Alexandru Macedonski
| Alexandru Macedonski | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 14 Mart 1854 Bukarest, Eflâk |
| Ölüm | 24 Kasım 1920 (66 yaşında) Bucharest, Romanya Krallığı |
| Mahlas | Duna, Luciliu, Sallustiu |
| Milliyet | Rumen |
| Dönem | 1866-1920 |
| Tür | Lirik şiir, rondel, balad, ode, sone, epigram, epik şiir, pastoral, serbest şiir, nesir şiiri, fantezi, roman, eskiz öyküsü, masal, şiir dramı, trajedi, komedi, trajikomedi, ahlak oyunu, hiciv, erotik edebiyat, deneme, anı, biyografi, seyahat yazısı, bilimkurgu |
| Edebî akım | Neoromantizm, Parnassianizm, Sembolizm, Gerçekçilik, Natüralizm, Neoklasisizm, Literatorul |
| İmza |  |
Alexandru Macedonski (Rumence telaffuz: [alekˈsandru mat͡ʃeˈdonski]; ayrıca Al. A. Macedonski, Macedonschi veya Macedonsky olarak çevrilmiştir; 14 Mart 1854 - 24 Kasım 1920); Rumen şair, romancı, oyun yazarı ve edebiyat eleştirmenidir. Özellikle anavatanında Fransız Sembolizmini desteklemesiyle ve ilk on yılında Romanya Sembolist hareketine liderlik etmesiyle tanınıyordu. Yerel modernist edebiyatın öncüsü olan, serbest dizeyi kullanan ve bazıları tarafından modern Avrupa edebiyatında ilk olduğunu iddia eden ilk yerel yazardır. Rumen edebiyatı çerçevesinde Makedonski, eleştirmenler tarafından ulusal şair Mihai Eminescu'nun ve okulunun içe dönük gelenekselliğine taban tabana zıt olduğu Literatorul dergisi etrafında şekillenen kozmopolit ve estetikçi bir akımın ikinci lideri olarak görülüyor.
Wallachian geleneğinde Nekromantik olarak başlangıç yapan Macedonski, stilini aşamalı olarak sembolizm ve parnasizme uyarlarken ve defalarca ama başarısızlıkla kendisini Frankofon dünyasına empoze etmeye çalışırken, "sosyal şiir" sayılan Realist-Naturalist aşamasından geçti. Geleneksel şiir kurallarına tepki veren kuramsal "araçsalcılık"a sahip olmasına rağmen, Neoklasisizm ve onun saflık idealiyle ömür boyu sürecek bir bağ sürdürdü. Macedonski'nin mükemmellik arayışı, en önemli ifadesini, eleştirmenlerce beğenilen Gece döngüsünde özellikle kullanılan Mekke'ye bir hac olarak yinelenen yaşam motifinde buldu. Kariyerinin üslup aşamaları Prima verba, Poezii ve Excelsior şiir kitaplarının yanı sıra Thalassa Le Calvaire de feu adlı fantastik romanda da yansıtılmıştır. Yaşlılıkta, daha önceki savaşçılığının aksine, bağımsız ve dingin yaşam vizyonu ile dikkat çeken rondellerin yazarı oldu.
Edebiyat kariyerine paralel olarak, Makedonski, özellikle 1870'lerin sonlarında Budjak ve Kuzey Dobruja'da vali olarak görev yapan bir memurdu. Gazeteci ve militan olarak bağlılığı, liberal akım ile muhafazakarlığın polemiklere ve tartışmalara karışması arasında dalgalandı. Literatorul'u kurduğu uzun yayın dizileri arasında en etkili olanı, özellikle Junimea edebiyat toplumu ile erken çatışmalarına ev sahipliği yaptı. Bunlar Vasile Alecsandri'yi ve özellikle Eminescu'yu hedef aldı, bağlamları ve üslupları Makedonski ile halk arasında büyük bir anlaşmazlığın nedeni haline geldi. Bu durum, daha sonraki yıllarda, Macedonski ve Forța Morală dergisi haksız yere intihalle suçladıkları Junimist oyun yazarı Ion Luca Caragiale'ye karşı kampanya başlattıklarında tekrarlandı. I. Dünya Savaşı sırasında şair, Romanya'nın İtilaf tarafı ile ittifakına karşı Merkez Güçleri destekleyerek eleştirmenlerini ağırlaştırdı. Biyografisi, ezoterizme olan kalıcı bir ilgiyle, bir mucit olarak tanınmaya yönelik sayısız girişim ve bisiklete binme coşkusu ile işaretlendi.
Siyasi ve aristokrat bir ailenin çocuğu olan şair, Savunma Bakanı olarak görev yapan General Alexandru Macedonski'nin oğlu ve 1821 asi Dimitrie Macedonski'nin torunuydu. Hem oğlu Alexis hem de torunu Soare tanınmış ressamlardı.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Erken yaşam ve aile[değiştir | kaynağı değiştir]
Şairin baba tarafı 19. yüzyılın başlarında Eflak'a gelmişti. Güney Slav (Sırp veya Bulgar)[1] veya Ulah[2][3] kökenli, Osmanlı yönetimindeki Makedonya'daki Sırp isyancıların soyundan geldiklerini iddia ettiler.[2] Alexandru'nun büyükbabası Dimitrie ve Dimitrie'nin kardeşi Pavel, Phanariote yönetimine karşı 1821 ayaklanmasına katıldı ve Filiki Eterya ile ittifak halinde; Dimitrie, ayaklanmanın ason aşamasında Eterya'nın Eflak lideri Tudor Vladimirescu'yla karşı karşıya geldiği ve ikincisinin öldürülmesinde aktif rol oynadığı zaman tartışmaya konu oldu.[4] Her iki Makedonski kardeş de, Regulamentul Organic rejiminin aileyi Eflak soylularına ait olarak tanıdığı sırada, ülkenin İmparatorluk Rus elçileri tarafından yönetildiği bir dönemde Eflak askerî güçlerinde kariyerleri vardı.[5] Dimitrie, kızı, etnik bir Rus veya Polonyalı memur olan Zoe ile evlendi; Rus eğitimli oğulları Alexandru, orduya tırmandı ve Siyasi müttefiki Alexander John Cuza'nın ardından birleşik Kara Kuvvetlerine katılan siyasi hiyerarşi, Domnitor seçildi ve iki Tuna Prensliği birleşmiş Romanya oldu.[6] Memurun amcası Pavel[2] ve kardeşi Mihail[7] amatör şairlerdi.
Macedonski'nin annesi Maria Fisența (aynı zamanda Vicenț veya Vicența), Oltenian boyarlarının torunu olan aristokrat bir çevreden geliyordu.[8] Babası aracılığıyla Oltenia'nın asaletine kapılmış Rus göçmenlerin soyundan gelmiş olabilir.[9] Maria boyar Dumitrache Pârâianu tarafından evlat edinilmişti ve çift, Amaradia Vadisi'ndeki Goiești'deki Adâncata ve Pometești mülklerini miras almıştı.[10]
Hem şair hem de babası soylarının anlatımlarından memnun değildi, bu da araştırmacıların sahte olduğunu düşündükleri bir anlatımla çelişiyordu.[11] Romanya Ortodoks Kilisesi'nin taraftarları olsalar da, Makedonskiler kökenlerini, feshedilmiş Polonya-Litvanya Topluluğu'ndan Rogala taşıyan Litvanya soylularına kadar izlediler.[12] Yazar babasının iddiasını sürdürürken, Balkan kökenlerini araştırmakla da gurur duyması mümkündür: Edebiyat tarihçisi Tudor Vianu'ya göre, gençken çevresinin bir üyesi olan bu eğilim, Makedonski'nin Güney Slavların özgürlüğün simgesi olarak göründüğü 1880'lerden iki şiiriyle kanıtlanıyor.[13] Vianu'nun çağdaş, edebiyat tarihçisi George Călinescu, ailenin etnik ve kültürel çoğunluğa dahil olmasına rağmen, şairin kökeninin yerel kültürü bir "Trakya" geleneğine ve "maceracı" ruhuna bağlayarak zenginleştirmeye hizmet ettiğini öne sürdü.[14]
Aile, General Macedonski'nin görevlerinden sonra sık sık taşındı. Bükreş'te doğan Makedonski-oğul, en büyüğü kızı Caterina olan dört kardeşin üçüncüsüydü.[15] Altı yaşından önce, düzenli öfke nöbetleri geçirdiği bildirilen hasta ve gergin bir çocuktu.[16] 1862'de babası onu Oltenia'daki okula gönderdi ve çoğu zamanını Amaradia bölgesinde geçirdi.[17] Manzaraya duyduğu nostalji, daha sonra onu bir Amărăzene ("Amaradyanlar") döngüsü yazmayı düşündürdü ki bu şiirden yalnızca biri tamamlanmıştı.[17] Craiova'daki Carol I Lisesi'ne gidiyordu ve resmi kayıtlarına göre 1867'de mezun oldu.[18]
Makedonski'nin babası o zamana kadar otoriter bir komutan olarak tanındı ve Târgu Ocna'da kaldığı süre boyunca, yalnızca karısının askerlerle yalvararak durdurabileceği bir isyanla karşı karşıya kaldı (gelecekteki şair üzerinde bir etki yaratan bir olay).[19] Sert bir ebeveyn olarak çocuklarının eğitiminde aktif rol aldı.[20] Kısa bir süre Savunma Bakanı olarak görev yapan general, 1863'te Cuza tarafından gizemli bir şekilde görevden alındı ve emekli aylığı siyasi bir skandala konu oldu. Sadece Cuza'nın Hohenzollern halefi olan I. Carol'ın yönetimi altında, Parlamento meblağın alıcısının talep ettiği seviyeye yükseltilmesine karşı oy kullandı.[21] Cuza'nın tahttan indirilmesinin onaylandığı 1866 plebisitine ilişkin olumsuz izlenimi koruyan[22] Macedonski, yeni hükümdarın kararlı bir rakibi olarak kaldı. Genç ve yetişkin olarak babasının davasını canlandırmaya çalıştı ve en az bir şiirde algılanan adaletsizliği ima etti.[21] Makedonski-babası, hayatının son aylarını yetkilileri protesto ederek geçirdikten sonra, Eylül 1869'da hastalandı ve öldü, ailesini siyasi rakipler tarafından öldürüldüğüne dair spekülasyona bıraktı.[23]
İlk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]
Macedonski 1870'te Romanya'dan ayrıldı, Avusturya-Macaristan'ı gezdi ve İsviçre'yi ve muhtemelen diğer ülkeleri ziyaret etmeden önce Viyana'da vakit geçirdi; bir anlatıma göre, bir zamanlar Viyanalı bir öğrenci olan rakibi şair Mihai Eminescu ile ilk kez burada tanışmış olabilir (ve bundan hoşlanmamış olabilir).[24] Makedonski'nin ziyareti, Bükreş Üniversitesi'ne girmeye hazırlık amaçlı olsa da, zamanının çoğunu bohem ortamında, eğlence arayışıyla ve romantik kaçamaklarla geçirdi.[25] Ancak, "seks sonrası seks partisi" yaptıklarını iddia ederek, kendi yaşındaki insanların yaşam tarzı seçimlerine karşı çıktı.[26] O tarihlerde genç yazar, romantizmden, özellikle de Wallachian selefleri Dimitrie Bolintineanu ve Ion Heliade Rădulescu'dan büyük ölçüde etkilenen bir stili mükemmelleştirmeye başlamıştı.[24][27] George Călinescu'nun, bir süredir Steiermark'ta Bad Gleichenberg'de kalmasının, aşırı gerginliğe karşı koymasına yardımcı olacak tıbbi bir tavsiyenin sonucu olabileceğine inanıyor.[28] Oradaki manzara ona bir kaside yazması için ilham verdi.[29] Ayrıca 1870'te ilk sözlerini George Bariț'nin Transilvanya merkezli dergisi Telegraful Român'da yayınladı.[30]
Ertesi yıl, Pisa, Floransa, Venedik ve muhtemelen diğer şehirleri ziyaret ettiği İtalya'ya gitti.[31] Yolculuk kayıtları, maddi zorluklarla karşı karşıya olduğunu ve hastalıktan rahatsız olduğunu gösteriyor.[32] Macedonski ayrıca bu şehirlerde kolej derslerine katıldığını ve Pisa Üniversitesi'nde okumak için önemli bir zaman geçirdiğini iddia etti, ancak bu belirsizliğini koruyor.[33] Sonunda Bükreş'e döndü ve burada Edebiyat Fakültesi'ne girdi (düzenli olarak hiç katılmadığı).[34] Călinescu'ya göre, Macedonski "derslere katılma ihtiyacı" hissetmedi, çünkü "böyle genç bir adam toplumun ona saygılarını sunmasını bekleyecek."[35] İlk cildi Prima verba'yı (Latince "İlk Kelime") yayınladıktan kısa bir süre sonra, 1872 baharında yeniden İtalya'daydı.[36] Ayrıca, 1873'te Telegraful Român'da yayınlanan Carol'a karşı bir makale yazan Macedonski'nin, siyasi misillemelerden korktuğu ve davası değerlendirilirken Steiermark ve İtalya'ya bir ziyaret daha yapmaya karar verdiği bildirildi.[37] Sonraki yıllarda ara sıra yazıştığı Fransız müzikolog Jules Combarieu ile İtalya'da tanıştı.[38]
O dönemde Makedonski, ilk olarak 1875'te Ulusal Liberal Parti etrafında örgütlenen liberal-radikal akımın sempatizanı olarak siyaset sahnesi ve siyasi gazetecilikle ilgilenmeye başladı. 1874'te, Craiova'da, Macedonski, Junimea olarak bilinen kısa ömürlü bir edebiyat topluluğu kurdu; bu, daha sonra tartışacağı etkili muhafazakar birliğin adını bilerek veya bilmeyerek kopyalayan bir unvan.[39] Velescu'nun öğrencisi, geleceğin liberal gazeteci Constantin Bacalbașa'nın tanık olduğu ve anılarına kaydeden gazeteci ve pedagog Ștefan Velescu ile tanıştı.[40] Kurulmasına yardımcı olduğu ve liberal bir gündem sergileyen Oltul dergisi Temmuz 1875'e kadar yayınlanmaya devam etti ve Makedonski'nin Pierre-Jean de Béranger, Hector de Charlieu ve Alphonse de Lamartine'den çevirilerinin yanı sıra seyahat yazarlığı alanında ilk kez yer aldı. ve kısa hikâye.[41] 22 yaşında, Gemenii ("The Twins") adlı komedi adlı ilk oyunu üzerinde çalıştı.[42] 1874'te, kendisini Litvanya kökenli olduğu iddiasıyla alay ederek Ghimpele dergisi için yazdığı makalelerde hicveden genç gazeteci geleceğin oyun yazarı Ion Luca Caragiale'nin dikkatini çekti ve sonunda onu, kurgusal kariyeri "ülkenin siyasi gelişimine" katkıda bulunarak yorgunluktan ölmesiyle sona eren Aamsky karakterine dönüştürdü.[43] Bu, iki figür arasındaki tüketici bir polemiğin ilk bölümüydü. Makedonski, 1892'deki bu döneme geri dönerek, Caragiale'yi hedef kitlesi "bira bahçelerinde" bulunan "sofistike akıl yürütmenin" gürültülü bir genç adamı "olarak nitelendirdi.[44]
1875 deneme ve yönetici memur olarak ofis[değiştir | kaynağı değiştir]
1875 yılının Mart ayında Macedonski, hakaret[45] veya isyan suçlarından tutuklandı.[46] Neredeyse bir yıl önce, o ve Oltul Muhafazakar Parti ve lideri Premier Lascăr Catargiu'ya karşı yürütülen kampanyada aktif rol almışlardı. Bu bağlamda, Domnitor'a yönelik benzer mesajların ardından, sıradan adamın "ellerinde silahlarla ayağa kalkmasını ve hem hükümet ajanlarını hem de hükümeti kırmasını" talep etmişti.[47] Bükreş'in Văcărești hapishanesine götürüldü ve neredeyse üç ay boyunca burada tutuldu. Liberal basın tarafından desteklenen ve en prestijli liberal yanlısı avukatlar (aralarında Nicolae Fleva) tarafından savunulan Macedonski, 7 Haziran'da jüri duruşmasıyla karşı karşıya kaldı ve sonunda suçlamalardan aklandı.[48] Bildirildiğine göre, Bükreş halkı kararı kendiliğinden kutladı.[49]
1875 yılında, Ulusal Liberal Ion Emanuel Florescu'ya Carol tarafından Başbakanlık görevine atandıktan sonra, Macedonski bir idari kariyere başladı. Şair, 1875 oy hakkı için Ulusal Liberal listesine dahil edilmediği için üzüldü.[50] Bu hayal kırıklığı onu genç liberal figür Bonifaciu Florescu ile kısa bir çatışmaya sürükledi, ancak kısa bir süre sonra Stindardul dergisinin editörlüğünde Pantazi Ghica ve George Fălcoianu ile birlikte ona katıldı.[46] Yayın, radikal ve cumhuriyetçi gündemiyle ünlenen Nicolae Moret Blaremberg'in çizgisini takip etti.[50] Ghica ve Macedonski, Ghica'nın 1882'deki ölümüne kadar yakın arkadaş kaldı.[51]
Yeni kabine sonunda onu Budjak'taki (o sırada Romanya'nın parçası olan) Bolgrad bölgesi Valisi atadı. Buna paralel olarak, Lord Byron'un[52] 1816 tarihli epik şiiri Parisina'nın bir versiyonu olan ilk çevirisini yayınladı ve orijinal eserleri Ithalo ve Calul arabului'yi ("Arap Atı") tamamladı.[53] Ayrıca Romanya Atheneum'da Romanya edebiyatının durumu hakkındaki görüşlerini sunarak (1878) konuştu.[54] Görevi, Rus-Türk Savaşı'nın çıkmasıyla sona erdi. O sırada Budjak sınırında Rus gönüllüler toplanmış ve Rumen makamlarından Sırbistan Prensliğine serbest geçiş hakkı talep etmişlerdi. Osmanlı karşıtı bir ittifak müzakere eden Ulusal Liberal Başbakan Ion Brătianu, Makedonski sinyallerini geçmelerine izin vermek için gönderdi, ancak vali İçişleri Bakanı George D.Vernescu'nun resmi tavsiyesine uyarak buna karşı karar verdi ve sonuç olarak ofisi elinden alındı.[35]
Hala basında kariyer yapmaya kararlı olan Macedonski, Vestea ("The Announcement"), Dunărea ("The Danube"), Fulgerul ("The Lightning") ve 1880'den sonra Tarara ("Toodoo" ya eşdeğer bir onomatopoeia) gibi vatansever içerik ve başlıklara sahip bir dizi başarısız dergi kurdu.[55] Onların tarihi, sonunda Romanya'nın Rus tarafına katılmasıyla bağımsızlığına kavuşan Rus-Türk Savaşı ile bağlantılıdır.[56] Macedonski, Osmanlı karşıtı davaya bağlı kaldı ve yaklaşık otuz yıl sonra, "Avrupa'da Türkiye istemiyoruz!" dedi.[57]
1879'da Carol'a yönelik eleştirilerini dile getirmeye devam eden şair, birkaç kez Ulusal Liberaller ve muhalefetteki Muhafazakarlar arasında taraf değiştirdi.[35] O yıl Budjak Rusya'ya devredilirken ve Kuzey Dobruja Romanya'ya entegre edilirken, Brătianu kabinesi onu Sulina Plasă ve Tuna Deltası'nın yöneticisi olarak atadı. Daha önce, böyle bir atamanın kapasitesinin altında olduğuna inandığı için Putna İlçesinde denetçi olmayı reddetmişti ve Güney Dobruja Bulgaristan Prensliği'ne verildiğinde Silistre'de Ulusal Liberal atamasını kaybetmişti.[35] Görevdeki bu kısa süre boyunca Karadeniz'deki Yılan Adası'na gitti - burayı takdir etmesi onu daha sonra fantastik roman Thalassa, Le Calvaire de feu ve Lewki şiirini yazmaya itti.[58]
Erken Literatorul yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
1880'lerle birlikte Alexandru Macedonski'nin kariyerinde bir dönüm noktası oldu. Vianu, şairin halkıyla olan ilişkilerinde değişikliklerin yaşandığına dikkat çeker: "Toplum onda uyumsuzluğu kabul ediyor. [...] Adam tekil oluyor; insanlar tuhaflıkları hakkında konuşmaya başlıyor."[59] Vianu, Macedonski'nin bu şekilde algılanma konusundaki hayal kırıklığı varsayımının onu daha önce Paul Verlaine tarafından teorileştirilen poète maudit fikrine daha da yaklaştırmış olabileceğini belirtiyor.[60] Bu bağlamda, lirizm ile politik militantizm arasındaki birleşme olan "sosyal şiir" i desteklemeye odaklanmıştı.[61] Bu arada Călinescu'ya göre, liberallere yaptığı saldırılar ve "[Romanya'nın] tahtına yönelik aptalca hakaretler" kendi siyasi ilerleme şansını etkili bir şekilde mahvetti.[35]
Ocak 1880'de, eklektik kültür çevresinin ve daha sonraki yıllarda yerel Sembolist okulunun da odak noktası olan en etkili ve uzun ömürlü yayını olan Literatorul'u başlattı. Derginin ilk versiyonunda Makedonski, Bonifaciu Florescu ve şair Th. M. Stoenescu.[62] Florescu kısa bir süre sonra Makedonski ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle gruptan ayrıldı ve daha sonra sözde akademik görevler biriktirdiği için ikincisi tarafından saldırıya uğradı.[63] Literatorul, "edebiyatta siyasi önyargı" ndan hoşlanmadığını belirterek, Junimist duyarlılıkları ilk sayısından rahatsız etmeyi amaçladı.[64] Bu büyük olasılıkla Junimist figür Titu Maiorescu'nun görüşlerine bir atıftı ve daha sonra kendisine ve takipçilerine yönelik açık saldırılar eşlik etti.[65] Yeni derginin erken başarılarından biri, o sırada Macedonski'nin putlaştırdığı Romantik şair ve ara sıra Junimist olan Vasile Alecsandri'den aldığı sıcak karşılama ve popüler anı yazarı Gheorghe Sion'un işbirliğiydi.[66] Bu tür bir diğer figür, Macedonski'nin Literatorul Topluluğu'nun başkanı yaptığı entelektüel V. A. Urechia idi.[67] 1881'de Eğitim Bakanı Urechia, Macedonski'ye Bene-Merenti 1. sınıf madalyası verdi,[68] ancak Călinescu, şairin yalnızca 18 aylık kamu hizmetini tamamladığını vurguladı.[35] O sıralarda Macedonski'nin, ilerlemelerini reddeden aktris Aristizza Romanescu'yla kur yapmaya başladığı, onu aşk meseleleri konusunda isteksiz bıraktığı ve kadın arkadaşlık aramaya isteksiz bıraktığı iddia edildi.[69]
Buna paralel olarak, Macedonski dergiyi Junimistlerin ana sesi Convorbiri Literare ile olan anlaşmazlığını duyurmak için kullandı. Katkıda bulunanlar arasında Maiorescu'nun ironisinin kurbanı olan çok sayıda kişi vardı: Sion, Urechia, Pantazi Ghica ve Petru Grădișteanu.[70] Katkıda bulunan Parnassian-Neoklasik romancı ve şair Duiliu Zamfirescu'nun[66] çıkışını memnuniyetle karşılayan Macedonski, şiirini anlamadığını iddia ederek ana temsilcisi muhafazakar şair Eminescu'ya defalarca saldırdı.[71] Ancak Literatorul, bazı Convorbiri Literare iştiraklerinin (Zamfirescu, Matilda Cugler-Poni ve Veronica Micle) katkılarına da açıktı.[72]
Kasım 1880'de, Makedonski'nin Iadeş oyunları! ("Wishbone!", İlk olarak 1882'de basılan bir komedi) ve Unchiașul Sărăcie ("Yaşlı Adam Yoksulluğu") prömiyerini Bükreş Ulusal Tiyatrosu'nda yaptı.[73] Hükûmet onayının bir işareti olarak, Makedonski'nin Tarihi Anıtlar Müfettişi olarak küçük bir idari ofise atanması izledi.[74] Bununla birlikte, her iki oyun da kendilerini halkın algısına dayatamadı ve 1888'de programdan çekildi.[75] Călinescu, Macedonski'nin daha sonra her zaman yoksullukla karşı karşıya olduğunu iddia etmesine rağmen, yönetimdeki işinin diğer gelir kaynakları ile birlikte kendisine rahat bir yaşam sağladığını iddia ediyor.[76]
1881'de Macedonski yeni bir şiir kitabı yayınladı. Poezii adıyla orijinal kapağında "1882" yılını taşır.[77] Yine liberalizmden uzaklaşan Macedonski, Junimea ve Maiorescu tarafından kabul edilmesini sağlamaya çalıştı.[78] Sonuç olarak Junimea oturumlarına katıldı ve hayat boyu süren Gece döngüsünün ilk halka açık parçası olan Noaptea de noiembrie'nin ("Kasım Gecesi") halka açık bir okumasını yaptı.[79] Bildirildiğine göre, tarihçi ve şair Bogdan Petriceicu Hasdeu'nun, anti-Junimist olmasına rağmen seyirciler arasında yer aldığı bildirildi.[80] Makedonski'yi alkışladığı söylentilere rağmen, Maiorescu'nun kendisi bundan etkilenmedi ve özel günlüğünde olayla ilgili isteksiz bir açıklama bıraktı.[81]
Alecsandri ve Eminescu'ya karşı[değiştir | kaynağı değiştir]
Macedonski'nin Junimea ile açık çatışması, 1882'de Alecsandri ile kamuoyuna duyurulmuş bir polemiğe girmesiyle başladı.[82] Literatorul, Makedonski'nin makaleleri aracılığıyla Alecsandri'yi, üyesi olmasına rağmen[83] Romanya Akademisi ödüllerini kabul etmekle eleştirdiğinde ve daha sonra Sion'u (Akademi adına yanıtları Makedonski tarafından alaya alındı) olduğu için eleştirdiğinde ateşlendi.[84] Makedonski, Literatorul'un bir sayısında şiirinin "eleştirel bir analizini" yayınlayarak Alecsandri'nin tarzından da uzaklaştı.[85] Buna karşılık Alecsandri, genç rakibini iftiracıların prototipi Zoilus ve kendisini 1883 Fântâna Blanduziei oyununda model şair Horace olarak göstererek küçük düşürdü.[86] İkisi sonunda uzlaştı ve Macedonski, ideolojik ve stilistik selefi olarak Alecsandri'den tekrar bahsetti.[87]
Nisan 1882'de Eminescu, Timpul dergisinde Macedonski'ye cevap vererek, "liseyi zar zor bitiren, Bükreş'e lakap ve makyaj satarak [ve] edebiyat bayiliğine giren" isimsiz bir şairden söz etti. Makedonski'nin Alecsandri'ye yönelik saldırılarını kınayan Eminescu, "daha dün Rumenleştirilen yabancıların piç içgüdülerini" taşıyan genç şair hakkında milliyetçi bir yorumda bulunuyor ve ona "bir kuaförün fizyonomisi" atfediyor. Petru Th makaleleri aracılığıyla.[88] Missir, Convorbiri Literare Poezii'ye edebiyat tarihçisi Mircea Anghelescu'nun "kötü niyetli" olarak nitelendirdiği olumsuz bir eleştiri yaptı.[89] Siyasi ve kültürel yelpazenin diğer ucunda, Macedonski sosyalizme ilgi duyan entelektüellerin, özellikle de uzun süreli bir polemikte bulunduğu Çağdaş editörler Constantin Mille ve Ioan Nădejde'nin muhalefetiyle karşılaştı.[90]
Bu arada, Macedonski, ana karakterinde Cuza'nın yer aldığı kendi oyununu yayınladı ve adını Cuza-Vodă olarak adlandırdı[75] ve Literatorul için Romanya Sembolizminde ana kültürel referans olarak empoze etmeye yardım ettiği Maurice Rollinat ve Yunan şair Akhillefs Paraskhos'tan çevirileri tamamladı.[91] 1883'te ilk eskiz öyküsü olan Casa cu nr'ye de katkıda bulundu. 10 ("10 Numaralı Ev").[92] 1883'ün başlarında Ana Rallet-Slătineanu ile evlendi.[93] Zengin ve sözüm ona Rumen aristokratlarla akraba olan kadın ona beş çocuk doğuracaktı: ressam Alexis en büyüğüydü,[94] onu Nikita izledi; en küçüğü iki oğul (Panel ve Constantin Macedonski) ve bir kız, Anna (Nina olarak da bilinir) idi.[95] Heteroseksüel yaşam tarzına rağmen, Macedonski erkek güzelliklerinin kendinden emin bir hayranı olarak kaldı ve gizli bir eşcinsel olduğu söyleniyordu.[24]
Temmuz 1883'te Macedonski, en tartışmalı Junimist karşıtı eylemlerinden birini gerçekleştirdi. O ay, Literatorul, aklını yitirmiş isimsiz bir yazarla alay ederek Duna takma adıyla[87] imzalanmış bir epigram yayınladı. Pek çoğunun Romanya'nın ulusal şairi olarak görmeye başladığı Mihai Eminescu, o zamana kadar halk tarafından bilinen bir zihinsel bozukluk geliştirdi. O andan beri, Macedonski'nin genellikle Duna olduğuna inanılıyordu ve sonuç olarak hem okuyucular hem de yorumcular tarafından çok eleştirilerle karşı karşıya kaldı.[3][24][96] Yoğun Literatorul karşıtı basın kampanyası Ağustos ayında, yazar Grigore Ventura'nın Makedonski'nin tutumunu kınayan (Bükreş merkezli L'Indépendance Roumaine gazetesinde yayınlanan) bir makale yayınlaması ve Makedonya'nın Ulusal Liberal organ Românul'da yanıt vermesiyle başlatıldı.[97] Bir akşam Makedonski'nin Eminescu'nun kimliği belirsiz taraftarları tarafından saldırıya uğradığı bildirildi.[98] Nădejde ile önceki çatışması da bu yenilenen tartışmadan etkilendi: Junimist politikalara karşı çıkarken, Contemporanul'daki sosyalistler Eminescu'nun sanatına olan hayranlıklarını dile getirdiler.[99]
1883'ün sonlarında, Macedonski ve arkadaşları, Ion Georgescu'nun akıl hocaları Bolintineanu'nun heykelinin Ulusal Tiyatro lobisinde açıldı. Bunun meydana geldiği koşullar, faullü oyun şüphesini artırdı; Makedonski, bu gerekçeyle eski arkadaşı Zamfirescu tarafından România Liberă dergisinde alay konusu oldu ve onu üzdü.[100] Călinescu, Makedonski'nin destekçileri tarafından akıl hocalarının ötekileştirilmiş olmasının bir işareti olarak bu tür olumsuz tepkilere başvurulmasına rağmen, Macedonski'nin o andan çok önce kültürel çevre ile ilgili memnuniyetsizliğini dile getirdiğini ve olaylardan sonra bile hala saygı duyulan bir figür olduğunu öne sürüyor.[101]
İlk Paris ziyareti ve Poezia viitorului[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeni Brătianu kabinesi tarafından idari görevinden alınan Macedonski,[102] mali zorluklarla karşılaştı ve Bükreş'in eteklerindeki bir eve taşınmak zorunda kaldı ve daha sonra kuzey Bükreş'teki evler arasında taşındı.[103] Călinescu'ya göre, şair lüksü geliştirmeye devam etti ve dekoratif sanatlara tutkuyla yatırım yaptı, ancak "[Avrupalı] yönetim evlerinin" sözde yardımı dışındaki gelir kaynağı bir sır olarak kaldı.[104] Makedonski'nin lüks eşyalarında kullanmak için "her zaman paraya ihtiyacı olduğunu" savunan şair Victor Eftimiu, "Zamanının hükümdarlarına empatik notlar göndermekten çekinmedi [...], bazılarını övdü, diğerlerini tehdit etti. Öğrencilerinden bazılarını yaşlı ve zengin kadınlarla evlendirecek ya da basitçe çiftleştirecek ve sonra onların mal varlığını elinden alacaktı."[105]
Macedonski sonunda 1884'te Paris'i ziyaret ederek Romanya'dan ayrıldı. Oraya giderken Craiova'dan geçti ve burada çalışmalarına Literatorul'da ev sahipliği yaptığı ve onun arkadaşı ve koruyucusu olacak hevesli yazar Traian Demetrescu ile tanıştı. Demetrescu daha sonra, Macedonski'yi ilk gördüğünde "duygu sarsıntısı" na kapıldığını hatırladı.[106] Fransa'da, Macedonski, Fransız edebi çevresi içinde bağlantılar kurdu ve Belçika Sembolist platformları La Wallonie ve L'Élan littéraire dahil olmak üzere Fransız veya Frankofon edebi yayınlara katkıda bulunmaya başladı.[107] Tudor Vianu, Albert Mockel ile birlikte La Wallonie ile işbirliğinin, Alexandru Macedonski'yi orijinal Avrupa Sembolistleri dalgasından biri yaptığına inanıyor.[108] Sembolizme olan bu adaptasyon aynı zamanda onun kozmopolitliğe yönelik eğilimlerini tamamlayan belirgin Frankofili'den de yararlandı.[24][109] 1881'de Romanya Krallığı'nın Tacı verilen Carol I'e karşı çıktı. Şair, Cuza'ya ve 1848 Eflak devrimcilerine olan hayranlığının yanı sıra, Kral'ın Fransa'nın ana rakibi Alman İmparatorluğu'na olan sempatisine de itiraz etti.[110] Ocak 1885'te, yolculuktan döndükten sonra, Junimea'daki Alman etkisinin ve temsilcilerinin Romanya kültürünü "fethettiğini" iddia ederek[111] ve Eminescu'nun değerden yoksun olduğu iddiasını tekrarlayarak kamu hayatından emekli olduğunu duyurdu.[112]
Bu arada Literatorul, 1904 yılına kadar (tamamen yayımlanmayacağı zaman) düzensiz aralıklarla yeni diziler yayınlanmasına rağmen baskıdan çıktı.[113] Halkın dergiden nefret ettiği bildirildi ve Makedonya, Stoenescu, Florescu, Urechia ve eğitimci Anghel Demetriescu'nun dergiyi Revista Literară (1885'te birkaç ay yayınlanan "The Literary Review") olarak yeniden canlandırmaya çalışmasına neden oldu.[114] Şair, hepsi kısa ömürlü başka dergiler kurmaya çalıştı ve 1887'de Nights serisinin en saygın bölümlerinden biri olan Noaptea de mai'yi ("Mayıs Gecesi") tamamlarken Naturalist kısa romanı Dramă banală'yı ("Banal Drama")[115] basıma verdi.[116] Ayrıca 1886'da diğer Naturalist romanları üzerinde çalıştı: Zi de august ("Ağustos Günü"), Pe drum de poștă ("Posta Arabası Yolunda"), Din carnetul unui dezertor ("Deserter Defterinden"), Între cotețe ("Tavuk Evleri Arasında") ve adını taşıyan Nicu Dereanu.[115]
1888'de, muhalif Ulusal Liberal hizbin Muhafazakarlar ile ittifak kurduğu ve Stindardul Țărei'yi (daha sonra Straja Țărei) destekleyici dergisi olarak düzenleyen Blaremberg'e yeniden sempati duydu.[117] Bununla birlikte, aynı yılın sonlarında, Românul gazetesinde haftalık bir köşe yazısı olarak liberal anaakıma geri döndü.[118] İki yıl sonra, liberal figür Bogdan Petriceicu Hasdeu'nun önderliğinde Literatorul'u yeniden başlatmaya çalıştı, ancak ikincisi sonunda kendi Revista Nouă'ını kurmaya karar verdi.[119] 1891 civarında, üniversite öğrencileri arasındaki 1892 Junimist ajitasyonuna coşkulu bir karşılama sunmadan önce, Junimea'nın Muhafazakârlarla kendi kopuşunu ve Muhafazakar-Anayasa Partisi'nde siyasete girmesini selamladı.[118] 1894'te, Üniversite Meydanı'ndaki siyasi bir mitingde toplanan öğrenci kalabalığının önünde konuşacak ve kısa bir süre sonra, etnik Rumenlerin ve Avusturya-Macaristan'ın diğer az temsil edilen gruplarının davasını desteklemesiyle tanındı.[120]
Dönemin edebi tezi Poezia viitorului ("Geleceğin Şiiri") başlığını taşıyordu. Makedonski, müzikal ve onomatopoeik öğeler etrafında bestelenen ve iç tekerlemeleri tercih eden,[121] "enstrümantalist" olarak adlandırdığı şiirleri kişisel olarak üretmeye başlarken, model olarak Sembolist yazarları destekledi.[122] Böyle deneysel bir yaklaşım kısa süre sonra, Junimea'ya bağlanan ve ayrılan Ion Luca Caragiale tarafından yeni Moftul Român dergisinde parodisi ve alay konusu oldu.[123] Şair, Caragiale'nin kültür kurumu tarafından haksız yere göz ardı edildiği iddiasını duyurarak rakibi ile uzlaşmaya çalıştı, ancak bu girişim aralarındaki ilişkileri düzeltemedi ve çatışma daha da arttı.[124]
1893'te Literatorul, Thalassa'nın parçalarını Rumence versiyonunda barındırırken,[125][126] yazar aynı zamanda günlük Lumina'yı ("Işık") yayınladı.[120] Alexandru Macedonski, Literatorul'un editörlüğünde kendisine katılan ve İncil kahramanı Saul'u tasvir eden 1893 ayet trajedisini birlikte yazdığı ve onun adını verdiği ünlü epigrammarist Cincinat Pavelescu ile de bu aşamada ilişkiliydi. Ulusal Tiyatro'da başrolde yıldız oyuncu Constantin Nottara ile birlikte sergilenmesine rağmen, halk arasında başarıyı tescil edemedi.[127] İki yıl sonra, iki Literatorul editörü bisiklet sürmenin öncüleri olarak manşetlere çıktı. Sporun coşkulu bir destekçisi olan Macedonski, şair Constantin Cantilli'ye bir maratonda katıldı ve Bükreş'ten sınırın öte yanından Avusturya-Macaristan'a, Brașov'a kadar pedal çevirdi.[128]
1890'ların sonları[değiştir | kaynağı değiştir]
Macedonski ayrıca yeni bir şiir kitabı Excelsior ile geri döndü (1895 ve 1896'da ardışık baskılar)[129] ve Daha sonra Romanya edebiyatının en ünlü isimlerinden biri olan Tudor Arghezi'nin ilk çıkışına ev sahipliği yapan Liga Ortodoxă'yı ("Ortodoks Ligi") kurdu.[130] Makedonski, "şiir ve sanatın zirvesine" "şiir ve sanatın zirvesine" ulaştığı için övgüde bulundu.[131] Liga Ortodoxă ayrıca, Makedonski'nin Sallustiu ("Sallustius") takma adıyla imzaladığı Caragiale aleyhindeki makalelere de ev sahipliği yaptı.[132] Dergi, Macedonski'nin muhafazakarlığa dönüşünün ek kanıtıydı ve büyük ölçüde Romanya Ortodoks Metropolitan Ghenadie'nin siyasi bir skandalın ardından Romanya Sinodunca tahttan indirilen davasını savunmaya adadı. İstifa etmeyi seçinceye kadar Ghenadie'yi savundu ve ardından baskısı tükendi.[133] Macedonski, Ghenadie'nin kendi savunmasını bıraktığını görünce şoke oldu.[134]
1895'te Casa cu nr. 10, editörlerinin onu güzel bulduğu bildirilen Journal des Débats tarafından Fransızcaya çevrildi.[115] İki yıl sonra, Makedonski'nin kendisi, öğrencisi, eleştirmen ve destekçisi Alexandru Bogdan-Piteşti'nin ön yüzünde olan Bronzlar başlığı altında daha önceki şiirlerinin Fransızca çevirilerini yayınladı.[135] Mercure de France dergisi tarafından olumlu bir şekilde gözden geçirilmiş olmasına rağmen[136] Bronzlar, Fransız seyirciler tarafından büyük ölçüde fark edilmemişti; bu, Tudor Vianu'nun Bogdan-Pitești'nin Macedonski'nin güvendiği kültürel misyon için niteliksizliğine atfettiği bir gerçek.[137] O zamana kadar çevresi, Bogdan-Pitești'nin arkadaşı ve iş arkadaşı, kariyerinin Sembolist ve Art Nouveau aşamasındaki ünlü ressam Ștefan Luchian tarafından düzenli bir şekilde sık sık ziyaret edildi.[138]
1898'de, Macedonski yine mali zorluklarla karşı karşıya kaldı ve işbirlikçileri, onuruna bir bağış toplama etkinliği düzenlemeye başvurdu.[139] Ortodoks düzenini reddetmesi, o yıl Falimentul clerului ortodox olarak yayınlanan siyasi broşürü ile belgelendi.[134] O zaman ile 1900 arasında ezoterik, okült ve sözde bilimsel konuları araştırmaya odaklandı.[140] Macedonski ile ziyaretlerini kaydeden Traian Demetrescu, eski akıl hocasının bilime pozitivist yaklaşımına karşı olduğunu hatırlatarak Evrenin işleyişini "farklı bir şekilde" "hayal gücü" ile açıklamayı iddia etti ama Camille Flammarion'un astronomi çalışmalarına da ilgi duydu.[141] Macedonski, ölümü parapsikolojik yollarla yorumlamaya kararlıydı ve 1900'de Atheneum'da Sufletul și viața viitoare ("Ruh ve Gelecek Hayat") konusunda konferans verdi.[142] Vizyonunun odak noktası, insanın, daha sonraki makalelerinde detaylandırdığı bir kavram olan, sözler ve jestlerle gönüllü olarak ölümden kaçınabilmesiydi.[143] Makedonski böyle bir yazıda şunları savundu: "insan, düşünceler olarak bilinen enerji akımlarını kendi iradesine göre nesnelere veya ruh taşıyan yaratıklara dönüştürdüğü noktaya kadar sıkıştıracak güce sahiptir [...]."[144] Ayrıca baca yangınlarını söndürmek için bir makine yapmaya çalıştı.[145] Daha sonra Nikita Macedonski, bazen babasına atfedilen sedefle işlenmiş kağıt icadını kaydetti.[105][146]
Caion skandalı ve göçmenlik[değiştir | kaynağı değiştir]
Literatorul'un 1899-1900'de basılan birkaç sayısı, çemberin genç Sembolist şair Ștefan Petică tarafından birleştirildiğini gördü.[139] 1902'de eskiz öyküleri ve romanlarından oluşan Cartea de aur'u ("Altın Kitap") yayınladı. Buna paralel olarak, Makedonski, Forța Morală dergisini kurarak halka geri döndü. Ion Luca Caragiale'nin daha önceki saldırılarına bu mekandan yanıt vermeye başladı.[147] Bunu, gelecek vadeden gazeteci Constantin Al'ın makalelerine ev sahipliği yaparak yaptı. Ionescu-Caion, Caragiale'yi trajedi oyunu Năpasta'da Kemény adlı bir Macar yazarı çalmakla suçladı. Kemény'nin var olmadığı ortaya çıktı.[148] Vianu'ya göre, Macedonski'nin sahtekarlık hakkında önceden bilgisi yoktu, ancak aynı zamanda "anlayış" sergilemek yerine kızgınlıkları yüzünden "kör olmuş" ve hatta "delilik" kanıtı göstermişti.[149] Macedonski'nin kendi Caragiale karşıtı makalelerinin çoğu imzasızdı veya Luciliu ("Gaius Lucilius") gibi takma adlarla imzalandı.[150]
Eminescu'nun Macedonski ile ihtilafı durumunda olduğu gibi, polemik halktan olumsuz bir yanıt aldı.[151] Şairin arkadaşı Th. M. Stoenescu, Caragiale'nin suçlandığına ikna oldu ve Revista Literară'nın Caion'u desteklemek için kullanılmasına izin vermeyi reddetti, bu da Macedonski'nin ondan uzak durmasına neden oldu.[152] Macedonski, Caragiale'nin Caion'a dava açmasından sonra bile davaya olan desteğini geri çekmeyi reddetti, ancak Forța Morală kısa süre sonra baskısı bitti.[153] Bundan önce dergi, Lewki ve Noaptea de decemvrie ("Aralık Gecesi") de[154] dahil olmak üzere Makedonski'nin en ünlü şiirlerinden bazılarına ve Remy de Gourmont'un şiir üzerine düşünceleri üzerine yazdığı makaleye ev sahipliği yaptı.[155]
1903 tarihli Spre okültizm başlıklı makalesinde. Spre okültizm. ("Okültizme Doğru. Daha Sonra Teosofi ve Sosyal Felsefeye Yönelik Yönelimler"), şair ezoterik konulara olan ilgisini yeni bir edebi hareketin temeli haline getirmeyi öngördü.[156] Yine o yıl, şair George Bacovia edebiyat çevresine katılmaya başladı ve Makedonski tarafından gurur verici bir özdeyişle karşılanan ünlü Plumb şiirini okudu.[157] Makedonski'nin kısa ömürlü süreli yayın serisi, 1905'te Le Beau Danube Bleu (Fransızca "Güzel Mavi Tuna") ve Liga Konservatuvarı'nı ("Muhafazakar Lig") kurduğunda yeniden başladı.[158] 1906'da Edward Sansot'un Paris merkezli yayınevi tarafından Thalassa'sı Le Calvaire de feu adıyla yayınlandığında daha fazla başarı elde etti.[126][159] Bunu, Fransız edebiyat ortamında yoğun bir şekilde kendini tanıtmanın yanı sıra Fransız basınındaki reklamlar izledi.[24][160] Bunun bir kısmı, Macedonski'nin kitabını, Vianu'nun "koşulların nezaketi" olarak nitelendirdiği yanıtı veren Émile Faguet, Jean Mounet-Sully, Joséphin Péladan, Pierre Quillard ve Jean Richepin tarafından gözden geçirilmek üzere göndermesini içeriyordu.[161] Cilt yine de prestijli dergiler Mercure de France ve Gil Blas tarafından olumlu bir şekilde incelendi.[162]
Yine 1906'da, La Revue Musicale, Combarieu ile röportajını yayınladı ve bu röportaj, Combarieu ile edebi ilham ve müzikal duyarlılık arasındaki varsayılan bağlantıları doğrulamayı amaçladı.[163] 1907'ye gelindiğinde, fizikteki deneyler üzerine yoğunlaşıyordu ve sonunda ışığın boşluktan geçmediğini keşfettiği iddiasını duyurdu.[164] Daha sonra üyesi olduğu Société Astronomique de France tarafından incelenmek üzere astronomi konularında bir makale gönderdi.[157] Aynı yıl, bir dünya hükûmeti için plan taslağını hazırladı ve Avrupa çapında davaya sempati duyduğunu açıkladı.[145] Makedonski, sonelerinden ikisi Fütürist teorisyen Filippo Tommaso Marinetti'nin dergisi Poesia tarafından yayınlandığında kendisini bir Italofon halkına tanıttı.[165]
1910 ve 1912 arasında, Macedonski tekrar Paris'teydi.[166] Adaletsizlik olarak algıladığı şey yüzünden kendisini Romanya'nın kamusal yaşamından çekmeye çalışan,[167] o zamana kadar Fransızca trajikomedi Le Fou? ("Deli?"), Ancak ölümünden sonra yayınlandı.[24][168] Aktif olarak Fransız tiyatrosundaki itibarını tesis etmeye çalışıyordu, yeni oyununu Louis de Gonzague Frick ve Florian-Parmentier, evde, gazeteler çalışmalarının Sarah Bernhardt'ın şirketi tarafından sahneleneceğine dair söylentiler yazdı.[169] Çabaları büyük ölçüde sonuçsuz kaldı ve şair oğlu Alexis'le birlikte Fransa'dan ayrıldı, İtalya'da biraz zaman geçirdi ve sonunda Romanya'ya döndü.[170] Alman İmparatorluğu'ndan geçerken, Ion Luca Caragiale'nin ani ölümünü öğrendi ve her gün Adevărul'un duruşunu gözden geçirmeye geldiğini gösteren açık bir mektup yazdı, özellikle ölen yazarın tarzını ve mirasını Mark Twain'inkilerle karşılaştırdı.[171]
Macedonski'nin yokluğunda, tarzı ve çalışması daha olumlu bir şekilde özellikle genç yazarlar I. Dragoslav, Horia Furtună, Ion Pillat, Anastasie Mândru, Al. T. Stamatiad ve Junimist sonrası eleştirmen Mihail Dragomirescu tarafından gözden geçirildi. Makedonski'ye Convorbiri Critice dergisinde iyi bir karşılama teklifinde bulundu.[172] Dragoslav'nın çağdaş ifadelerine atıfta bulunan Tudor Vianu, Makedonya'ya vardığında, kendisini özleyen bir halk tarafından coşkuyla karşılandığı sonucuna varıyor.[170] Yine 1912'de şiirlerinden biri, genç ve radikal Sembolistler Tristan Tzara, Ion Vinea ve Marcel Janco tarafından yayınlanan bir dergi olan Simbolul tarafından bir saygı olarak yayınlandı.[173] O sıralarda Macedonski, Iași merkezli ılımlı Symbolist dergisi Versuri și Proză ile işbirliği yaptı.[174] Yine de davasını çevreleyen polemikler devam etti: 1912'nin sonlarında, Alphonse Daudet'in Sapho'sunun Ulusal Tiyatro uyarlamasının bir parçası olarak, aktör Cazimir Belcot, bir başarısızlığı tasvir etmek için Macedonski'nin görünüşünden ve tavırlarından ödünç aldı.[175]
Dönüş ve Birinci Dünya Savaşı yılları[değiştir | kaynağı değiştir]
Macedonski ve yanındakiler, Bükreş kafelerinin düzenli müdavimleri haline gelmişlerdi. Imperial Hotel'in Kübler Kahvehanesinde kendisine kalıcı olarak ayrılmış bir masaya sahip olarak,[3][176] daha sonra bu tür iki kuruluşta daha bulunuyordu: High-Life[3][177] ve Terasa Oteteleșanu.[178] Zamanının bir kısmını Kübler'de karşı masada toplanan gelenekçi şairlerle yüksek sesle alay ederek geçirdiği söyleniyor.[179] Bu arada, şairin Dorobanți mahallesindeki evinde kurulan edebiyat kulübü, üzerinde hakimlik komutasını üstlendiği mistik bir çevreye benziyordu. Şairi Pillat ile birlikte ziyaret eden Vianu, bu atmosferi diğer "mistik ve şiir büyücüleri" tarafından yaratılanlarla karşılaştırıyor (örnek olarak Joséphin Péladan, Louis-Nicolas Ménard, Stéphane Mallarmé ve Stefan George).[167] Seanslara ev sahipliği yapılan salon sadece mumlarla aydınlatılırken, masalar kırmızı kumaşla kaplandı.[3][180] Makedonski, Alexis tarafından tasarlanan bir tahtta oturdu ve baskın bir poz benimsedi.[3][181] Görünen gizlilik ve yeni üyeler üzerinde gerçekleştirilen başlangıç törenlerinin Gülhaççılık ve Masonluktan ilham aldığı iddia ediliyordu.[182] O zamana kadar Macedonski, takipçilerinin şiirlerini sahte değerli taşlarla ödüllendiriyordu.[183]
Şair, kısa bir süre sonra tekrar kapanan ve Flori sacre ("Kutsal Çiçekler") şiir cildini yayınlayan Revista Critică'yı ("The Critical Review") kurdu.[184] Forța Morală şiirlerini ve eski eserlerini bir araya getirerek, Makedonski'nin önsözünün "yeni Romanya" olarak adlandırdığı yeni nesil takipçilerine adanmıştı.[185] Le Fou olduğunu ummaya devam etti? özellikle Mercure de France ve Journal des Débats'ta makaleler şeklinde bir miktar cesaret aldıktan sonra, ancak genel halkın ilgisizliğiyle karşı karşıya kaldıktan sonra Fransa'da sahnelenecekti.[175] 1914'te Thalassa, Constantin Banu'nun çalışmalarına olan genel ilgiyi canlandırmaya çalışan Flacăra dergisi[126][186] tarafından kesin olmayan bir versiyonda yayınlandı.[187] Makedonski, Eylül ayında bir Fransız Kızılhaçı konferansında, I.Dünya Savaşı'na henüz karışmış olan Fransa'ya son halk selamını sundu.[188] Aynı zamanda, Macedonski, 1914'te, ilk rondellerini ve Fransız orijinalinde La Mort de Dante olarak bilinen Rönesans şairi Dante Aligheri'nin ve ikinci Rumence versiyonunda Moartea lui Dante'nin (her ikisi de "Dante'nin Ölümü" anlamına geliyor) trajedi oyununu tamamladı.[189] Yaşlanan şair o zamana kadar yerel sanat ortamıyla bağlantılar kuruyordu: Sanatçı Alexandru Severin ile birlikte, Sembolist sanatçıları içeren ve Kral Carol'ın fahri himayesi altına alınan Cenaclul idealisti ("İdealist Kulüp") yarattı (ve muhtemelen başkanlık etti).[190]
1916 aynı zamanda Romanya'nın tarafsızlığını terk ettiği ve Ulusal Liberal bir hükûmet altında İtilaf Devletleri ile bir araya geldiği yıldı. Tarafsızlık döneminde, Macedonski, Rumen katılımını İttifak Güçler tarafında görmek isteyen Germanophiles'a katılmak için ömür boyu Frankofili'yi bırakmıştı.[3][191] 1915'te Cuvântul Meu ("Sözüm") dergisini çıkardı. Tamamen onun yazdığı bu kitap,[192] iflas etmeden önce arka arkaya on sayı yayınladı ve özellikle "burjuva" ve "avukat dolu" olduğu gerekçesiyle Fransa'ya karşı ateş püskürdü ve Romanya'dan çatışmaya karışmamasını talep etti.[193] Çalışmalarının yorumcuları ve araştırmacıları, bağlılıktaki bu değişiklik karşısında şaşkın olduklarını ilan ettiler.[194]
Makedonski, İttifak Devletleri ordularının güney Romanya'ya girip Bükreş'i işgal ettiği Romanya Seferi sırasında kamuoyunu daha da yabancılaştırdı. Alexis askere alındı ve bir savaş sanatçısı oldu,[195] ancak Bükreş'teki Roma Katolik Başpiskoposluğundan[196] resmi koruma alan Makedonski Sr, yetkililer ve birçok sıradan vatandaş, direnişin örgütlendiği Yaş'a taşınırken geride kalmayı seçti. Tutumu, eleştirmenleri tarafından işbirlikçilik olarak yorumlandı. Ancak Macedonski'nin işgal boyunca aşırı yoksullukla karşı karşıya olduğu bildirildi.[3][197] O zamana kadar, organizatörü ve Alman hayranı olan Alexandru Bogdan-Pitești'nin çevresine katılmaya başladıktan sonra, bir zamanlar ikincisi tarafından altın paralarla dolu bir hindi ile ödüllendirildi.[198]
Geç polemikler, hastalık ve ölüm[değiştir | kaynağı değiştir]
Literatorul, Romanya'nın Bükreş Antlaşması uyarınca Merkezi Güçlere teslim olmasının ardından Haziran 1918'de yeniden basımına başladı.[199] Kısa süre sonra, arkadaşı ve ortağı Stamatiad Macedonski'nin avukatı aleyhinde, askerlerini Romanya'dan çıkarmak üzere olan Alman askeri yöneticisi August von Mackensen'in olumlu bir şekilde sunulduğu bir Literatorul makalesini imzaladığında tartışmalı bir olay meydana geldi.[199] Rumen yazar, tarihçi Lucian Boia tarafından "aşırı" olarak nitelendirilen bir şekilde, sadece Mackensen'e değil, aynı zamanda dolaylı olarak Alman İmparatoru II. Wilhelm ve Reichsheer'e de saygı gösteriyordu.[200] Rumen Akademisi üyesi ve diğer Sembolist destekçisi Ovid Densusianu, parçayı okuduktan kısa bir süre sonra, Akademi sandalyesi için kendi Makedonski adaylığını geri çekti.[201] Makedonski, yaz aylarında, üst düzey Muhafazakâr Germanophile Petre P. Carp'ı (Sazan'ı "karakter, dürüstlük ve Rumenliğin emektarı" olarak kabul eder) selamlayan halk figürleri grubuna katıldı ve Eylül ayında katkıda bulunan Ioan Slavici ve Gala Galaction'a katıldı. Rumänien in Wort und Bild'deki işgal dergisi Rumänien'e, Romanya'nın Fransız karşıtı bir "siyasi rönesans" kehanetinde bulundu.[202]
Alexandru Macedonski, Rumen hükûmetinin Bükreş üzerindeki kontrolünü yeniden başlatmasının ardından ve Büyük Romanya'nın ilk yıllarında sorunlarla karşılaştı. Vianu, Mackensen makalesini izleyen şeyin, Macedonski'nin bellum kontra omnes ("herkese karşı savaş") olduğunu iddia ediyor.[201] Bununla birlikte, şair, Yaş yetkililerinin zaferle geri dönüşüne uyum sağlamak için çaba sarf etti: Aralık 1918'de Literatorul, Romanya yönetiminin "Tisza'dan Dinyester'e" genişlemesini Ulusal Liberallerin başarısı olarak kutladı ve Fransız düşkünü siyasi liderler Ion I. C. Brătianu ve Take Ionescu'ya saygılarını sundu.[203] Macedonski, 1918 seçimlerinde yeni Parlamento'da bir sandalye için yarışmayı da öngörüyordu (bu, 1866 Anayasası'nın organik yasa olarak değiştirilmesi için bir belgeye oy vermesi gerekiyordu), ancak adaylığını hiçbir zaman kaydetmedi.[204] Vianu'ya göre, diğer üyesi adının bilinmeyen bir kahvehane tanıdığı olan "entelektüel grup" adlı şakacı bir siyasi parti yaratmayı amaçlamıştı.[205] Literatorul, 1919'da son kez yeniden canlandırıldı.[192]
Sağlığı, Vianu tarafından sürekli sigara içmenin bir etkisi olarak tanımlanan kalp hastalığından kötüleşti.[206] Vianu, bu aşamada, Macedonski'nin yaşıyla yüzleşmekte olan sorunları olduğunu hatırlıyor.[207] Son anıtsal eseri, 1919'da tamamlanan ve ertesi yıl yayınlanan Zaherlina broşürüdür (Zacherlina veya Zacherlina în olarak da bilinen "Zacherlin" in Rumence versiyonundan sonra adı verilmiştir).[208] Özellikle Makedonski'nin kişisel düşmanı haline gelen Densusianu'ya saldırdı.[192] Yaşamının son dönemlerinde yazdığı diğer bazı polemik metinleri, ancak ölümünden sonra, Mustrări postume către o generație neînțelegătoare ("Obtuse Generation için Ölümünden Sonra Kınamalar") başlığı altında basıldı.[3]
1920, aynı zamanda Halk Partisi kabinesinin onu Tarihi Anıtlar Komisyonu'ndaki ofisinden emekli etme girişiminde bulunduğu yıldı, ancak Makedonski'nin Bükreş'teki yazar arkadaşlarının kamuoyuna duyurulan protestosu, onu yeniden gözden geçirdi.[201] Hastalık ve yaşlılıkla evine hapsolmuş olan Macedonski, bazıları daha sonra Ultima verba ("Son Sözler") olarak bilinen şiirler yazmaya devam ediyordu.[209] Yazar 24 Kasım öğleden sonra saat üçte öldü.[210] Çiçek kokularına bağımlılık geliştirmeye başladıktan sonra, son saatlerinde bir gül yaprağı özü soluyordu.[26][211] Bükreş'in Bellu'suna gömüldü.[3]
İş[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Alexandru Macedonski, tarzını ve edebi konulardaki görüşlerini sık sık değiştirmesine rağmen, eserleri boyunca bir takım sabitler izlendi. Bu nedenle, yaygın bir algı, edebiyatının son derece görsel bir yönü olduğu yönündedir ve bu kavram, Cincinat Pavelescu'nun Macedonski'nin "Şair, dolayısıyla ressam; ressam, dolayısıyla şair" tanımında yoğunlaşmıştır.[212] Traian Demetrescu da akıl hocasının görsel bir sanatçı olmayı hayal ettiğini ve sonunda oğlu Alexis'i birine dönüştürmeye karar verdiğini hatırladı.[212] Yazıya yönelik bu resimsel yaklaşım, Macedonski ile gelenekçi çağdaşları Vasile Alecsandri ve Barbu Ștefănescu Delavrancea arasında paralellikler yarattı.[213]
Dimitrie Bolintineanu ve Théophile Gautier'in ilkelerini izleyen yazar, defalarca çeşitlemede saflık çağrısında bulundu ve bunu temel bir gereklilik olarak savunurken,[214] kademeli olarak fonestetik yoluyla şiirinin kalitesini doğrulamaya çalıştı.[215] Macedonski'nin tarzının bir özelliği, Rumence'yi yaratıcı kullanımıdır. Başlangıçta Ion Heliade Rădulescu'nun İtalyanca temelli sözcükleri Rumen sözlüğüne eklemesinden etkilenen Macedonski, daha sonra şiirsel dili çeşitli Romantik kaynaklardan çok sayıda neologizmle aşıladı.[216] Benzer şekilde, Vianu, Macedonski'nin doğayı yapay olanla karşılaştırma eğiliminde olduğunu, bunun sonucunda da değerlerinin bir "belgesi" olduğunu belirtiyor.[217] Macedonski'nin dili, neologizmleri, çoğu kişisel olarak kendisi tarafından icat edilen barbarlıklarla değiştirdi.[218] Bunlar arasında claviculat ("klavikle", omzuna uygulanan), împălăriată (şapka takan turistlerin kalabalığını tanımlamak için kullanılan "enhatted")[219] ve ureichii (urechii yerine, "kulağa" veya "kulağa").[220] Anlatıları yine de, bir karakterizasyon yöntemi olarak kullanılan doğrudan konuşmayı kaydetmeye ilgi duyuyor.[221] Ancak Călinescu, Macedonski'yi "gramer açısından doğru [...] ancak son zamanlarda öğrenilmiş gibi görünen" bir dili kullanmakla ve diğer Rumen yazarları kalıcı bir şiirsel üslup yaratmada takip etmediği için eleştiriyor.[220]
Yazarın salt iradenin etkilerine olan inancı, özellikle ezoterik konular hakkındaki yorumlarında mevcut, edebiyata bakış açısının belirleyici bir özelliğiydi. 1882'de, bir kişinin kariyerindeki ilerlemeyle ilgili olarak şunları yazdı: "Hepimiz doğuştan şairiz, ancak yalnızca çalışma yoluyla kendilerini şekillendirenler şair olacak."[222] Macedonski'nin "münhasırlığına" ve "fanatizmine" dikkat çeken Vianu, bu tür ifadeleri Macedonski'nin kişisel hırsı, "gururu" ve "cesur eylemler gerçekleştirme istekliliği [...] ile bağlantılı olarak yerleştiriyor, tüm çevreyle ifade edilmiş bir muhalefet ve öngörülebilir tepkiyi hor görerek."[223]
Makedonski'nin çalışmalarının neredeyse tüm dönemleri, kısmen ya da tamamen, halkın kişiliğini ve dahil olduğu polemikleri yansıtıyor. George Călinescu'nun hayatı boyunca kötü şöhreti ile halkın eserine ilişkin gerçek farkındalığı arasındaki ilişki hakkında bir hüküm veriyor: "Macedonski, bilinmeyen bir şair olarak tanınan bir şairdi."[112] Edebiyat eleştirmeni Matei Călinescu'ya göre, Rumen edebiyatı üzerindeki etkisinin yenilikçi yönleri, onun "çelişkili ruhu" ve "temel uyumsuzluğu" kadar "edebi ideolojisi" ile de ilgili değildi.[156] Bununla birlikte, edebiyat araştırmacısı Adrian Marino, Makedonski'nin, özellikle şiirin "bir fikir" tarafından yönlendirilmesi gerektiğini öne sürerek, "diyalektik birliğin" önemini sanat hakkındaki görüşleriyle gösteren ilk modern yazarlardan biri olduğunu öne sürüyor.[224] Şair, Junimist titizliği sorgularken, "şiirin mantığının kendisi saçmalıktır [orijinalinde italik]" teorisini bir kez ortaya atan şair,[225] ayrıca şunları söyledi: "Şiir, ruhun ve maddenin, sıkıntı ve çılgın kahkaha çığlıklarının kaosudur. Yüce olandan önemsiz olana, olması gereken de bu."[226] Daha sonra bu kararın bir kısmını gözden geçirdi ve estetizmi benimsediğini açıkça ortaya koyarak önemsiz konulara karşı ve yüce lehine konuştu.[227]
Makedonski, "sosyal şiir" kavramını öne sürdükten kısa bir süre sonra da bir kenara atsa da, Tudor Vianu ruhunun daha sonraki katkılarında bulunabileceğine inanıyor. Eleştirmen, bunun, "temel deneyimi sosyal olan" olan "sosyal mizacına" borçlu olduğunu belirtiyor.[228] Bu girişken ve dışa dönük karakteri tartışan diğer eleştirmenler, şairin yaşamında "quixotism" damgasını görür ve çalışır.[229][230] Yine Vianu'ya göre bu, Makedonski'nin halkla iletişim kurmadaki başarısızlıklarıyla tezat oluşturuyor, bu da onu "insan sevmeyen" yapan ve özgürlük olarak nihai ölüm vizyonuna katkıda bulunan bir deneyim.[231] Edebiyat tarihçisi Pompiliu Constantinescu şu sonuca vardı: "Macedonski istifa edemezdi; onun tek şehitliği, eziyetli bir yaşamdan tek kurtuluş olarak Sanat içindi."[232] Diğer yorumcular şairin hayata bakışını "nevroz" sonucu olarak tanımladılar.[227]
Vianu'nun bakış açısına göre, Macedonski'nin duruşuna nostalji, duygusallık, küstah-grotesk tasvirler ve alaycılığını tamamlayan "antisosyal duygular için çekingenlik eksikliği" hakim.[233] İkinci özellik açısından, Vianu "Romanya edebiyatında hiç kimse Makedonski ile[234] aynı şekilde gülmedi" diyor, eleştirmen Ștefan Cazimir ise: "[Macedonski] ilkelerde görelilik duygusundan ve örtük olarak bir mizah anlayışından yoksundu." Cazimir ekliyor: "Ancak [Macedonski] yaşlandığında gülümsemeyi öğrendi".[235] George Călinescu'nun kendisi, Makedonski'nin "temelde pek çok mizahı olan ruhani bir adam" olduğuna inanıyor ve kendi bilimsel girişimlerinin "yararsızlığını" görebildiğini düşünüyor.[145]
Eleştirmenler, Macedonski bir aşamadan diğerine ilerlerken, çalışmalarının sanatsal başarı ile sıradanlık arasında gidip geldiğine dikkat çekiyor.[236] Tudor Vianu, "özgünlüğe ulaşmadaki başarısızlığın" ve "günün soppy-geleneksel niteliklerine" güvenmenin özellikle Makedonski'nin epik şiiri taklit etmeye çalıştığı her yerde belirgin olduğuna inanıyor.[237] Bakan ayrıca, Macedonski'nin aşk temalı parçalarının "en şanslıları arasında listelenemeyeceğini" de belirtti.[238] Yorumcular, en iyi durumda, Rumen edebiyatının klasiklerinden biri olduğunu belirtiyorlar.[24][239] Makedonski, bu nedenle, yazar olarak Eminescu'dan sonra ikinci ve onun ideal karşılığı olarak algılanıyor - Vianu'nun tanımladığı bir ilişki "iki tanıdık tanrı [karşı karşıya gelen] içsel düalizm".[240] Çeşitli eleştirmenler, Eminescu'nun şiirsel söylemini Sembolist liderin söylemiyle karşılaştırdı ve iki şairin genellikle çok benzer tavırlar sergilediği sonucuna vardı.[24][241] Călinescu, Makedonski'nin çalışmaları Junimist rakibinin çalışmalarından büyük ölçüde aşağı olsa da, ortak ortamlarında şimdiye kadar tasarlanmış en iyi "yanıtı" oluşturduğunu yazıyor.[242]
Prima verba ve diğer erken eserler[değiştir | kaynağı değiştir]
Ion Catina, Vasile Păun ve Grigore H. Grandea ile birlikte genç Makedonlar, akıl hocaları Heliade Rădulescu ve Bolintineanu'ya sahip olan Neoromantik bir neslin parçası olan geç Romanya Romantizmine mensuptu.[24][243] Diğer erken etkiler Pierre-Jean de Béranger ve Gottfried August Bürger'di, bunlardan motifler Makedonski tarafından 1870-1880 yılları arasında papazlara ve baladlara uyarlandı.[244] Romantizmin ve bu tür diğer kaynakların damgası, Macedonski'nin gençliğinde yazdığı parçaları gruplayan Prima verba'da belirgindi, bunların en eskisi sadece on iki yaşındayken yazılmıştı.[245] Eleştirmenler genellikle hacmin değersiz olduğunu savunuyorlar.[246] Şiirler, babasının ölümü gibi olaylara odaklanarak, onun asi tavrını, kendini mağdur etmeyi ve otobiyografik unsurlara güçlü bağlılığını sergiliyor.[245] Vianu, Heliade Rădulescu'nun ideolojisinden esinlenen bir parçada, Makedonski'nin "Fransız Devrimi'nin, aksi takdirde asilzadesinin bakış açısından ifade ettiği özgürlük ve eşitlik sevgisini"[247] söylediğini belirtiyor. Okur:
Buna paralel olarak, Macedonski, idil modeli üzerine yazılmış olmasına rağmen, cinsel istismarların kaba ayrıntılarıyla dikkat çeken bir diziyi tamamlayarak erotik temalar kullandı. Şair muhtemelen gelecek nesillerin onları reddedeceğini kabul etti ve bunları derlediği şiir ciltlerinin hiçbirinde yeniden yayınlamadı.[238]
Oltul'da (1873-1875) yaşadığı süre boyunca, Macedonski, çoğu çalışmasının kesin baskılarında yer almayan bir dizi şiir yayınladı.[248] Romence'nin İtalyanca versiyonunda yazılan odelerin yanı sıra Carol I'i isminden bahsetmeden hicivleyen sözler de içeriyor.[47] Makedonski tutuklanmasının ardından durumla ilgili şaka yapma girişimini gösteren Celula mea de la Văcărești'yi ("Văcărești'deki Cep Telefonum") tamamladı.[46] Bu serinin aksine, Budjak ve Kuzey Dobruja'da Makedonski döneminde yazılan bazı eserler, çağdaş temalardan kopukluk sergiliyor. Bu aşamada, özellikle Vianu'nun "[Makedonski'nin] gençliğinin egemen şairi" olarak adlandırdığı Lord Byron'dan ilham aldı.[52] Makedonski, Calul arabului'de George Coșbuc'un El Zorab'ını[56][57] ve ihanet ve cinayet olaylarına odaklanan Venedik temalı Ithalo'yu anımsatan semboller kullanarak egzotik ve Levanten ortamlarını araştırıyor.[52] Diğerleri epik ve vatansever bir üslupla, Rus-Türk Savaşı'ndaki Rumen zaferleri veya Tuna boyunca İmparatorluk Roma bölgeleri gibi konulara sahipti.[249] Rasova'daki köy ve taş ocağından sonra Hinov olarak adlandırılan bu parçalardan biri, Makedonski'ye Fransız Sembolist Gustave Kahn'ın önünde, özgür şiir kullanan ilk modern Avrupalı şair olma iddiasını veriyor.[250] Makedonski daha sonra iddiayı dile getirdi ve "senfonik şiir", "proteik şiir" veya besteci Richard Wagner onuruna "Wagnerian şiir" gibi bir teknikten bahsetti.[251]
Makedonski, Oltul'un editörlüğünü yaparken ilk nesir yazılarını da tamamladı. Bunlar seyahat hesabı Pompeia și Sorento ("Pompeia ve Sorento", 1874) ve Vianu tarafından Câinele din Văcărești ("Văcărești'deki Köpek", 1875) başlıklı hapishane temalı bir hikâye idi.[252] Bunlar daha sonra eleştirmen Mihai Zamfir'in Romen düzyazı şiir türüne öncülük eden Empresyonist edebiyatın sözlü deneylerine benzettiği diğer seyahat çalışmaları ile tamamlandı.[24] Kısa komedi Gemenii, sahne için ilk çalışmasıydı, ancak Vianu'ya göre, "mantıklı bir yapı" ve Macedonski'nin alaycılığına dair bir önizleme dışında herhangi bir değer gösteremedi.[42] Bu yazıları 1876'da, 19. yüzyılın başlarından kalma bir hajduk olan Cârjaliul'un kısa bir biyografisi izledi.[253] İlk Levant temalı şiirleriyle uyumlu olarak, Macedonski 1877 tarihli Așa se fac banii hikâyesini yazdı ("Bu Nasıl Para Kazanılır", daha sonra Fransızcada sapkın riche et puissant, "Nasıl Zengin ve Güçlü Olunur?", kadercilik ve Müslüman dünyasının bir masalı - biri çalışkan biri tembel iki erkek kardeşle ilgilendi, ikincisi parasını bir dizi tesadüfi olayla kazanıyor.[254] Aynı şekilde, şiir komedisi Iadeș! temasını, Sindipa olarak bilinen Fars edebiyatının geniş çapta dolaşan koleksiyonundan ödünç aldı.[57][255] Yine de dekor moderndi ve Fransız doğumlu eleştirmen Frédéric Damé'nin de belirttiği gibi, olay örgüsü aynı zamanda Émile Augier'in Gabrielle'inden ve dönemin diğer ahlak oyunlarından da ödünç aldı.[255] Metnin bir kısmı, Makedonski'nin ortaya çıkan burjuva karşıtı söylemine uydurduğu bir tutum olan liberal mesleklerdeki gençlere ironik bir muameleydi.[256]
Makedonski, Gece döngüsündeki ilk şiirlerle Romantizme, özellikle de Alphonse de Lamartine'e[238] ve bu temanın sözde mucidi Alfred de Musset'e[24][257] bağlılığını hala gösterdi. Noaptea de noiembrie, düşmanlarını şiddetli bir şekilde kınayarak açılır ve Macedonski'nin kendi cenazesini tasvir ettiğini görür.[258] Şiire övgüde bulunan Călinescu, "görünüşte önemsiz başlangıç" ın aksine, Makedonski'nin kendisini Tuna Nehri üzerinde uçarken tasvir ettiği ana bölümün Romen yazarı Dante Aligheri'nin başarılarına yaklaştırdığına dikkat çekiyor.[259] Yazarın kendisi, eserin "hayatımda hissettiğim en büyük ilham nefesini" kanıtladığını iddia etti.[260] Başka bir şiir, Noaptea de aprilie ("Nisan Gecesi"), muhtemelen Aristizza Romanescu'ya olan karşılıksız aşkının ifadesiydi.[261]
Gerçekçilik ve doğalcılık[değiştir | kaynağı değiştir]
1880'lerde, Macedonski, Realizmin bir dalı olarak kendi "sosyal şiir" teorisini geliştirdi ve uyguladı. Yazarın kendisi tarafından Lamartine'in mirasına bir tepki olarak açıklanmış,[262] aynı zamanda Realist hareketin radikal bir parçası olan Naturalist akımla kısa bir ilişkiye işaret ediyordu. Traian Demetrescu, Makedonski'nin Gustave Flaubert ve Émile Zola gibi Fransız Doğa ve Realistlerin eserlerine değer verdiğini kaydetti.[263] Bu aşamada, Macedonski, fuhuşa zorlanan kızlardan tuz madenlerinde cezai çalışma cezasına çarptırılan hükümlülere kadar mirastan mahrum bırakılanlara sempatisini duyurdu ve aynı zamanda sivil evlilik gelenekçiliğine karşı çıktı.[264] Ocnele'si ("Tuz Madenleri") şu kararı içerir:
Natüralist tasvir, aynı zamanda 1880'lerin başındaki nesir eserlerindeki ana unsurdu. Bunlar arasında, natürmort tekniklerini kullanan birkaç eskiz öyküsünden ilki olan Casa cu nr. 10[266] (Zamfir'e göre, Macedonski'nin "dekoratif" türünün en önemli örneği) yer alıyor. Makedonski, Între cotețe, Dramă banală ve daha sonra Cometa lui Odorescu ("Odorescu'nun Kuyruklu Yıldızı") ile kendi biyografisinden bahsediyor.[267] Birincisi, avikültür bir saplantı tarafından tüketilen, bir kuşa dönüşmeyi hayal eden ve sonunda aşırı kalabalık kümes hayvanları tarafından sakatlanan otuz beş yaşındaki bir adam olan Pandele Vergea'ya sahiptir.[268] Dereanu ise tam tersine, askeri ve siyasi zafer hayallerine sahip olan ve Heliade Rădulescu'nun heykelinin önünde veya Bükreş kafelerinde geleceği hakkında meditasyon yapan bohem bir üniversite öğrencisi.[269] Yine bir bohem olan Odorescu, sıradan bir kadın olan teyzesi tarafından haksız çıkmadan önce bir kuyruklu yıldız keşfettiğini duyurur.[270] Bazı parçalar anı olarak da ikiye katlanıyor: Dramă banală'da olay örgüsü, Macedonski'nin 1866 plebisitini anımsaması etrafında dönüyor.[22] Vianu, Cometa ..., Casa cu nr. 10 ve Între cotețe'ye katkıda bulunan bir unsur olan tarihi Bükreş'in pitoresk tasvirine dikkat çekiyor.[271]
Unchiașul Sărăcie (ayette de yazılmıştır) ile Makedonski, Naturalist ilkeleri drama alanına aldı. Frédéric Damé, bunun Ernest d'Hervilly ve Alfred Grévin'in bir oyununun taklidi olduğuna inanıyordu, ancak Vianu, Romen metninin yalnızca gevşek bir şekilde onlarınkine dayandığını savunuyor: Macedonski'nin uyarlamasında tema peri masalı gibi oldu ve Romen folkloruna dayalı bir konuşma tarzı kullandı.[272] Tamamlandığında, Macedonski, William Shakespeare'in Romeo ve Juliet'inin benzer şekilde gevşek bir uyarlaması üzerinde çalışıyordu; bu, özellikle iki kahramanın birbirlerinin kollarında ölmesine neden oldu.[273] Böylesi bir başka oyun ise, kısmen Naturalist cihazları kullanarak Friedrich Ludwig Zacharias Werner's Der 24 Februar'ı yeniden anlatan 3 decemvrie ("3 Aralık").[274] Buna karşın, saygı duruşu oyunu Cuza-Vodă, esas olarak Alexander John Cuza'nın siyasi misyonunun Romanya tarihindeki efsanevi figürler tarafından onaylanmış bulduğu Romantik bir eserdir.[75]
Buna paralel olarak, Macedonski polemiklerini gerçekleştirmek için şiir kullanıyordu. 1884 tarihli bir epigramda, Alecsandri'nin Fântâna Blanduziei'sine tepki gösterdi, ancak Vianu'nun tanımına göre, "onun düzenli yakıcılığı kısıtlanmış görünüyor."[87] Muhtemelen Eminescu aleyhine yazdığı daha önce yazdığı yazı, rakibinin zihinsel yıkımıyla alay ederek halkı şaşkına çevirdi:
Tudor Vianu'ya göre, Makedonski büyük ölçüde Junimea'daki hayal kırıklığından ve özellikle de Eminescu'nun halkın kişiliğine verdiği tepkiden kaynaklanıyordu. Vianu, Macedonski'nin "istifa eden ve sabırlı tutumlara asla aşina olmamasına" rağmen, "hiçbir şekilde kötü bir adam" olmadığını iddia ediyor.[276] Bir defasında şair, epigramın özellikle Eminescu'ya hitap edilmediğini, ancak basın tarafından bu şekilde etiketlendiğini belirterek ve onu Literatorul baskısından yıllar önce yazdığını iddia ederek eleştiriye karşı kendini savundu.[277] Bununla birlikte, daha sonraki parça Viața de apoi ("The Afterlife") hala Eminescu'ya karşı beslediği kızgınlıkları sergiliyor.[278]
1880-1884'e gelindiğinde, özellikle Eminescu skandalından sonra, Macedonski, ifade dili olarak Fransızcaya öncelik vermeyi öngördü.[279] Vianu'ya göre, Macedonski, varoluşunun "en alt noktasını" geçmiş ve "şiirsel yaratımın en hassas gizemlerinden birine" maruz kalmıştı.[116] Dönemin eserleri arasında Fransızca sone Pârle, ilim de alors ("Konuş, Sonra Bana Söyledi") var, burada Vianu, "kişi kendini göç ettirmeye karar veren bir şairin ruh halini keşfeder."[106]
Sembolizmin kabulü[değiştir | kaynağı değiştir]
Mihai Zamfir'e göre, "taklitçi ve benmerkezci" dizeden Sembolist şiire geçişinin sonunda, Macedonski "dikkate değer, genellikle olağanüstü" bir yazar ortaya çıktı.[24] 20. yüzyılın başlarında, şair ve eleştirmen N. Davidescu, Makedonski, Ion Minulescu ve Eflaklı diğer Sembolistleri hem stil hem de temalar bakımından Moldavyalı meslektaşlarından farklı olarak nitelendirdi.[280] Hayatının büyük bir bölümünde Sembolizm teorisini ve uygulamasını destekleyen Macedonski, geçmişe dönük olarak ilk temsilcilerinden biri olduğunu iddia etti.[281] Eleştirmen Paul Cernat, kendi Sembolizm versiyonunun, Decadent hareketine liyakati reddetmesi ve Romanya Sembolist akımı içinde Paranassian ruhunun "dekoratif" estetikçi eğilimini temsil etmesi bakımından pek çok çağdaşının savunduğu ile çatıştığını belirtiyor.[282]
Poezia viitorului'de, Makedonski, bazı önemli veya ikincil Sembolist ve Parnassian figürlerini takip etmek için model olarak başvurdu: Charles Baudelaire, Joséphin Péladan, Maurice Maeterlinck, Stéphane Mallarmé ve Jean Moréas.[283] Mercure de France için Bronzes incelemesinde Pierre Quillard, "kusursuz" tekniğe dikkat çekti, ancak şairi hem Baudelaire hem de Leconte de Lisle'ye çok borçlu olduğu için eleştirdi;[139] Macedonski'nin ödünç aldığı bilinen diğer Sembolist figürler José María de Heredia[284] ve Iwan Gilkin.[285] Dilbilimci Manuela-Delia Suciu'nun çoğunlukla Parnassian bir aşama olduğunu iddia ettiği bu geçiş sürecinden geçerken,[286] Macedonski hala Naturalizmi referans alıyor ve Sembolizm ile uyumlu olduğunu düşünüyordu.[287]
Bu tür ilkelerin benimsenmesiyle birlikte, kısmen Naturalist aşamada keşfettiği temaları yansıtan, genellikle lüks öğeler olan, özenle gözlemlenen nesnelere odaklanılan bir Sembolist şiir dizisi geldi. Bunları yorumlayan Tudor Vianu, o ana kadar Romanya edebiyatında böyle bir eserin üretilmediğini savunuyor.[288] Şair, Ospățul lui Pentaur ("Pentaur Bayramı") adlı eserinde cansız zenginlikte yansıdığı gibi medeniyetin kendisine yansımıştır.[24][288] Motif ayrıca daha sonra Cartea de aur'da gruplandırılan, toplu olarak nuvele fără oameni ("insansız romanlar") olarak adlandırılan ve Călinescu tarafından Theodor Aman'ın resimleriyle karşılaştırılan betimleyici düzyazı parçalarında da geliştirildi.[289]
Ayrıca bu aşamada, Macedonski Sembolizm, mistisizm ve ezoterizm arasındaki sayısız bağlantıyı araştırıyordu. Daha önceki parçalar, Sembolizmin erken bir dalı için karakteristik ürkütücü temaları keşfetmeye gelmişti. Maurice Rollinat'tan etkilenmiş, kasvetli Vaporul morții ("Ölüm Gemisi") ve Ölümcül Visul ("Ölümcül Rüya") içerir.[290] Benzer şekilde, Imnul lui Satan ("Şeytan İlahisi") başlıklı parça, eleştirmenler tarafından Les Litanies de Satan (Baudelaire'in Les Fleurs du mal'ın bir parçası) ile bağlantılı olarak yerleştirildi ancak Vianu, Macedonski'nin şeytani temalarının kaynağının, kendi dünya vizyonuna yerleştirilmiş olabileceğini savunuyor.[291] Bu ilgi, Cincinat Pavelescu'nun katkısının sözde asgari düzeyde olduğu 1893 Saul'una da yansıdı.[292] Ernest Legouvé'nin (Macedonski hayatının bir noktasında tercüme ettiği)[293] Medea mitinin dramatik versiyonu olan şeytani temaları yansıtan ve Jean Racine'in klasik eseri,[24] isimsiz kral ile onun ephebos benzeri koruyucusu David arasında araya giren karanlık güçlerini gösterir, ikincisi manevi devrimin ajanıdır.[294]
Noaptea de august ("Ağustos Gecesi"), muhtemelen Gül Haççılıktan esinlenerek, ruh ve madde arasındaki birliği vurgulayan ve Macedonski'nin aşkın bir alana kendi yolculuğunu tasvir eden monist bir inancın ana hatlarını çiziyor.[295] Baudelaire'in Les paradis artificiels örneklerini takiben, aynı zamanda Paul Verlaine ve Théophile Gautier'den okumalarını tekrarlayan Macedonski, en azından bazıları nikotin ve muhtemelen diğer isimsiz uyuşturucularla olan kişisel deneyimini yansıtan narkotik ve madde bağımlılığı ile ilgili şiirler bıraktı.[26] Yine bu aşamada Makedonski, Sembolist şiirlerinin "enstrümantalist" serisini de yayınlamaya başladı. Bu deneysel şiir biçimi René Ghil'in[296] teorilerinden etkilenmiş ve Remy de Gourmont'un görüşleriyle karşılaşmasıyla doğrulanmıştır.[297] Buna paralel olarak, Makedonski'nin müzik ve sözlü sözlerin yakından ilişkili olduğu yönündeki kişisel görüşünü yeniden teyit etti (Jules Combarieu ile 1906'da yaptığı röportajda açıkça kanıtlanmış bir bakış açısı).[38] Rumen eleştirmen Petre Răileanu, bu tür unsurların Makedonski'nin "metal edebiyatına" geçişini kanıtladığını teorileştirdi.[227] Farklı bir düzeyde, daha eski bir etkiyi, Gottfried August Bürger'in etkisini yankıladılar.[284]
Excelsior[değiştir | kaynağı değiştir]
Makedonski, yeniliğe olan ilgisini ifade etmesine rağmen, Excelsior cildinde genellikle daha geleneksel bir üslup sergiledi. Vianu'nun "[yerel dilin] en güzel şiirlerinden biri"[116] ve "herhangi bir eziyet olmaksızın açık bir neşe" nin kanıtı olarak gördüğü Noaptea de mai'yi içeriyordu.[298] Kısmen folklorik temaları çağrıştıran bir bahar kutlaması, yinelenen nakarat Veniți: privighetoarea cântă și liliacul e-nflorit ("Hadi gel: bülbül şarkı söylüyor ve leylak çiçek açıyor") ile meşhur oldu.[212] Noaptea de mai gibi Lewki (adını ve Yılan Adası'na ithafen), bu durumda Vianu'nun "doğanın onarıcı dokunuşu" dediği şeyle tamamlanan yoğun neşeyi tasvir ediyor.[212] Dizi ayrıca Levant ortamlarına ve İslami görüntülere, özellikle de Acșam dovalar'da (Witr'in Türkçe versiyonunun adını taşıyan) geri döndü.[57] Kitapta ayrıca, Tanrı'ya hitap eden Iertare ("Bağışlama") adlı kısa "Modern " dizisi de yer alıyor:
Excelsior, en tanınmış siyasi açıklamalarından birini özetleyen Noaptea de ianuarie'yi ("Ocak Gecesi") de içeriyordu.[299] Anghelescu bunu, "canlılık yüklü bir eylem teşvikiyle sonuçlanan hayal kırıklığı üzerine bir meditasyon" olarak okuyor.[300] Edebiyat tarihçisi Z. Ornea, anti-burjuva tavrının Makedonski ile Junimizm arasındaki buluşma noktalarından biriydi.[301] En asitli bölümü olarak görülen bölümde, metin özellikle şu şekildedir:
Makedonski, en şiddetli polemikleriyle uğraşırken aynı zamanda düşünceli ve sakin şiirler üretti ve bunlar daha sonra en iyileri arasında kabul edildi. Noaptea de decemvrie, yorumcular tarafından "başyapıtı" olarak değerlendirilen ana temalarının ve etkilerinin sentezidir.[57][303] Kısmen daha önceki bir şiire (Arap kentinin adını taşıyan Meka) dayanan kitap,[57][304] Bağdat'ta yaşadığı sığ ve zengin yaşamdan memnun olmayan bir emirin hac yolculuğuna çıkmaya karar vermesinin hikâyesini anlatıyor. Eleştirmenler, Makedonski'nin biyografisinin bir alegorisi olarak okunması gerektiği konusunda hemfikir olsalar da, ironik metin, emirin gerçekten hedefine ulaşıp ulaşmadığını ya da bir serap olarak Mekke'nin merkezi metaforunun, hedefin feda etmeye değmeyeceği anlamına gelip gelmediğini netleştirmiyor.[57][305] Mircea Anghelescu, Macedonski'nin "olağandışı gerilimi" örneklediğini söylerken[306] acının sembolü olarak görülen kırmızı renge yapılan atıfları titizlikle güçlendiren Călinescu, şarkı sözü dizisinin üzerinde çalışılmış bir "çılgın" unsuru olduğunu kaydediyor ve bunu şu alıntıyla gösteriyor:
Geç nesir eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Düzyazıda, odak noktası tamamen tanımlayıcıya geri döndü ya da Alexandru Macedonski'yi fantezi edebiyatı alanına yönlendirdi. Çoğu sonunda Cartea de aur'da toplanan bu öyküler, Amaradia bölgesindeki çocukluğunun anılarını, Oltenian boyar ortamının nostaljik tasvirlerini, Cuza'nın saltanatının idealize edilmiş tasvirlerini ve Romalı köleliğin sona ermesine dair geriye dönük bir görüşü içeriyor (Verigă țiganul, "Çingene Verigă" adlı eserinde bulundu).[307] Bunların arasında en çok bilineni, üçüncü şahıslara ait bir anlatı ve ince gizlenmiş bir anı olan Pe drum de poștă'dır; burada karakterler bir ergen Alexandru Macedonski ve babası General Macedonski'dir.[308] Bu tür hikâyelerde bulunan pastoral görünüm, Sembolizm versiyonu ile Barbu Ștefănescu Delavrancea gibi gelenekçi yazarlar arasındaki ortak buluşma noktalarından biridir.[309] Vianu bağlantıyı belirtir, ancak ekliyor: "Makedonski, köy dünyasına, barış için titreyerek ve eski yerleşim yerlerinin bolluğuyla, her bir kişi, toprak sahibi ve köylü, doğanın kendisinin vermiş gibi göründüğü bir çerçeve içinde yaşadı. [...] Makedonski kırsal ortamları tasvir ederken muhafazakar bakış açısını sunuyor. "[310]
Bir fantezi romanı ve uzun düzyazı şiiri olan Thalassa, Le Calvaire de feu, Makedonski'nin öğrencisi Oreste Georgescu tarafından "insanlığın yeni dini" olarak kutlandı.[311] Cilt, "Fransa'ya, bu Chaldea'ya" (Vianu tarafından Péladan'ın medeniyetin çürümesi hakkındaki görüşlerine gönderme yaptığı düşünülür) alaycı adanmışlığı taşıyordu.[125] İtalyan Decadent yazar Gabriele d'Annunzio'nun yazılarına[312] ve Anatole France'tan yankılara sahip.[313] Yunan bir çocuk olan kahraman Thalassa, insanlığın altın çağı hakkında fanteziler kurarak Yılan Adası'nda deniz feneri bekçisi olarak çalışıyor.[126][314] Kaderi, bir kız olan Caliope'nin adanın kıyılarına ulaştığı bir gemi enkazıyla değiştirilir. Thalassa ve Caliope birbirlerine aşık olurlar, ancak gizemli bir şekilde cinsel ilişki yoluyla birlikteliklerini mühürleyemezler: çocuk, bu başarısızlığı insan bireyselliğinin "lanetine" bağlar. Sevgilisiyle mükemmel bir birliktelik kurmaya çalışırken sonunda onu öldürür ve Karadeniz'de boğulur.[126][315]
Roman yazarı Rachilde, Mercure de France için yazdığı incelemede şunu savundu: "Okuması çok zor, tamamen Sembolist bir şekilde geliştirilmiş [ve] anlatılması neredeyse imkansız, açıkça Fransızca yazılmış, ancak yine de açıkça bir Romanyalı (ve ne kadar canlı bir Romen!) Tarafından tasarlanmıştı! "[162] Rachilde, eserin "Doğu baharatlarının kokusunu [...] gül marmelatı ve bir dilim ayı eti"[316] sergilediğine inanıyordu. Vianu'ya göre kitap, Makedonski'nin daha önceki temalarına dayanıyor ve Naturalist gözlemi idealizm hakkında metafizik bir spekülasyonla değiştiriyor.[317] Macedonski'nin üslup keşfinin bir başka yönü, onu sinestezi kaydetme girişimine götürdü. El yazması, okuyucuların anlamını tam olarak anlamalarına yardımcı olacağına inandığı çeşitli renklerde mürekkeple yazılmış.[318] Romanının diğer sinestetik yönleri gibi, bunun da Baudelaire[319] ve Arthur Rimbaud'un tekniklerinden ilham aldığına inanılıyor.[320]
Thalassa, Le Calvaire de feu, sayısız kültürel referansı ve özellikle çok çeşitli metaforları kullanmasıyla ünlüdür. Bu tür yönler, modern eleştirmenler tarafından olumsuz bir şekilde gözden geçirildi. Tudor Vianu şöyle yazıyor: "Şair o kadar değerli taş israf ediyor ki, bazılarının sahte olması gerektiğini düşünüyoruz",[321] bazı parçaların "eşsiz bir sanatçı" ve "profesyonel bir metaforcu"[259] ortaya çıkardığını belirten Călinescu," sonunda, bu tür ustalıklar sıkıcı hale gelir." Manuela-Delia Suciu'ya göre Thalassa, Zamfir'in Rumence versiyonunda[24] daha az rahatsız edici olduğuna inandığı "prolix" ve "fazla cilalı".[313] Eleştirmen Cornel Moraru, arka planda "büyük bir Sembolist roman" olan Thalassa'nın Antik Yunan ve Hristiyan mitolojisiyle yüzleştiğini, ancak dini kelime hazinesini "kötüye kullandığını" buldu.[126] Romanın imgelerinin bir başka kısmı erotiktir ve erkek cinsel organının ayrıntılı ve estetik bir tasvirini içerir.[322]
Dört perdelik trajikomedi Le Fou? Vianu tarafından konu ve derinlik açısından Luigi Pirandello'nun 1922'de ünlü bir oyunu olan Enrico IV ile karşılaştırılabilir olarak görülüyor.[323] Arsa, Macedonski'nin eleştirmenleriyle yüzleşmesini ve insanların onda eksantrik gördüklerini kabul etmesini yansıtıyor.[324] Ana figür, kendisini Napolyon Bonaparte ile özdeşleştiren bir bankacı olan Dorval, biyografisindeki bölümleri 19. yüzyılın başlarındaki savaşların aynaları olarak gördüğü noktaya kadar. Dissosiyatif kimlik bozukluğu olan hastaların aksine Dorval, hayatının Napolyon'a dönüştüğünü hayal etmez, aksine ona entelektüel düzeyde katılır.[325] Bu bozukluğun tanıkları, Dorval'ın kendini adamasını isteyen aileye ve onun yaşamı bir deha tezahürü olarak görmeye gelen yakın arkadaşlarına bölünmüştür.[326] İzleyici, ikinci yorumun doğru yorum olduğuna inanmaya yönlendirilir.[63] Daha geniş bir düzeyde, Vianu, oyunun aynı zamanda Macedonski'nin kapitalizm eleştirisi olduğunu ve Paris argotlarını kullanarak günün ünlü insanlarına imalı göndermeler yaptığını belirtiyor.[327]
Özellikle 1890'larda, Macedonski, Edgar Allan Poe'nun ve genel olarak Gotik kurgunun takipçisiydi, Poe'nun Metzengerstein öyküsünün Romen versiyonunu üretti, kendi öğrencilerini bu tür diğer parçaları tercüme etmeye teşvik etti ve orijinal düzyazısında "Gotik" temaları benimsedi.[328] Jules Verne ve H. G. Wells'e borçlu olan Macedonski, bir krizin eşiğindeki uygarlığı tasvir eden 1913 Okyanusya-Pasifik-Savaş Gemisi de dahil olmak üzere bir dizi bilimkurgu hikâyesi yazdı.[329] Devasa ticari gemi, bir bankacılar sendikası tarafından muhafaza ediliyor ve yolcuların akla gelebilecek her zevke erişmesini sağlamak için tasarlandı, bu da işçi sınıfının, bankacıların kararıyla ortaya çıkan hikâyenin doruk noktasına, kıtadaki yerleşim yerlerinde bir ihmal ve kalıcı şiddet durumuna düşmesine neden oluyor yarattıklarını yok etmek için.[330] Okyanusya-Pasifik-Dretnot, televizyonu beklemekle tanınıyor, gemi "Dünyanın çeşitli yerlerinden görüntüleri" gösteren elektrikle çalışan "büyük ve net aynalarla" donatıldı.[331] Makedonski o zamana kadar sinemanın gelişimiyle ilgileniyordu ve Devient riche et puissant üzerine Yorum'a dayanan sessiz bir film senaryosu yazdı.[332]
Son geçiş[değiştir | kaynağı değiştir]
Makedonski, hayatının sonlarında Sembolist ilkeleri reddederek bunları "kültürsüzler" için tasarlanmış "aptallıklar" olarak tanımladı.[284] Yazdığı en son şiirler olan Ultima verba, onun kendisiyle hesaplaştığını gösterir ve onların dingin ya da son derece neşeli yaşam ve insan başarısı vizyonu için değerlidir.[333] Bu aşamada yazılan ve topluca Poema rondelurilor olarak bilinen rondeller, tekniğin yerel olarak kullanıldığı ilk örneklerden biridir. Daha önce Literatorul'un Pavelescu ve Alexandru Obedenaru tarafından yazılanlar gibi, bunlar da Macedonski'nin çalışmasında bulunan daha önceki bir motife, yinelenen nakaratlara dayanıyor.[334] Parçaların çoğu şairin son keşiflerini belgeliyor. Bunlardan biri, kokuları güzelliğin kaynağı olarak ilan eden Rondelul crinilor'dur ("Zambakların Rondeli"): În crini e beția cea rară, "Zambaklarda bu olağanüstü sarhoşluğu bulur".[26][242] Ștefan Cazimir'e göre, Rondelul orașului mic ("Küçük Kasabanın Rondeli") "sevimli bir ironi ve kendi kendine ironi dalgasını" gösterir ve şairin kendisi "onu görmezden gelen bir dünyanın varlığıyla" hesaplaşır.[235] Savaşçılığının kanıtı hala Rondelul contimporanilor'da ("Çağdaşların Rondeli") bulunacaktı.[335]
Şairin hayata bakış açısı, son oyunu Moartea lui Dante'de de özetlenmiştir. Călinescu, o zamana kadar Macedonski'nin İlahi Komedya'ya "takıntılı" olduğunu yazıyor.[259] Macedonski, kahramanı Dante Aligheri ile özdeşleşiyor ve kendi şiirsel vasiyetini formüle ederken, Birinci Dünya Savaşı Romanya'sını Orta Çağ Floransa Cumhuriyeti ile özdeşleştiriyor.[336] Tudor Vianu, "Dante'nin büyük gururuyla, Macedonski kendi gururunu buldu."[337] Oyunu Makedonski tarafından üretilmiş en iyi çalışma olarak görürken,[338] Călinescu bunu "çocukça" olarak görüyor.[63] Zamfir Moartea'nın ... Makedonski'nin kaynakçasında önemli bir metin olduğuna, "Romanya Sembolist tiyatrosunun ilk örneklerinden biri" olduğuna inanıyor ve bu nedenle esas olarak Maeterlinck'e borçlu.[24] Vianu, oyunun Romen yazarın Fransa'yı geç reddedişini baş kahramanın "Fransızlar nazik insanlar, ancak ruhları benimkinden farklı" ifadesi aracılığıyla belgeleyebileceğini savunuyor.[339]
Bir dizi tartışma, Makedonski'nin Uzak Doğu, Çin ve Japonya'ya olan son hayranlığını gösteriyor. George Călinescu, bunun büyük bir antitezdeki bir öğe olarak anlaşılması gerektiğine inanıyor, diğeri ise bir rondel'in "cehennem" olarak tanımladığı Decadent Paris.[259] Makedonski, huzur mekanı olarak görülen Doğu'nun, oyuncak gibi kadınlar ve afyon içmeyenler tarafından doldurulduğuna ve istikrarlı bir meritokrasinin düzenini koruduğuna inanılıyor.[259] Cazimir'in sağduyulu, "neredeyse algılanamaz" mizahıyla not ettiği Çin temalı şiir Tsing-Ly-Tsi şunları okur:
Kalıt[değiştir | kaynağı değiştir]
Macedonski'nin okulu ve erken etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Alexandru Macedonski, çağdaşlarının aksine gelecek nesillerin onu büyük bir şair olarak yargılayacağı düşüncesini defalarca dile getirdi.[340] Mihail Dragomirescu haricinde, muhafazakar edebiyat eleştirmenleri Makedonski yaşarken görmezden gelme eğilimindeydiler. Bu tür ilk figür, Junimea'nın küçük bir yazar olduğuna inanan, kitaplarında sadece birkaç kez kendisine atıfta bulunan ve makalelerinde genellikle onunla alay eden Titu Maiorescu'ydu.[24][341] Bu metinlerden biri olan 1886 tarihli Poeți și critici ("Şairler ve Eleştirmenler"), Macedonski'den "çürütülmüş" şiir olarak bahsetti, bu aynı zamanda Constantin D. Aricescu ve Aron Densușianu'ya da uyguladı.[342] Özellikle gelenekselci yazarlar Ilarie Chendi ve Nicolae Iorga tarafından radikal açıklamalar bırakıldı. Chendi, Macedonski'nin "bir erkeğin karikatürü" olduğunu, "ateşli bir zihne" sahip olduğunu ve "acımasız intikam içgüdüsü" tarafından motive edildiğini yazdı.[343] Bir tarihçi olarak daha çok tanınan Iorga, 1890'larda şair aleyhine yaptığı açıklamaların bir kısmını daha sonra geri çekti.[89] Önde gelen genç gelenekçi yazarlar arasında, 1920'de Bükreş'e yaptığı ilk ziyarette Makedonski'den kasıtlı olarak kaçmış olabilecek Transilvanya doğumlu Lucian Blaga da vardı.[344] Sembolist yazara daha sempatik olsalar da, hem Dragomirescu hem de Gheorghe Adamescu onu yalnızca Fransız ve Decadent edebiyatının ürünü olarak tanımlama eğilimindeyken,[89] Dragomirescu'nun öğrencisi Ion Trivale, Makedonski'nin edebiyatının tüm haklarını reddetti.[345]
Tudor Vianu'ya göre, Makedonski'nin entelektüel arkadaşları (aralarında Anghel Demetriescu, George Ionescu-Gion, Bonifaciu Florescu, Grigore Tocilescu ve V. A. Urechia) "istismara uğramış şairin daha iyi ve daha gerçek bir imajını" devretmekten büyük ölçüde sorumluydu.[346] Noaptea de decemvrie'nin lise son sınıf öğrencilerine yönelik bir edebiyat ders kitabına dahil edilmesi de Dragomirescu'dan kaynaklanıyor ve bazıları bunun şairin Romanya müfredatındaki ilk varlığı olduğunu iddia ediyor.[347] Tarihçi Lucian Nastasă'ya göre, şairin karısı Ana Rallet, Macedonski hala hayattayken "mükemmel bir sekreter" gibi davrandı ve daha sonra, kocası için "gerçek bir kült" sürdürürken, el yazmasını tasnif etmeye ve düzenlemeye yardım etti.[348]
Macedonski'nin kozmopolit çevresi, günün muhafazakârlığına ve Eminescu benzeri gelenekçiliğe edebi bir alternatifin merkeziydi, ikinci eğilim, Makedonski'nin yaşamının bir kısmı için Sămănătorul dergisi etrafında toplandı.[24][349] Macedonski'nin kendisi Romantizm ve Klasisizm ile bağlarını korurken, yorumcular geriye dönük olarak Romanya'nın modernist edebiyattaki ilk dalgasını ilan eden asıl kişiyi onda tanıdılar.[24][350] Birçok birinci nesil öğrenci, ya Sembolizmlerini radikalleştirerek ya da sınırlarından çıkarak onun yönergelerine erken dönemlerde ayrıldılar. Traian Demetrescu, sosyalizme olan bağlılığına odaklanan bunu ilk yapanlardan biriydi - Vianu, bölünmenin Makedonski açısından "soğukluk ve yüreğin çok yönlülüğü olmadan" gerçekleştiğini belirtiyor.[351] Edebiyat araştırmacısı Lidia Bote, 1902'den sonra Makedonski'nin eklektik eğilimlerinden kendisini özgürleştiren olgun Sembolizmi ilk kez gösteren Petică olduğunu savunuyor.[352] O zamana kadar, Sembolist yazarlar Dimitrie Anghel ve N. D. Cocea, Makedonski'nin fantastik düzyazısını kendilerine ilham kaynağı olarak kullandılar ve N. Davidescu, mistik söyleminden ödünç alıyordu.[353] Makedonski'nin şiirlerinde yer alan resimsel ve neşeli unsurlar da Stamatiad, Eugeniu Ștefănescu-Est ve Horia Furtună'ya ilham vermeye hizmet ediyordu.[354] Ion Pillat, kariyerinin ilk aşamalarında, ustasının egzotik tema seçimini yansıtan parçalar yazdı.[355] Makedonski'nin fikirlerinin daha sağduyulu bir mirası da muhafazakar ve gelenekçi kamplarda korundu. Literatorul'dan ayrılışı şiddetli olmasına ve Junimea ile bir araya gelmesine neden olmasına rağmen, Duiliu Zamfirescu derginin ideolojisinden ödünç aldığı bazı unsurları kendi edebi vizyonuna dahil ederek inşa etti.[356]
Makedonski'nin bizzat teşvik ettiği en sadık müritlerinin çoğu, çeşitli eleştirmenler tarafından ikincil veya vasat olarak değerlendirildi. Theodor Cornel (adını bir sanat eleştirmeni olarak yapan),[357] Mircea Demetriade,[26][358] Oreste Georgescu,[359] Alexandru Obedenaru, Stoenescu,[26][334] Stamatiad, Carol Scrob, Dumitru Karnabatt ve Donar Munteanu'nun durumu budur.[360] Böylesine küçük bir diğer yazar, Makedonski'nin ezoterik bilgi hakkındaki fikirlerini genişleten, kendine özgü "hermetikist" Alexandru Petroff'du.[156]
Macedonski'nin en büyük oğlu Alexis, ressam olarak kariyerine devam etti. Oğlu Soare, onun izinden giderek dönemin sanat eleştirmenlerinin beğenisini kazandı. Soare'nin kısa kariyeri 1928'de, on dokuz yaşına girmeden sona erdi, ancak eserleri, Alexis tarafından düzenlenen biri de dahil olmak üzere birçok retrospektif sergide yer aldı.[361][362] Alexis daha sonra Fransız film yapımcısı René Clair'in asistanı olarak doğal tasarım deneyleri yaptı; gizem ve entrikalarla örtülü sonraki hayatı, onu Faşist İtalya ve Frankocu İspanya'da bir kariyere götürdü.[362] Alexandru Macedonski'nin oğullarından biri olan Nikita da şair ve ressamdı. 1920'lerde bir süre Universul gazetesinin edebi ekinin editörlüğünü yaptı.[363] Anna Macedonski babasının ölümünden iki yıl sonra şair Mihail Celarianu ile evlendi.[364]
Alecsandri, Eminescu ve Caragiale'nin eserlerindeki polemik tasvirlerine ek olarak, Makedonski'nin kariyeri çeşitli yazarlar için bir ilham kaynağı oldu. İmajı, takipçileri için efsanevi oranlar kazandı. Demetrescu gibi, birçoğu Makedonya'da ölümünden önce veya sonra yayınlanan anılarını bıraktı. Hayranları 1874 gibi erken bir tarihte onun hakkında şiir yazıyorlardı[365] ve Cincinat Pavelescu, 1892'de Makedonski'nin "Sanatçı" olarak heyecan verici bir portresini yayınladı.[366] Pavelescu, Dragoslav ve Petică, kendisini sadık ve düşünceli bir arkadaş olarak tanımlayan anılar bırakarak yazara saygılarını sundular.[367] Buna karşılık, gelenekçi şair Alexandru Vlahu 18ă, Makedonya'nın (Polidor olarak anılır) alay konusu olduğu 1889 tarihli bir eskiz öyküsü yazdı.[368]
Geç tanınma[değiştir | kaynağı değiştir]
Şairin bir klasik olarak fiilen tanınması ancak savaşlar arası dönemde geldi. Daha önce hiç yayınlanmamış şiirlerin son cildi olan Poema rondelurilor 1927'de basıldı.[192] Makedonski'nin çalışmaları, aralarında Vianu ve George Călinescu'nun da bulunduğu yeni nesil eleştirmenler tarafından analiz edildi ve popülerleştirildi. Junimist sonrası modernist eleştirmen Eugen Lovinescu da Makedonski'nin çalışmaları hakkında olumlu yorumlarda bulundu,[57][369] ancak genel olarak Călinescu, konuyla ilgili görüşlerinin şair hakkında gerçekte ne düşündüğüne dair çok az fikir verdiğini iddia ediyor.[370] Bakan ayrıca, Macedonski'nin Lovinescu'ya küçümseyerek davrandığını ve bir zamanlar ona "kanarya" dediğini anlatıyor.[145]
Ortaya çıkan avangart, Sembolizmden kaynaklansa da, giderek Literatorul'un mirasından uzaklaştı. Başlangıçta, Macedonski'nin deneysel literatüre katkısı, öğrencileri Demetriade, Iuliu Cezar Săvescu[371] ve Ion Minulescu tarafından resmi Sembolizm kapsamında sürdürüldü.[372] İkincisi, vizyon ve dil konularında özellikle Macedonski'ye borçluydu.[373] 1904'te Tudor Arghezi, Literatorul çevresini ve ilkelerini de geride bıraktı ve sonunda modernist, gelenekçi ve avangard unsurların kaynaşmasına ulaştı.[3][374] Bununla birlikte, açıklayıcı nesirindeki Macedonski'nin örneğine borçlu kaldı.[375] Geleneksel Sembolizm ile yeni ortaya çıkan avangart arasında gidip gelen 1912 Simbolul dergisi, Adrian Maniu imzalı Noaptea de mai'nin İmgecilerden ilham alan bir parodisini de yayınladı.[376] 1910'ların sonlarında Dadaizmin kurucularından olan Tristan Tzara, İsveçli araştırmacı Tom Sandqvist'in, Makedonski'den ve özellikle de absürdlük ve şiir arasındaki ilişkiye dair düşüncelerinden az çok doğrudan ilham aldığına inanılıyor.[377] Benjamin Fondane-Barbu Fundoianu, ilk şiirlerinde ara sıra Macedonski'yi takip etti,[378] ancak 1920'de Sembolist duayeninin Fransız modellerini "asalaklığa" kadar taklit ettiğini belirtti.[379]
Birkaç avangart yazar, kendileri daha ılımlı hale geldikçe 1920'lerin sonlarında Makedonski'nin edebiyat yönergelerine geri döndü. Bu, ikisi de Thalassa dizisinde nesir eserleri yayınlayan Maniu ve Ion Vinea'nın durumuydu.[380] Aynı çalışmanın, Sembolizm ilkelerine yakın kalan iki avangart olmayan yazarı, Davidescu ve Mateiu Caragiale'yi etkilediğine inanılıyor.[380] Mateiu, Ion Luca Caragiale'nin gayri meşru oğluydu, ancak Vianu, babasının rakibi ile karşılaştırmalara dayanabileceğini belirtiyor: Mateiu Caragiale kamu işlerinden uzak dursa da, eksantriklikler tamamlayıcıydı.[381] Aynı post-Sembolist nesilde, Celarianu (Makedonya'nın ölümünden sonra damadı),[364] George Bacovia[24][382] ve Păstorel Teodoreanu[230][383] da Makedonski'nin mirası üzerine inşa etti ve daha sonra buna Bessarabian dilbilimci Eugenio Coșeriu (şiir kariyerinin başlarında, Macedonski'nin rondel tarzını taklit etti).[384] 1920'lerin sonlarında, modern mezmur biçimleri Arnavut-Rumen şair Aleksander Stavre Drenova'ya ilham verdiğinde, her ikisi de Makedonski ve Arghezi Arnavut edebiyatı üzerinde dolaylı bir etki yaptı.[385]
Makedonya edebiyatının en iyilerinden biri olarak Makedonski statüsü, 20. yüzyılın sonlarında pekiştirildi. Bu zamana kadar Noaptea de decemvrie, Romanya okullarında öğretilecek en tanınmış edebi eserlerden biri haline geldi.[57] Komünist Romanya'nın ilk yıllarında Sosyalist Realist akım, Sembolizmi kınadı (bkz. Komünist Romanya'da Sansür), ancak Makedonski'nin burjuvaziye eleştirisinden olumlu söz etti.[386] Bu bölümden bir süre sonra neslinin en tanınmış modernist şairlerinden Marin Sorescu, Gece döngüsünün bir saygı parodisini yazdı. Singur între poeți ("Şairler Arasında Yalnız") adlı ciltte yer alan eser, eleştirmen Mircea Scarlat tarafından Sorescu'nun bu türden en temsilci parçaları olarak görülür.[387] Ayrıca, Noaptea de decemvrie kısmen Ștefan Augustin Doinaș'ın ballad Mistrețul cu colți de argint'e ilham verdi.[57]
1990'larda Ștefan Agopian, Geceler döngüsünü erotik bir kısa hikâye için ilham kaynağı olarak alırken,[388] Pavel Șușară rondellerini modern bir ortama uyarladı.[389] Makedonski'nin düzyazı, Angelo Mitchievici[390] ve Anca Maria Mosora gibi genç yazarları da etkiledi.[391] Komşu Moldova'da, Macedonski, Aureliu Busuioc'un Neosymbolizmini etkiledi.[392] Makedonski'nin yayınının mirasını temsil ettiğini iddia eden Literatorul adlı bir dergi, yazarlar Sorescu, Fănuș Neagu ve Mircea Micu'nun editörlüğünü yapmak üzere 1991 yılında Romanya'da kuruldu.[393] 2006 yılında, Romanya Akademisi Alexandru Macedonski'ye ölümünden sonra üyelik verdi.[394]
Macedonski'nin şiirleri Romanya'nın popüler kültürü üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Komünizm sırasında Noaptea de mai, Marian Nistor tarafından bestelenen ve Mirabela Dauer tarafından söylenen başarılı bir müzik uyarlamasının temelini oluşturdu.[395] Amerikan halkının canlanmasından ilham alan şarkıcı-söz yazarı Tudor Gheorghe, Makedonski'nin bazı metinlerini de melodilerine söz olarak kullandı.[396] 2000'lerde, Noaptea de mai'nin nakaratı Adrian Copilul Minune tarafından bir manea parodisine karıştırıldı.[397]
Tasvirler, görsel övgüler ve önemli noktalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Şiirsel teorileri Romen sanatında büyük ölçüde yankısız olsa da,[398] Macedonski, başta karikatürist Nicolae Petrescu Găină da dahil olmak üzere birçok modern sanatçının ilgisini çekti.[399] Terasa Oteteleșanu'yu ziyaret eden diğer yazarların yanı sıra Makedonski, ünlü Rumen sanatçı Iosif Iser'in çizimlerini özellikle canlandırdı.[178] Steriadi'nin tek Sembolist eseri olduğu iddia edilen Jean Alexandru Steriadi tarafından 1918 tarihli bir litografide tasvir edilmiştir.[400] Thalassa, Le Calvaire de feu, Alexis Macedonski tarafından tasarlanan ve Dorobanți'deki babasının evinde barındırılan bir dizi rölyefe ilham verdi.[167] 1910'larda, büstleri iki heykeltıraş, Alexandru Severin ve Storck'un varyantlarından biri olan Ioan Cantacuzino koleksiyonunun ev sahipliği yaptığı Friedrich Storck tarafından tamamlandı.[3] 1919'da Theodor Burcă başka bir büstü tamamlamak için ilham aldı ve II.Dünya Savaşı sırasında Bükreş Belediye Başkanı Ion Răşcanu tarafından Grădina Icoanei parkında bir Makedonski Anıtı inşa etmesi için görevlendirildi, ancak bu asla tamamlanmadı.[3] 20. yüzyılın ikinci yarısında faaliyet gösteren bir ressam olan Constantin Piliuță, Makedonski'yi Rumen kültürel figürlerine adanmış serilerde bir portre konusu haline getirdi (Nicolae Iorga, Ștefan Luchian ve Vianu da resmedildi).[401] 1975 yılında Craiova'da Constantin Foamete'nin bir Makedonski büstü ortaya çıktı.[3]
Macedonski'nin sayısız konutundan Dorobanți'deki konut Ekonomik Araştırmalar Akademisi (ASE) genişletildiğinde yıkıldı.[3][51] Daha sonra olay yeri yakınına bir anma plaketi asıldı.[3] Makedonski'nin Goiești'deki çocukluk evi komünizm altında devlet mülkiyetine geçti ve 1989 Romanya Devrimi'nden sonra ihmal edilmeden önce bir okul, bir topluluk evi ve bir Makedonski Müzesi idi.[402] Alexandru Macedonski'nin şerefine, özellikle Bükreş'te (ASE tarafından), Craiova, Cluj-Napoca ve Timișoara'da birkaç cadde adı verildi.
Anı olarak yayınlanan eserler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Prima verba (şiir, 1872)
- Ithalo (şiir, 1878)
- Poezii (şiir, 1881/1882)
- Parizina (Parisina'nın çevirisi, 1882)
- Iadeș! (komedi, 1882)
- Dramă banală (kısa öykü, 1887)
- Saul (Cincinat Pavelescu ile ; trajedi, 1893)
- Excelsior (şiir, 1895)
- Bronzlar (şiir, 1897)
- Falimentul clerului ortodox (makale, 1898)
- Cartea de aur (nesir, 1902)
- Thalassa, Le Calvaire de feu (roman, 1906; 1914)
- Flori sacre (şiir, 1912)
- Zaherlina (makale, 1920)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Călinescu, p.517; Vianu, Vol.II, p.330
- ^ a b c Călinescu, p.517
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p (Rumence) Virgiliu Z. Teodorescu, "Alexandru Macedonski - 150 de ani de la naștere" 19 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Cronica Română, March 15, 2004
- ^ Călinescu, p.517; Vianu, Vol.II, p.333-334
- ^ Călinescu, p.517; Vianu, Vol.II, p.332
- ^ Anghelescu, p.8; Călinescu, p.517, 518; Vianu, Vol.II, p.334-338
- ^ Vianu, Vol.II, p.334
- ^ Călinescu, p.517-518, 519; Vianu, Vol.II, p.330, 338-339
- ^ Vianu, Vol.II, p.339. Călinescu also renders the family's alternative theory, according to which their ancestors were Italo-Russian (p.517).
- ^ Călinescu, p.517-518; Vianu, Vol.II, p.339-341
- ^ Anghelescu, p.7; Călinescu, p.517; Vianu, Vol.II, p.330-332
- ^ Anghelescu, p.7; Călinescu, p.517, 519, 520; Vianu, Vol.II, p.330, 331-332
- ^ The pieces are named Vânt de stepe ("Steppe Wind") and Stepa ("The Steppe"). Vianu (Vol.II, p.333) places emphasis on "[Macedonski's] soul [...] where so many of his ancestors' instincts resided."
- ^ Călinescu, p.517, 974, 976
- ^ An amateur poet, she later married into the Ghica family, but divorced, marrying a second time, to a Frenchman by the name of Leboeuf (Vianu, Vol.II, p.340).
- ^ Călinescu, p.518; Suciu, p.104; Vianu, Vol.II, p.342
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.340-341
- ^ Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.342
- ^ Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.334
- ^ Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.334-335
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.337
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.423
- ^ Anghelescu, p.8; Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.338, 344
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u (Rumence) Mihai Zamfir, "Rivalul lui Eminescu" 1 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in România Literară, Nr. 27/2009
- ^ Vianu, Vol.II, p.342-344
- ^ a b c d e f (Rumence) Andrei Oișteanu, "Scriitorii români și narcoticele (2). Macedonski și 'literatura stupefiantelor' ", in Revista 22, Nr. 948, May 2008
- ^ Vianu, Vol.II, p.342-343, 365, 388, 394, 479
- ^ Călinescu, p.518
- ^ Vianu, Vol.II, p.342, 343
- ^ Anghelescu, p.9
- ^ Anghelescu, p.9; Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.343-344
- ^ Vianu, Vol.II, p.343-344
- ^ Anghelescu, p.9; Călinescu, p.518; Vianu, Vol.II, p.343
- ^ Anghelescu, p.9; Călinescu, p.518, 519
- ^ a b c d e f Călinescu, p.519
- ^ Anghelescu, p.9; Vianu, Vol.II, p.343-344
- ^ Anghelescu, p.9; Călinescu, p.518
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.341-342
- ^ Anghelescu, p.9; Vianu, Vol.II, p.346
- ^ Vianu, Vol.II, p.345
- ^ Vianu, Vol.II, p.345, 419
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.452
- ^ Cioculescu, p.52-53
- ^ Vianu, Vol. II, p.177
- ^ Călinescu, p.519; Sandqvist, p.197
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.347
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.346
- ^ Călinescu, p.519; Vianu, Vol.II, p.347; Sandqvist, p.197.
- ^ Anghelescu, p.9; Călinescu, p.519; Vianu, Vol.II, p.347
- ^ a b Călinescu, p.519; Vianu, Vol.II, p.347
- ^ a b (Rumence) Andrei Pippidi, "Acasă la Pantazi Ghica" 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Dilema Veche, 164/IV, March 30, 2007
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.349
- ^ Vianu, Vol.II, p.347, 349
- ^ Anghelescu, p.9; Vianu, Vol.II, p.349-350
- ^ Vianu, Vol.II, p.348, 350-351
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.348
- ^ a b c d e f g h i j (Rumence) Eugen Lungu, "Islamul la noi acasă. Monologul lui Baiazid", in Revista Sud-Est, Nr. 2 (48)/2002
- ^ Vianu, Vol.II, p.348-349
- ^ Vianu, Vol.II, p.350
- ^ Vianu, Vol.II, p.350, 360-361
- ^ Călinescu, p.515-516, 523; Vianu, Vol.II, p.343, 351
- ^ Ornea, p.301; Vianu, Vol.II, p.351
- ^ a b c Călinescu, p.529
- ^ Ornea, p.301
- ^ Ornea, p.301-302
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.351
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.529; Vianu, Vol.II, p.351
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.519; Sandqvist, p.197
- ^ Nastasă, p.94, 97-98, 106
- ^ Ornea, p.302-303
- ^ Vianu, Vol.II, p.353-355.
- ^ Ornea, p.303
- ^ Anghelescu, p.10; Vianu, Vol.II, p.351, 452
- ^ Călinescu, p.519; Sandqvist, p.197; Vianu, Vol.II, p.351, 361
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.462
- ^ Călinescu, p.519-520
- ^ Vianu, Vol.II, p.351, 394
- ^ Vianu, Vol.II, p.356-357
- ^ Anghelescu, p.10; Ornea, p.304-305; Vianu, Vol.I, p.54; Vol.II, p.356
- ^ Anghelescu, p.16; Vianu, Vol.I, p.54
- ^ Anghelescu, p.16; Perpessicius, p.246; Ornea, p.304
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.296; Vianu, Vol.II, p.350-352
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.296; Vianu, Vol.II, p.351-352
- ^ Vianu, Vol.II, p.351-352
- ^ Anghelescu, p.10
- ^ Călinescu, p.316; Vianu, Vol.II, p.352-353
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.353
- ^ Vianu, Vol.II, p.357. Vianu believes that Macedonski had not authored any of the anti-Eminescu articles before that date.
- ^ a b c Anghelescu, p.15
- ^ Anghelescu, p.15; Perpessicus, p.138-139, 266, 352
- ^ Vianu, Vol.I, p.296-299; Vol.III, p.385-386
- ^ Vianu, Vol.II, p.420-421
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.519; Nastasă, p.106; Vianu, Vol.II, p.353
- ^ Călinescu, p.519; Nastasă, p.106-107
- ^ Călinescu, p.522
- ^ Anghelescu, p.10; Călinescu, p.519, 520-521; Cernat, p.10; Perpessicius, p.138-139, 266, 352; Vianu, Vol.II, p.353-361, 387
- ^ Vianu, Vol.II, p.358-360
- ^ Călinescu, p.520; Vianu, Vol.II, p.359
- ^ Perpessicus, p.138-139, 266, 352
- ^ Călinescu, p.533; Vianu, Vol.II, p.353-354, 391
- ^ Călinescu, p.519-520, 521
- ^ Vianu, Vol.II, p.360-361
- ^ Călinescu, p.520-521, 523
- ^ Călinescu, p.522-523
- ^ a b (Rumence) "Ready Made" 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Dilema Veche, Vol. IV, Nr. 154, January 2007
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.361
- ^ Cernat, p.12; Sandqvist, p.197; Suciu, p.104, 109; Vianu, Vol.II, p.362; Vida, p.55
- ^ Vianu, Vol.II, p.362. Krasztev (From a Deadlocked Present..., p.42) considers Macedonski "the first East Central European symbolist poet".
- ^ Cernat, p.10, 18; Suciu, p.102, 103-110; Vianu, Vol.II, p.362. See also Boia, p.190, 245
- ^ Vianu, Vol.II, p.363, 366
- ^ Vianu, Vol.II, p.362
- ^ a b Călinescu, p.521
- ^ Vianu, Vol.II, p.362-363, 365, 366-367, 371-372, 376
- ^ Călinescu, p.516, 520; Vianu, Vol.II, p.363
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.421
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.363
- ^ Vianu, Vol.II, p.364-365
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.365
- ^ Anghelescu, p.11
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.367
- ^ Anghelescu, p.11; Cioculescu, p.63; Răileanu & Carassou, p.152; Sandqvist, p.199, 382; Suciu, p.109-110; Vianu, Vol.II, p.366
- ^ Călinescu, p.525-526; Vianu, Vol.II, p.365, 414-418. See also Vida, p.55
- ^ Anghelescu, p.11; Cioculescu, p.63-64, 67, 134; Vianu, Vol.II, p.366, 373
- ^ Cioculescu, p.135
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.436
- ^ a b c d e f (Rumence) Cornel Moraru, "Un mare roman simbolist" 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Observator Cultural, Nr. 41, December 2000
- ^ Vianu, Vol.II, p.366-367, 465-466
- ^ Călinescu, p.522; Vianu, Vol.II, p.367
- ^ Anghelescu, p.11, 12; Vianu, Vol.II, p.364, 367-368
- ^ Anghelescu, p.11; Călinescu, p.808; Cernat, p.8, 29; Vianu, Vol.II, p.368-369; Vol.III, p.280, 476-478
- ^ Vianu, Vol.III, p.477
- ^ Cioculescu, p.135, 136
- ^ Anghelescu, p.11; Vianu, Vol.II, p.368-369, 371
- ^ a b (Rumence) Ion Georgescu, "Presa periodică și publiciștii români" 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Vestitorul, Nr. 4/1937, p.41 (digitized by the Babeș-Bolyai University Transsylvanica Online Library 14 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- ^ Boia, p.190-191, 245; Cernat, p.12, 42; Vianu, Vol.II, p.369-370. See also Suciu, p.107
- ^ Răileanu & Carassou, p.152; Vianu, Vol.II, p.371
- ^ Vianu, Vol.II, p.370-371
- ^ (Rumence) Pavel Șușară, "Ștefan Luchian" 1 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in România Literară, Nr. 4/2006
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.371
- ^ Călinescu, p.523; Cernat, p.11; Vianu, Vol.II, p.372-373, 386
- ^ Vianu, Vol. II, p.389
- ^ Vianu, Vol.II, p.372
- ^ Vianu, Vol.II, p.372-373, 386
- ^ Vianu, Vol.II, p.386
- ^ a b c d Călinescu, p.523
- ^ Călinescu, p.523; Răileanu & Carassou, p.152
- ^ Anghelescu, p.12; Cioculescu, p.132-140; Vianu, Vol. II, p.373-376
- ^ Cioculescu, p.140; Vianu, Vol. II, p.373-376
- ^ Vianu, Vol.II, p.373, 387
- ^ Cioculescu, p.134-136
- ^ Anghelescu (p.12), Cioculescu (p.137) ve Vianu (Vol. II, p.374).
- ^ Vianu, Vol. II, p.374, 391
- ^ Vianu, Vol. II, p.374-376
- ^ Vianu, Vol. II, p.375-376
- ^ Vianu, Vol. II, p.413-414
- ^ a b c Cernat, p.11
- ^ a b Anghelescu, p.12
- ^ Vianu, Vol. II, p.376-377
- ^ Anghelescu, p.12; Boia, p.245; Sandqvist, p.383; Vianu, Vol.II, p.371, 377, 436-440
- ^ Sandqvist, p.197; Vianu, Vol. II, p.376-377
- ^ Vianu, Vol. II, p.377. See also Suciu, p.104
- ^ a b Vianu, Vol. II, p.438-439
- ^ Vianu, Vol.II, p.341
- ^ Anghelescu, p.12; Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.377-378
- ^ Cernat, p.88-89; Sandqvist, p.200, 235, 383. Cernat gives the date as 1909, while Sandqvist mentions 1895 and 1899.
- ^ Anghelescu, p.12-13; Călinescu, p.522; Vianu, Vol.II, p.377-379; Vol.III, p.352
- ^ a b c Vianu, Vol.III, p.352
- ^ Vianu, Vol.II, p.378-379
- ^ Vianu, Vol.II, p.378-379, 467
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.379
- ^ Vianu, Vol. II, p.374-375
- ^ Vianu, Vol.II, p.379-380; Vol.III, p.350-353
- ^ Cernat, p.49; Sandqvist, p.75, 384
- ^ Călinescu, p.684; Cernat, p.55
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.381
- ^ Sandqvist, p.118, 120, 199
- ^ Sandqvist, p.120
- ^ a b Mioara Ioniță, "Cafenele de altădată. Terasa Oteteleșanu", in Magazin Istoric, October 2003
- ^ Sandqvist, p.199
- ^ Călinescu, p.523; Vianu, Vol.III, p.352
- ^ Călinescu, p.522-523; Sandqvist, p.25, 199
- ^ Krasztev, "From a Deadlocked Present...", p.42-43; Sandqvist, p.199-200
- ^ Călinescu, p.523; Cernat, p.43; Răileanu & Carassou, p.152; Sandqvist, p.25, 200
- ^ Vianu, Vol.II, p.380-381
- ^ Vianu, Vol.II, p.380
- ^ Anghelescu, p.13; Vianu, Vol.II, p.382, 440; Vol.III, p.353
- ^ Călinescu, p.690
- ^ Boia, p.245
- ^ Anghelescu, p.13; Vianu, Vol.II, p.382
- ^ (Rumence) Marian Constantin, "Visuri și himere" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Observator Cultural, Nr. 474, May 2009
- ^ Boia, p.103, 104, 245-248; Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.382-383
- ^ a b c d Anghelescu, p.13
- ^ Boia, p.245-246; Vianu, Vol.II, p.382
- ^ Boia, p.245-247; Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.382
- ^ Gheorghe Nicolescu, "Imortalizînd eroii de la Mărășești, Mărăști, Oituz", in Magazin Istoric, August 1977, p.24-25
- ^ Boia, p.246
- ^ Boia, p.246; Cernat, p.45; Vianu, Vol.II, p.383
- ^ Cernat, p.45
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.383-384, 387. See also Boia, p.246-247
- ^ Boia, p.246-247
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.384
- ^ Boia, p.247
- ^ Boia, p.248
- ^ Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.384
- ^ Vianu, Vol.II, p.392
- ^ Vianu, Vol.II, p.393. See also Suciu, p.104
- ^ Vianu, Vol.II, p.472-473
- ^ Anghelescu, p.13; Vianu, Vol.II, p.384
- ^ Vianu, Vol.II, p.384-385
- ^ Vianu, Vol.II, p.385
- ^ Călinescu, p.523. According to Călinescu, the poet's last word was rozele ("the roses").
- ^ a b c d Vianu, Vol.II, p.409
- ^ Călinescu, p.318, 569; Vianu, Vol.III, p.40, 451
- ^ Călinescu, p.242, 516, 523-524, 683
- ^ Anghelescu, p.28-29
- ^ Vianu, Vol.II, p.415-416, 459-460
- ^ Vianu, Vol.II, p.450-451
- ^ Călinescu, p.525; Sandqvist, p.200; Vianu, Vol.II, p.451
- ^ Vianu, Vol.II, p.451
- ^ a b Călinescu, p.525
- ^ Vianu, Vol.II, p.449-450, 456
- ^ Călinescu, p.524; Vianu, Vol.II, p.386
- ^ Vianu, Vol.II, p.387-388
- ^ Anghelescu, p.28
- ^ Călinescu, p.516. Paraphrased by Sandqvist, p.197, 199.
- ^ Răileanu & Carassou, p.152. Paraphrased by Sandqvist, p.25, 199.
- ^ a b c Sandqvist, p.200
- ^ Vianu, Vol.II, p.402
- ^ Anghelescu, p.140; Cernat, p.8, 16; Sandqvist, p.200
- ^ a b Alexandru Ruja, chronological table, in Păstorel Teodoreanu, Tămâie și otravă, Editura de Vest, Timișoara, 1994, p.14-15. 973-36-0165-9
- ^ Anghelescu, p.137; Vianu, Vol.II, p.403-406, 434-435
- ^ Anghelescu, p.138
- ^ Vianu, Vol.II, p.404-405
- ^ Anghelescu, p.137; Vianu, Vol.II, p.405
- ^ a b c Bucharest, 1977, p.XVII. OCLC 251657588
- ^ Călinescu, p.523-524, 525-526, 527, 528; Vianu, Vol.II, p.393, 394, 480-481
- ^ Vianu, Vol.II, p.394
- ^ a b c Vianu, Vol.II, p.398
- ^ Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.393-394
- ^ Vianu, Vol.III, p.353-354
- ^ Anghelescu, p.24, 27-28; Călinescu, p.518, 524, 526
- ^ a b c Călinescu, p.527
- ^ Vianu, Vol.II, p.388, 479-480
- ^ Vianu, Vol.II, p.394-395, 397
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.344
- ^ Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.344
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.343
- ^ Vianu, Vol.II, p.345-346
- ^ Vianu, Vol.II, p.348, 349, 395-398
- ^ Călinescu, p.525; Vianu, Vol.II, p.349
- ^ Călinescu, p.525; Răileanu & Carassou, p.7, 152; Sandqvist, p.199
- ^ Vianu, Vol.II, p.419
- ^ Vianu, Vol.II, p.419-420
- ^ Vianu, Vol.II, p.420, 434
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.452-453
- ^ Vianu, Vol.II, p.454-455
- ^ Anghelescu, p.16-18, 24-25; Călinescu, p.524; Suciu, p.105-106
- ^ Anghelescu, p.22-23
- ^ a b c d e Călinescu, p.528
- ^ Anghelescu, p.14
- ^ Nastasă, p.94
- ^ Călinescu, p.523; Vianu, Vol.II, p.398-399
- ^ Vianu, Vol. II, p.389, 421. See also Suciu, p.106
- ^ Călinescu, p.524; Vianu, Vol.II, p.398-402
- ^ Vianu, Vol.II, p.400
- ^ Vianu, Vol.II, p.420-421, 425-426
- ^ Vianu, Vol.II, p.426-427
- ^ Vianu, Vol.II, p.427-429
- ^ Vianu, Vol.II, p.429-430
- ^ Vianu, Vol.II, p.430
- ^ Vianu, Vol.II, p.425-426, 430, 432-433
- ^ Vianu, Vol.II, p.455-456
- ^ Vianu, Vol.II, p.457-458
- ^ Vianu, Vol.II, p.459-462
- ^ Vianu, Vol.II, p.354. p.352
- ^ Vianu, Vol.II, p.358
- ^ Vianu, Vol.II, p.359-360. (Rumence) Al. Săndulescu, "I. Peltz memorialist" 1 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in România Literară, Nr. 35/2004.
- ^ Vianu, Vol.II, p.357
- ^ Anghelescu, p.11; Vianu, Vol.II, p.361, 362
- ^ Cernat, p.17. Cernat notes that the same view is held by Vianu.
- ^ Călinescu, p.525; Cernat, p.12
- ^ Cernat, p.11-12, 16
- ^ Vianu, Vol.II, p.366
- ^ a b c d Călinescu, p.526
- ^ Vianu, Vol.II, p.413
- ^ Suciu, p.107-109
- ^ Krasztev, "From Modernization...", p.345
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.410
- ^ Călinescu, p.318, 528
- ^ Vianu, Vol.II, p.363-364, 412
- ^ Vianu, Vol.II, p.407-408
- ^ Vianu, Vol.II, p.463
- ^ Vianu, Vol.II, p.463-464
- ^ Vianu, Vol.II, p.464-467
- ^ Krasztev, "From a Deadlocked Present...", p.43
- ^ Călinescu, p.525; Vianu, Vol.II, p.366, 413-415
- ^ Vianu, Vol.II, p.413-415
- ^ Vianu, Vol.II, p.408
- ^ Anghelescu, p.21-22; Ornea, p.263; Vianu, Vol.II, p.368
- ^ Anghelescu, p.19
- ^ Ornea, p.263
- ^ Anghelescu, p.21; Vianu, Vol.II, p.368
- ^ Călinescu, p.527; Vianu, Vol.II, p.410
- ^ Anghelescu, p.25
- ^ Anghelescu, p.25-26, 30-31; Perpessicius, p.63; Sandqvist, p.201
- ^ Anghelescu, p.26
- ^ Vianu, Vol.II, p.422-424, 431-432
- ^ Vianu, Vol.II, p.334, 424-425, 427
- ^ Cernat, p.19; Vianu, Vol.II, p.431, 432
- ^ Vianu, Vol.II, p.432
- ^ Vianu, Vol.II, p.377
- ^ Călinescu, p.528; Cernat, p.89; Vianu, Vol.II, p.436-437, 444
- ^ a b Suciu, p.106
- ^ Vianu, Vol. II, p.440-441
- ^ Vianu, Vol. II, p.441-442; Suciu, p.106-107
- ^ Vianu, Vol. II, p.439
- ^ Vianu, Vol. II, p.442-444
- ^ Călinescu, p.525; Vianu, Vol. II, p.445
- ^ Răileanu & Carassou, p.152; Sandqvist, p.199; Vianu, Vol. II, p.445
- ^ Răileanu & Carassou, p.152; Sandqvist, p.199
- ^ Vianu, Vol. II, p.444
- ^ (Rumence) "Sex în scris, sex de scris!" 27 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Jurnalul Național, October 9, 2005
- ^ Vianu, Vol.II, p.378, 470-471
- ^ Vianu, Vol.II, p.378, 467-468, 470, 472
- ^ Vianu, Vol.II, p.469-470
- ^ Vianu, Vol.II, p.471
- ^ Vianu, Vol.II, p.471-472
- ^ Thomas C. Carlson, "Poe in Romania", in Lois Vines (ed.), Poe Abroad. Influence, Reputation, Affinities, University of Iowa Press, Iowa City, 1999, p.77. 0-87745-697-6
- ^ Vianu, Vol.II, p.421-421, 435-436
- ^ Vianu, Vol.II, 435-436
- ^ Vianu, Vol.II, 435
- ^ Vianu, Vol.II, p.448
- ^ Anghelescu, p.29-31; Călinescu, p.527; Vianu, Vol.II, p.385
- ^ a b Vianu, Vol.II, p.418-419
- ^ Vianu, Vol.II, p.473-474
- ^ Anghelescu, p.13; Călinescu, p.523, 529; Vianu, Vol.II, p.474-479
- ^ Vianu, Vol.II, p.476
- ^ Vianu, Vol.II, p.478-479, 482
- ^ Vianu, Vol.II, p.477
- ^ Călinescu, p.519, 520-521, 523, 527, 529; Vianu, Vol.III, p.434-435
- ^ Călinescu, p.407, 412; Ornea, p.117; Vianu, Vol.II, p.243, 356
- ^ Ornea, p.117
- ^ Vianu, Vol.II, p.391. According to Călinescu (p.638): "Chendi lacks even the faintest intuition of Macedonski's poetry."
- ^ Balotă, p.42
- ^ Călinescu, p.644
- ^ Vianu, Vol.II, p.388-389
- ^ Vianu, Vol.II, p.380. According to Anghelescu (p.15), this was preceded by an 1891 textbook published by educator E. Manliu, which introduced Macedonski through his Calul arabului.
- ^ Nastasă, p.146
- ^ Cernat, p.10-11, 15, 18; Ornea, p.136-137; Sandqvist, p.75, 197, 200, 202
- ^ Anghelescu, p.139-140; Cernat, p.10-11, 15; Krasztev, "From Modernization...", p.334, 338, 343; Sandqvist, p.197, 200; Vianu, Vol.II, p.483
- ^ Vianu, Vol. II, p.391
- ^ Cernat, p.15
- ^ Călinescu, p.690, 697, 919
- ^ Călinescu, p.700-701, 727
- ^ Călinescu, p.857-858
- ^ Ornea, p.263-264; Vianu, Vol.II, p.432
- ^ Cernat, p.45-46
- ^ Vianu, Vol.II, p.388"
- ^ Călinescu, p.652-653
- ^ Călinescu, p.523, 531-532, 701-702
- ^ Nicolae Tonitza, "Cronica plastică (Despre cei mai tineri: Soare Al. Macedonski.—Adina Paula Moscu.—Titina Căpitănescu.—Lazăr Zim)", in Viața Românească, Nr.4/1929
- ^ a b (Rumence) Tudor Octavian, "Soare Macedonski (1910-1928)" 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Ziarul Financiar, June 10, 2003
- ^ (Rumence) Emil Manu, "Melancolia agrestă (Zaharia Stancu)" 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Convorbiri Literare, October 2002
- ^ a b Călinescu, p.960
- ^ Vianu, Vol.II, p.342
- ^ Vianu, Vol.II, p.387
- ^ Vianu, Vol.II, p.390
- ^ Călinescu, p.558; Vianu, Vol.II, p.386-387. Vlahuță's articles include several other attacks on Macedonski (Anghelescu, p.15).
- ^ Anghelescu, p.16
- ^ Călinescu, p.801
- ^ Vianu, Vol.III, p.374
- ^ Sandqvist, p.202, 384; Vianu, Vol.III, p.374
- ^ Călinescu, p.693, 697; Vianu, Vol.III, p.380
- ^ Balotă, p.10, 16-34; Cernat, p.15
- ^ Vianu, Vol.III, p.451
- ^ Cernat, p.50
- ^ Sandqvist, p.197, 199, 200, 207
- ^ Mircea Martin, preface to B. Fundoianu, Poezii, Editura Minerva, Bucharest, 1978, p.XI. OCLC 252065138
- ^ Cernat, p.208-209; Răileanu & Carassou, p.7
- ^ a b Cernat, p.184
- ^ Vianu, Vol.III, p.171
- ^ Sandqvist, p.208-209; Vianu, Vol.III, p.388
- ^ Călinescu, p.779
- ^ (Rumence) Ion Țurcanu, "Poezia basarabeană din interbelic" 8 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Convorbiri Literare, June 2006
- ^ Robert Elsie, Albanian Literature: A Short History, I.B. Tauris, Centre for Albanian Studies, London & New York, 2005, p.104. 1-84511-031-5
- ^ (Rumence) Ion Simuț, "Canonul literar proletcultist" 1 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in România Literară, Nr. 27/2008
- ^ Mircea Scarlat, preface to Marin Sorescu, Drumul, Editura Minerva, Bucharest, 1984, p.XI, XIII, XIX, XXV. OCLC 17114213
- ^ (Rumence) UN Cristian, "Ștefan Agopian: 'Cînd citeam o carte bună, uitam să-mi fac lecțiile!' " 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Observator Cultural, Nr. 443, October 2008
- ^ (Rumence) Luminița Marcu, "Poezii cu dichis de Pavel Șușară" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Observator Cultural, Nr. 70, June 2001
- ^ (Rumence) Ioan Stanomir, "Grădini suspendate" 2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Revista 22, Nr. 1029, November 2009
- ^ (Rumence) Bianca Burța-Cernat, "Un exercițiu ratat de virtuozitate" 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Observator Cultural, Nr. 305, January 2006
- ^ (Rumence) Eugen Lungu, "După aniversare", in Revista Sud-Est, Nr. 4/2008
- ^ (Rumence) Literatorul 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. official site; retrieved November 3, 2008
- ^ (Rumence) Membrii post-mortem al Academiei Române 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., at the Romanian Academy site; retrieved November 3, 2008
- ^ (Rumence) "Copilul cu vocea poleită" 4 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Jurnalul Național, November 12, 2007
- ^ (Rumence) "Concert - Toamna lui Tudor Gheorghe" 27 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Jurnalul Național, May 31, 2006
- ^ (Rumence) Radu Pavel Gheo, "Un gen muzical proteic", in Revista 22, Nr. 829, January 2006
- ^ Vida, p.55
- ^ Paul Rezeanu, "Caricaturistul N.S. Petrescu-Găină", in Magazin Istoric, August 2008, p.61, 62
- ^ Vida, p.63
- ^ Vasile Drăguț, Vasile Florea, Dan Grigorescu, Marin Mihalache, Pictura românească în imagini, Editura Meridiane, Bucharest, 1970, p.312. OCLC 5717220
- ^ (Rumence) Aldezir Marin, "O ruină încarcată de istorie" 13 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in Gazeta de Sud, May 27, 2006
- Mircea Anghelescu, kronolojik tablo, önsöz ve kritik referanslar, Makedonski, Şiir "Nopților", Editura Albatros, Bükreş, 1972, s. 7-31, 137–140.OCLC 34157991OCLC 34157991
- Nicolae Balotă, Arte poetice ale secolului XX: ipostaze românești și străine, Editura Minerva, Bükreş, 1976.OCLC 3445488OCLC 3445488
- Lucian Boia, "Germanofilii". Elita intelectuală românească în anii Primului Război Mondial, Humanitas, Bükreş, 2010.978-973-50-2635-6ISBN 978-973-50-2635-6
- George Călinescu, Istoria literaturii române de la origini pînă în prezent, Editura Minerva, Bükreş, 1986
- Paul Cernat, Avangarda românească și complexul periferiei: primul val, Cartea Românească, Bükreş, 2007.978-973-23-1911-6ISBN 978-973-23-1911-6
- Șerban Cioculescu, Caragialiana, Editura Eminescu, Bükreş, 1974.OCLC 6890267OCLC 6890267
- Péter Krasztev,
- Orta Avrupa Üniversitesi'nin Doğu Orta Avrupa'sında "Çıkmaza Girmiş Bir Günümüzden Hayali Geçmişe" = L'Europe du Centre-Est, Cilt. 26, Nr. 2/1999, s. 33-52
- "From Modernization to Modernist Literature", Marcel Cornis-Pope, John Neubauer (eds.), Doğu-Orta Avrupa Edebiyat Kültürleri Tarihi, Cilt. 3, John Benjamins, Amsterdam & Philadelphia, 2004, s. 332-348.90-272-3452-3ISBN 90-272-3452-3
- (Rumence) Lucian Nastasă, Intelectualii și promovarea socială (pentru o morfologie a câmpului universitar), Editura Nereamia Napocae, Cluj-Napoca, 2003; Romanya Akademisi George Bariț Tarih Enstitüsü'nün e-kitap versiyonu
- Z. Ornea, Junimea și junimismul, Cilt. II, Editura Minerva, Bükreş, 1998.973-21-0562-3ISBN 973-21-0562-3
- Perpessicius, Studii eminesciene, Romanya Edebiyatı Müzesi, Bükreş, 2001.973-8031-34-6ISBN 973-8031-34-6
- Petre Răileanu, Michel Carassou, Fundoianu / Fondane et l'avant-garde, Fondation Culturelle Roumaine, Éditions Paris-Méditerranée, Bükreş & Paris, 1999.2-84272-057-1ISBN 2-84272-057-1
- Tom Sandqvist, Dada Doğu. Kabare Voltaire Rumenleri, MIT Press, Cambridge, Massachusetts & Londra, 2006.0-262-19507-0ISBN 0-262-19507-0
- (Fransızca) Manuela-Delia Suciu, "La poésie roumaine au XIXe siècle. Alexandru Macedonski entre romantisme et symbolisme", Revue d'Études Françaises, Nr. 8/2003, s. 101-110 (Centre Interuniversitaire d'Études Françaises / Egyetemközi Francia Központ tarafından yeniden yayınlandı)
- Tudor Vianu, Scriitori români, Cilt. I-III, Editura Minerva, Bükreş, 1970-1971.OCLC 7431692OCLC 7431692 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (Fransızca) Mariana Vida, Revue Roumaine d'Histoire de l'Art içinde "La sosyété Tinerimea artistik Bucarest et le symbolisme tardif entre 1902-1910" 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Série Beaux-arts, Cilt. XLIV, 2007, s. 55-66
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Amidst Hen Houses (alıntılar) 20 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Poésies 15 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Thalassa (alıntı), Romanya Kültür Enstitüsü'nün Plural Dergisi'nde (çeşitli sayılar)
- (Rumence) Alexandru Macedonski, Romanya Edebiyatı Müzesi profili
- I. Dünya Savaşı'nda Rumenler
- Fransa'daki Rumen gurbetçiler
- Rumen soylular
- Rumen çevirmenler
- 20. yüzyıl çevirmenleri
- 19. yüzyıl çevirmenleri
- Rumen dergi kurucuları
- Rumen dergi editörleri
- Rumen senaristler
- Rumen edebiyat eleştirmenleri
- Rumen gezi yazarları
- Rumen anı yazarları
- 20. yüzyıl biyografi yazarları
- Rumen deneme yazarları
- 20. yüzyıl deneme yazarları
- 19. yüzyıl deneme yazarları
- Rumen hikâye yazarları
- 20. yüzyıl hikâye yazarları
- 19. yüzyıl hikâye yazarları
- Sembolist şairler
- Romantik şairler
- 1920 yılında ölenler
- 1854 doğumlular