2011 Fergana Vadisi depremi
| UTC zamanı | 2011-07-19 19:35:43 |
|---|---|
| Yerel tarih | 19 Temmuz 2011 |
| Yerel saat | 01:35 |
| Büyüklük | 6.1 M |
| Derinlik | 20 km |
| Merkez üs | Fergana Vadisi, Kırgızistan 40.081°N 71.410°E |
| Tür | Tektonik |
| Maks. şiddet | VIII (Yıkıcı) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan |
| Kayıplar | 14 ölü, 100 yaralı |
2011 Fergana Vadisi depremi, 19 Temmuz 2011 tarihinde yerel saat ile sabaha karşı 01.35'te 6.1 büyüklüğünde meydana gelen Fergana Vadisi merkezli depremdir.[1]
Deprem[değiştir | kaynağı değiştir]
Uluslararası tarih ve saat olarak 19 Temmuz 2011 saat 19.35'te 20 km derinde Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan sınırının kesişme noktasında ters bir atımlı önemli bir deprem olmuştur. Kuvvetle muhtemel Pamir Dağları ile Fergana Vadisi arasındaki bindirme fayı üzerinde olduğu tahmin edilmiştir. Fayın bindirme karakteri, depremin yarattığı dalgaların modellenmesiyle yorumlanmıştır. Depremin esas kaynağı, Hindistan levhasının yılda 40 mm'lik bir kuzeye doğru hareketle Avrasya levhasına çarparak yarattığı kıta-kıta çarpışmasının kuzeybatı-güneydoğu yönlü basınç gerilmesi oluşturmasıdır. Merkez üssünün boylamı üstünde bu çarpışan levha sınırları yaklaşık olarak Kuzey Hindistan ve Pakistan civarında yer alır. Bu alan, merkez üssünden yaklaşık olarak 800 km güneyde yer alır, dahası bu kıta-kıta çarpışması sınırı kuzeye doğru 1000 km kadar genişlemektedir. Bölgenin tektonik evrimi oldukça karmaşıktır, zira daha önceki doğrultu atımlı ve ters faylı depremlerin 19 Temmuz depremine lokasyon olarak yakın olduğu bilinmektedir. Son çalışmalarda bindirme faylarının bir sistemi bu depremin merkez üssü yakınında, Kırgızistan-Özbekistan sınırlarında ve Fergana Vadisinin, ki çok fazla Kuvaterner bozunması gösteren bir yerdir, güney köşesine sınır olan yerde haritalanmıştır. 19 Temmuz 2011 depreminin merkez üssü yakınlarında tarihi depremler çok sık olmamıştır. Son 40 yılda 5.5 ve üstü büyüklüklere sahip sadece üç deprem olmuştur. Bölgenin bilinen en büyük tarihsel depremi 7.4 büyüklüğe sahip 2011 depreminin 220 km güneydoğusunda yer alan depremdir. Ayrıca 2008 tarihli 6.6 büyüklüğündeki deprem de 2011 depremine oldukça yakın bir lokasyonda gerçekleşmiştir.[2]
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
Deprem Kırgızistan ve Özbekistan sınırına yakın bir yerde merkez üssü olarak Fergana Vadisi'nin 42 km güneybatısında ve yaklaşık 20 km derinlikte gerçekleşmiştir. Özbekistan acil durumlar bakanı açıklama yaparak Fergana Vadisi'ni vuran depremin 86 insanın yaralanmasına neden olduğunu açıklamıştır. Özbekistan'da bazı evlerin yıkılmasıyla 13 insan hayatını kaybetmiştir. Fergana Vadisi sakinlerinin açıklamalarına göre deprem yaklaşık üç dakika sürmüştür. Kırgızistan'ın Batken şehri de depremden oldukça etkilenmiştir. Birçok evin duvarlarında çatlaklar rapor edilmiştir. Deprem merkez üssüne yakın bölgelerde, halk panik içinde sokaklarda geceyi geçirmiştir. Tıpkı Kırgız hükûmeti gibi dönemin Özbek devlet başkanı İslam Kerimov da deprem bölgesindeki hasar tespiti adına çalışmalar başlatmıştır. Kırgızistan devlet kurumunda görevli sismolog Kanat Abdrahmetov da depremin oldukça güçlü olduğunu ve fazlaca yıkım yaşadığının açık olduğunu ifade etmiştir.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Reporter of BBC, Reporter of BBC. "Earthquake strikes Uzbekistan and Kyrgyzstan". www.bbc.com. BBC. 28 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011.
- ^ Editors of USGS, Editors of USGS. "M 6.1 - Kyrgyzstan". www.usgs.com. USGS. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020.