Anadolu Çocuk Oyunları Kolu
Anadolu Çocuk Oyunları Kolu (AÇOK), İstanbul'un Anadolu yakasında 1973 yılında kurulmuş yarı-profesyonel bir özel çocuk tiyatrosudur.
Türkiye'nin ilk özel çocuk tiyatrosu olan AÇOK, modern özgün çocuk piyesleri sergilemek üzere Muhsin Ertuğrul ve Haldun Taner'in tavsiyesi üzerine kuruldu.[1][2] Sahnesi olmadığı için kendisini "oyun kolu" olarak niteledi; İstanbul'un Anadolu yakasındaki çocukları hedeflediği için adını "Anadolu"' olarak belirledi ve böylece "Anadolu Çocuk Oyun Kolu"adını aldı; daha çok AÇOK kısa adıyla tanındı.[1]
Oyunlarında yerel ve geleneksel ögeleri; yeni görsel biçimlerle sahneye taşımıştır. Topluluğun dramaturg, yazar ve yönetmeni Turgut Denizer ile Ümit Denizer'dir. Çocuk oyunlarının yanı sıra gençlik ve yetişkin oyunları da sergilemiştir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Tiyatronun ilk oyunu Ümit Denizer'in Oscar Wilde'in "Genç Kral" öyküsünden uyarladığı[2] "Mutluluklar Ülkesi" adlı oyun idi. İlk gösterisini, 26 Aralık 1973'te Cumhuriyet döneminin ilk taş mekteplerinden birisi olan Üsküdar'daki Üçüncü Selim İlkokulunda yaptı. Anadolu Yakasındaki ilkokullarda oyunu sergilemeye devam etti. Çalışmalarına Üsküdar Şehir Tiyatrosu'nda devam eden topluluk, ikinci oyunu olan "Mor Gezegen" ile olumlu eleştiriler aldı.[1]
Ayla Algan ve Beklan Algan'ın öğretmenliğinde kendilerini geliştiren gençler, İstanbul'da ve Anadolu'nun birçok yerinde çıktıkları turnelerde, postmodern Türk Tiyatrosu anlayışını hayata geçirdiler. AÇOK oyuncuları, Stanislavski'nin ünlü sanat öğretisindeki gibi; Sanatta kendilerini değil, kendilerinde sanatı sevme yolunda ilerlediler.
AÇOK ilk yetişkin oyunu olan üçüncü oyunu Ferhat ile Şirin'i 1974-1075 sezonunda sergiledi ve 1975 yılında "İsmet Küntay Ödülü"ne layık görüldü.[2] Aynı yıl Almanya'nın Hamburg kentindeki "Welt-Festival Der Kindertheater" festivaline davet edildi ve Ümit Denizer'in yazdığı, "Keloğlan" adlı oyunu Turgut Denizer'in yönetmenliğinde sahneledi. 28 Eylül 1975 günü Tik Theatre sahnesinde ilk gösterimi yapılan oyun, Türkiye'de de ilgi gördü; sekiz yıl sahnelendi[1] ve 1976'da Tiyatro/76 dergisi tarafından "Yılın Oyunu" ödülüne layık görüldü.[2] 1978'de İsviçre turnesine çıkarak 27 kez sahnelendi.
1992'de 100. doğum yıldönümü vesilesiyle Muhsin Ertuğrul'un hayat hikâyesini yetişkin seyirciler için oyunlaştıran AÇOK, "Perdeci" adlı oyunu dört ayrı tiyatro ekibinin desteği ile Ortaköy’den hareket eden Boğaziçi vapurunda o sahneledi.[3]
Açok'un 20. kuruluş yıldönümünde, Turgut Denizer ve Ümit Denizer "Oyun Yazarlığı ve Yönetmenlik" dersleri başlattılar. Türkiye'de ilk kez, çocuk tiyatrosu oyunculuğu ile birlikte, yönetmen ve yazar da yetiştirmeye yönelik olan etkinliklerinde "Kolektif Yaratıcılık" düşüncesi temelinde hareket ettiler.
Sahnesi olmayan topluluk oyunlarını çocuk yuvası, lise sahnesi, üniversite amfisi, Şehir Müzesi, Devlet Operası, Şehir Tiyatrosu, kilise, şarap mahzeni, sirk çadırı, park, kafeterya, kültür merkezi, basketbol salonu, jimnastik salonu, konser salonu, tatil köyü, kongre salonu, kapalı sinemalar, yazlık sinema bahçeleri, Halkevleri ve Halk Eğitim Merkezleri, yüzme havuzları, tenis kulüpleri, parklar, kamplar, kitaplıklar, kültür merkezleri, özel tiyatrolar, konser salonları, konferans salonları, fabrikaların eğitim salonları, kaleler, antik amfi tiyatrolar ve Boğaziçi'nde seyir halindeki yolcu vapuru ile yanaşılan iskeleler gibi mekanlarda sergilemiştir.
Bazı oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Mutluluklar Ülkesi
- Keloğlan
- Ferhat ile Şirin (yetişkin oyunu)
- Aksak Timur ile Hoca Nasrettin
- Avrupa'ya Avrupa'ya
- Uçan Şemsiye
- Barbiana'da Bir Okul
- Bilim Barıştır[4]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Öztürk, Ümran. "Ümit Denizer ile söyleşi". www.yakamozyakut.com.t. Yakamozyakut.com.tr sitesi, 21 Ekim 2017. 26 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018.
- ^ a b c d Denizer, Ümit. ""Kurucu" Muhsin Ertuğrul [AÇOK Deneyimi]". Mimesis Dergi, 7 Mart 2015. 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018.
- ^ "Perdeci". tiyatrolar.com.tr/. Tiyatrolar.com.tr sitesi. 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018.
- ^ "Bilim Barıştır – Einstein turneye çıkıyor". Hürses gazetesi, 31 Ocak 2018. 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018.