Aşağılık kompleksi

Aşağılık kompleksi ya da Aşağılık karmaşası, bireysel psikoloji ekolünün kurucusu Alfred Adler tarafından ortaya atılan ve kişinin bazı yönlerden kendini diğerlerinden aşağı hissetmesine neden olan karmaşasına verilen addır.

Bu komplekse sahip kişilerde genellikle kendini ispat etme çabası görülür. Sıklıkla farkına varılmaz ve telafi etme düşüncesi kişileri eziyet içine sürükler ve şaşırtıcı bir kazanım veya aşırı bir antisosyal davranışla sonuçlanır. İlk çalışmalarında teorisini göstermek için Napolyon komplekslerini kullanan Alfred Adler öncülük etmiştir. Özgüven eksikliği, saplantı bozuklukları ve kültürel yozlaşma aşağılık kompleksinin nedenleri arasında gösterilebilir. Psikiyatrik bir hastalıktan çok psikolojik bir durumdur.

Adler, bütün gelişme dönemi süresince çocuğun ebeveyni ve genel dünyayla ilgili bir yetersizlik duygusu hissettiği kavramını geliştirmiştir. Hastanın kompensasyon için gösterdiği psikolojik veya fiziki çabaların sonuçsuz kalmasıyla psikonevrozlar gelişir; hasta başarısızlıklarını örtbas etmek ve başkaları üzerinde bir güç kazanmak için bu semptomlarını kullanır. Çok kere depresyonla birlikte beliren aşağılık duygularına emeklilikte ve yaşlılıkta sık rastlanır. Bu vakalarda hasta kendisine saygısını önemli derecede kaybetmiştir. Kişi toplumsal bakımdan düştüğünü ve önemsiz kaldığını hisseder ve böylece paranoid reaksiyon tipleri gelişebilir.

Nedenleri

Aşağılık kompleksinin nedenleri, kişiden kişiye değişebilir ve genellikle karmaşık bir etkileşimin sonucudur. Bununla birlikte, Adler'in teorisine göre, aşağılık kompleksinin altında yatan temel neden, kişilerin diğer insanlarla karşılaştırıldıklarında kendilerini yetersiz hissetmeleridir. Bu kompleksin nedenleri, birkaç farklı faktöre dayanabilir.

• Çocukluk dönemi: Adler, aşağılık kompleksinin çocuklukta yaşanan deneyimlerden kaynaklandığını savunur. Özellikle, ebeveynlerin çocuklarına fazla eleştirel veya sürekli olarak başarısız olduklarını söylemeleri, çocukların aşağılık hisleri geliştirmelerine neden olabilir. Ayrıca, çocuklukta yaşanan travmatik deneyimler de aşağılık kompleksinin oluşumuna katkıda bulunabilir.
• Kişilik özellikleri: Adler, kişilik özelliklerinin aşağılık kompleksinin gelişiminde rol oynadığını da savunur. Örneğin, utangaç ve çekingen kişilik özellikleri, kişilerin kendilerini diğerlerinden daha az değerli hissetmelerine neden olabilir.
• Toplumsal baskılar: Toplumun, bazı insanlara diğerlerinden daha az değer veren idealleri ve standartları da aşağılık kompleksinin nedenleri arasındadır. Örneğin, güzellik, zeka ve zenginlik gibi toplumsal olarak kabul edilen niteliklere sahip olmayan kişiler, diğer insanlardan daha az değerli hissedebilirler.
• Kültürel faktörler: Bazı kültürlerde, bireylerin kendilerini diğerlerinden daha az değerli hissetmelerine neden olabilecek idealler ve beklentiler mevcuttur. Örneğin, bazı kültürlerde cinsiyet, etnik köken veya sosyoekonomik durum gibi faktörler, kişilerin kendilerini diğerlerinden daha az değerli hissetmelerine neden olabilir.

Ayrıca bakınız

• Üstünlük kompleksi
• Bireysel Psikoloji
• Napolyon kompleksi

Dış bağlantılar

• Konuyla alakalı bir sunu