1932 Türkiye-İtalya Sözleşmesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Meis bölgesinin ve çevredeki adacıkların, Sözleşme'de tanımlanan sınırla birlikte haritası.

İtalya ile Türkiye arasında 1932'de imzalanan bir sözleşme, Ege Denizi'nde bir toprak anlaşmazlığını çözmüştür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara'da 4 Ocak 1932 tarihinde İtalyan Tam Yetkili Büyükelçi Pompeo Aloisi ve Türk dışişleri bakanı Tevfik Rüştü Aras tarafından imzalanan anlaşma, 1923 Lozan Antlaşması sonrasında ortaya çıkan bir anlaşmazlığı çözmüştür. Bu anlaşmazlık, Anadolu kıyıları ile Meis adası arasındaki suların sınırlarını ve birkaç küçük adanın egemenliğini içermekteydi. Meis adası, 1921'den beri İtalya'nın elinde bulunuyordu.

Anlaşma ile, Meis limanı koyunun içinde yer alan adacıklar ile daha uzaktaki Rho ve Strongili adaları İtalya'ya verilirken, çevredeki diğer adacıklar Türkiye'ye verildi.

Bodrum bölgesindeki İtalya'daki ve Türkiye'deki adalar aşağıdaki bölümde gösterilmiştir.

1932 Sınır protokolü
Coğrafi noktalar

Türkiye tarafı

işaret İsim Günümüzdeki
A Mordala I.
B Kara Ada Kara Ada
C Guirejik I. Gürecik Adası
D Utchian I. Kargı Adası
E Arkialla Pt.
F Hussein Pt. Hüseyin Burnu
G Lodo Yassıada
H Atsaki Topan Adası / Zouka
I Kato I. Çavuş Adası
J Pondikusa Büyükkiremit Adası
K Sandama Peninsula İnce Burnu
L C. Monodendri Tekeağaç
İtalya (Günümüz: Yunanistan) tarafı
İşaret İsim Günümüzdeki
A C. Phuka Ag. Fokas
B Luro Pt Akr. Psalidi
C Kum Pt. Akr. Ammoglossa
D C. Russa Akr. Roussa
E Vasiliki Pt. Vasiliki
F Karapsili Pt. Akr. Atsipas
G Kardak (Rks) Kardak
H Kalolimno Kalolimnos
I Agia Kiriaki Ag. Kiriaki
J Pharmako Farmakonisi
1932 antlaşması ve sınır protokolünün metni 20 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İtalyan Hükümeti, Bodrum şehrinin önünde bulunan Ege Denizi'ndeki Kara Ada (Yunanca: Arkos) isimli adanın egemenliğini Türkiye'ye tanımıştır.

Aynı yılın Aralık ayında imzalanan bir Ek'te, iki ülke, Anadolu kıyısı ile İtalya'nın egemenliği altında bulunan Dodekanes (On iki ada) arasındaki deniz sınırını belirleyen sözleşmeyi genişletmeyi kabul etti. Bu, İtalyan ve Türk toprakları arasında eşit uzaklıkta olan otuz beş noktanın belirlenmesiyle gerçekleştirildi.

Ek'in geçerliliği, 1996 yılındaki Kardak krizi bağlamında Ege anlaşmazlığının bir siyasi meselesi haline geldi. Türk hükümeti, Cenevre'deki Milletler Cemiyeti'ne verilmediği gerekçesiyle yasal olarak geçersiz olduğunu reddetmiştir. Bu durum, Türk'yenin kabulüne göre, On iki adadaki bilinmeyen sayıda küçük adacık ve kayalıklar üzerinde egemenliğin hala belirsiz olabileceği anlamına gelir. Bununla birlikte, Kara Ada ve Meis bölgesiyle ilgili olarak sözleşmenin geçerliliği tartışmaya açık değildir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]