrıca Amed Sportif Faaliyetler'in ilk taraftar grubu'dur.[21] Amed Sportif Faaliyetler'in ayrıca cinsiyetçiliğe, ayrımcılığa karşı kurulan Mor Barikat adlı bir kadın taraftar grubu da vardır.[22][23]
Lig mücadeleleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 2. Lig: 13 sezon
2007-2010, 2013-
- 3. Lig: 16 sezon
1994-2007, 2010-2013
- Amatör Lig: 22 sezon
1972-1994
Başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]
Play Off Yarı final (1): 2016-2017
Play Off Çeyrek final (3): 2013-2014, 2021-2022, 2022-23
Şampiyonluk (2): 2006-2007, 2012-2013
Play Off Final (1): 2010-2011
Play Off Yarı final (1): 2011-2012
Çeyrek final: 2015-2016
Geçmiş Yılların Puan Durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
| Sezon | Lig | Poz. | Maç | G | B | M | AG | YG | P | Kupa | En Golcü Oyuncu | Teknik Direktör |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1994/95 | 3. Lig | 11. | 26 | 8 | 6 | 12 | 34 | 29 | 30 | - | Cevat Kümet (8) | - |
| 1995/96 | 9. | 24 | 7 | 9 | 8 | 32 | 29 | 30 | - | Cevat Kümet (7) | - | |
| 1996/97 | 7. | 34 | 11 | 12 | 11 | 42 | 36 | 45 | - | - | - | |
| 1997/98 | 12. | 32 | 11 | 6 | 15 | 51 | 62 | 39 | - | - | - | |
| 1998/99 | 9. | 32 | 11 | 7 | 14 | 31 | 45 | 40 | - | - | - | |
| 1999/00 | 4. | 32 | 17 | 8 | 7 | 44 | 34 | 59 | - | - | - | |
| 2000/01 | 4. | 30 | 14 | 9 | 7 | 49 | 35 | 51 | - | - | - | |
| 2001/02 | 5. | 36 | 17 | 9 | 8 | 58 | 34 | 60 | - | - | - | |
| 2002/03 | 3. | 28 | 16 | 5 | 7 | 43 | 32 | 53 | - | Tahsin Yıldız (14) | - | |
| 2003/04 | 8. | 32 | 15 | 7 | 10 | 58 | 36 | 52 | - | Mehmet Akif Savaş (13) | - | |
| 2004/05 | 8. | 30 | 11 | 9 | 10 | 41 | 35 | 42 | - | Zülküf Ertem (17) | - | |
| 2005/06 | 8. | 30 | 11 | 4 | 15 | 55 | 49 | 37 | - | İbrahim Ülüm (16) | - | |
| 2006/07 | 1. | 30 | 17 | 9 | 4 | 57 | 20 | 60 | - | Azad Akın (21) | - | |
| 2007/08 | 2. Lig | 6. | 32 | 10 | 10 | 12 | 39 | 38 | 40 | Son 20 | Soner Çelen (10) | - |
| 2008/09 | 10. | 36 | 10 | 7 | 19 | 41 | 56 | 37 | - | Yertek Başaran (7) | - | |
| 2009/10 | 9. | 36 | 11 | 10 | 15 | 38 | 53 | 43 | 1.Tur | Fatih Uyar (5) | Burhan Yıldırım | |
| 2010/11 | 3. Lig | 4. | 34 | 16 | 8 | 10 | 54 | 46 | 56 | - | Caner Erdoğan (16) | Sertaç Küçükbayrak / Aydın Gözüaçık |
| 2011/12 | 3. | 36 | 19 | 10 | 7 | 57 | 30 | 67 | - | Muhammed Savaşçı (14) | Nurettin Şero / Turhan Özyazan | |
| 2012/13 | 1. | 36 | 20 | 9 | 5 | 62 | 23 | 65 | 3.Tur | Emrah Metoğlu (19) | Turhan Özyazan | |
| 2013/14 | 2. Lig | 5. | 34 | 17 | 9 | 8 | 40 | 31 | 60 | 2.Tur | Mert Somay (11) | |
| 2014/15 | 8. | 34 | 11 | 11 | 12 | 46 | 41 | 44 | Son 32 | Şehmus Özer (13) | Coskun Demirbakan / İsmet Taşdemir | |
| 2015/16 | 8. | 34 | 13 | 11 | 10 | 45 | 39 | 50 | Çeyrek final | Şehmus Özer (17) | Harun Kılıç | |
| 2016/17 | 2. | 34 | 19 | 9 | 6 | 51 | 31 | 66 | Grup | Deniz Naki (18) | Sertaç Küçükbayrak / Recep Bayık / Taner Taşkın | |
| 2017/18 | 15. | 34 | 10 | 10 | 14 | 37 | 41 | 40 | 4.Tur | Deniz Naki (9) | Taner Taşkın / Ahmet Akcan / İbrahim Cezayir | |
| 2018/19 | 8. | 34 | 14 | 7 | 13 | 44 | 42 | 49 | 3.Tur | Furkan Yaman (8) | Sertaç Küçükbayrak / Recep Bayık | |
| 2019/20 | 16. | 28 | 7 | 7 | 14 | 28 | 46 | 28 | 4. Tur | Üstün Bilgi (7) | Recep Bayık / Mehmet Budakın / İbrahim Cezayir / Oktay Derelioğlu | |
| 2020/21 | 8. | 36 | 17 | 6 | 13 | 52 | 46 | 57 | 4. Tur | Sinan Akaydın (20) | Mesut Toros / Aykan Atik | |
| 2021/22 | 2. | 34 | 16 | 9 | 9 | 43 | 35 | 57 | 4. Tur | Üstün Bilgi (10) | Ayhan Atik / Ahmet Yıldırım | |
| 2022/23 | 4 | 36 | 17 | 9 | 10 | 63 | 36 | 60 | 4.Tur | Mehmet Öztürk
(10) |
Ahmet yıldırım /Bülent Akan |
Oyuncu İstatistikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
| En Fazla Forma Giyen Oyuncular | En Fazla Gol Atan Oyuncular | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| No | Oyuncu | Maç | Sezon | No | Oyuncu | Gol | Maç | Sezon | |
| 1 | Mansur Çalar | 400 | 2004-2023 | 1 | Mansur Çalar | 45 | 400 | 2004-2023 | |
| 2 | Yusuf Yağmur | 230 | 2011-2021 | 2 | Yusuf yağmur | 42 | 230 | 2011-2021 | |
| 3 | Ercan Çapar | 195 | 2009-2022 | 3 | Şehmus Özer | 35 | 86 | 2014-2017 | |
| 4 | Kamil İçer | 189 | 2011-2017 | 4 | Deniz Naki | 34 | 73 | 2015-2018 | |
| 5 | Oktay Kahraman | 187 | 2002-2010 | 5 | Azad Akın | 30 | 68 | 1995-2008 | |
| 6 | Ercüment Balıkçı | 159 | 2012-2017 | 6 | Muhammed Savaşçı | 26 | 61 | 2010-2012 | |
| 7 | Abdullah Çetin | 153 | 2013-2021 | 8 | Hakan Akman | 22 | 69 | 2011-2014 | |
| 8 | Erhan Eren | 140 | 2011-2020 | 7 | Mehmet Akif Savaş | 23 | 71 | 2012-2016 | |
| 9 | Mehmet Sıddık İstemi | 118 | 2015- | 9 | Emrah Metoğlu | 21 | 36 | 2012-2013 | |
| 10 | Sinan Demir | 110 | 2005-2011 | 10 | Tahsin Yıldız | 21 | 53 | 2002-2004 | |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Nişanyan, Sevan. "Şehir adları nereden gelir?". Ahval. 18 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2023.
[...] Diyarbakır (Diyar Bekr, aşiret adından; il merkezi olan Amid/Amed Süryanicedir) [...]
- ^ "Amed". Nişanyan Adlar. Erişim tarihi: 13 Nisan 2024.
- ^ a b Azbay, Saffet (22 Mayıs 2013). "Melikahmetspor'dan Büyükşehir Belediyespor'a." 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2014.
- ^ "Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor'un renkleri değişti!". 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013.
- ^ "Yeni adı Amedspor". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ "Diyarbakır Büyükşehir BLD'nin adı değişti". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
- ^ "Taraftar tepkili: Amedspor'un ismi değişmesin, bu Kürtçe'ye tahammülsüzlüktür". yesilgazete.org. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
- ^ "Kayyım Amedspor'un isminin değiştirilmesini mi istedi". 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Amedspor: Bizi siyasete çekmeyin, spor yapmak istiyoruz". 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2017.
- ^ "TFF'den Amedspor'a iki maç men cezası". Cumhuriyet. 8 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ a b "Amedspor'a para cezası verildi". www.guneydoguguncel.com. 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
- ^ "Amedspor taraftarı kulübe kesilen cezayı mendil satarak ödedi". www.birgun.net. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
- ^ "Bursasporlu futbolculara yabancı madde yağdırdılar". Yeni şafak. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ "Bursaspor, Diyarbakır'dan zırhlı araçla çıkarıldı". Oda tv. 26 Eylül 2022. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ "HDP: 90'ların katilleri Amedspor'u engelleyemeyecek". soL. 5 Mart 2023. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "Diyarbakır Barosu'ndan Amedsporlu futbolculara saldırıya suç duyurusu". SoL. 5 Mart 2023. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2023.
- ^ "Amedspor'a yeni Taraftar Grubu: 'Grup Direniş'Kaynak: Amedspor'a yeni Taraftar Grubu: 'Grup Direniş'". www.diyarinsesi.org. 21 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
- ^ ""Ne Bilbao ne Barcelona Amedspor'un yaşadıklarını yaşadı": Yeşil sahadan bir 'Direniş' hikayesi". 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Direniş taraftarlar derneğine teşekkür ederiz". 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Büyük Amedspor Güçlü Direniş". 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2017.
- ^ "Amedspor'un taraftar grubu Barikat: Barışı haykırmaya devam!". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017.
- ^ "Taraftarlardan ortak çağrı". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017.
- ^ "Futboldaki cinsiyetçiliğe karşı: Mor Barikat". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2017.
<references> üzerinde tanımlanan "AmedSpor_2018" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme)