İsmail Cem

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(İsmail Cem İpekçi sayfasından yönlendirildi)
İsmail Cem
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi
30 Haziran 1997 - 11 Temmuz 2002
Başbakan Mesut Yılmaz (1997-1999)
Bülent Ecevit (1999-2002)
Yerine geldiği Tansu Çiller
Yerine gelen Şükrü Sina Gürel
Türkiye Kültür Bakanı
Görev süresi
7 Temmuz 1995 - 6 Ekim 1995
Başbakan Tansu Çiller
Yerine geldiği Ercan Karakaş
Yerine gelen Köksal Toptan
TRT Genel Müdürü
Görev süresi
15 Şubat 1974 - 17 Mayıs 1975
Yerine geldiği Musa Öğün
Yerine gelen Nevzat Yalçıntaş
Türkiye Büyük Millet Meclisi
18., 19., 20. ve 21. dönem milletvekili
Seçim bölgesi 1987 - İstanbul
1991 - İstanbul
1995 - Kayseri
1999 - Kayseri
Kişisel bilgiler
Doğum İsmail Cem İpekçi
15 Şubat 1940(1940-02-15)
İstanbul, Türkiye
Ölüm 24 Ocak 2007 (66 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Partisi Sosyaldemokrat Halkçı Parti
(1985-1992)
Cumhuriyet Halk Partisi
(1992-1995, 2004-2007)
Demokratik Sol Parti
(1995-2002)
Yeni Türkiye Partisi
(2002-2004)
Evlilik(ler)
Elçin Cem
(e. 1963; ö. 2007)
[1]
Çocuk(lar) İpek Cem (d. 1967)[2]
Kerim Cem (d. 18 Eylül 1970)[3]
Bitirdiği okul Lozan Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Mesleği Gazeteci
Akraba(lar) Abdi İpekçi (kuzen)[4]

İsmail Cem[5] (15 Şubat 1940, İstanbul - 24 Ocak 2007, İstanbul), Türk siyasetçi ve gazeteci. 1997 ile 2002 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Suikast sonucu hayatını kaybeden gazeteci-yazar Abdi İpekçi ile kuzenlerdir.[6]

Yaşam öyküsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençliği ve gazetecilik kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1959 yılında Robert Lisesinden, 1962 yılında Lozan Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Ertesi yıl Milliyet'te gazeteciliğe başladı. 1964'ten 1969'a değin Cumhuriyet gazetesinde çeşitli konularda incelemeleri yayımlandı, 1964-66 yılları arasında bu gazetenin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. 1971-1974 arasında Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) İstanbul Şubesi Başkanlığını yürüttü.

CHP-MSP koalisyon hükûmeti döneminde TRT Genel Müdürlüğü görevinde bulundu (1974-1975). Bu görevde TRT toplumsal, siyasi, kültürel ve eğitimsel yayınlara ağırlık verdi, klasik edebiyat eserlerinin dizi uyarlamalarını yayınlamaya başladı ve ilk canlı mevlit yayınını gerçekleştirdi.[7] I. Milliyetçi Cephe hükûmetince genel müdürlükten alınması ve Danıştay'ın yürütmeyi durdurma kararına karşın görevine iade edilmemesi iktidarla muhalefet arasında uzun süren tartışmalara yol açtı. 1975'te Ercan Arıklı ve Kadri Kayabal ile birlikte Politika gazetesini kurdu ve bu gazetenin hem başyazarlığını hem yayın yönetmenliğini yaptı. 1991'de Paris Siyasal Bilgiler Enstitüsünde siyaset sosyolojisi dalında yüksek lisans yaptı.

Siyasi yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1985'te Halkçı Parti (HP) ile Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) birleşmesiyle kurulan Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin (SHP) Merkez Karar ve Yönetim Kurulunda görev aldı. Partinin Haziran 1987'de yapılan 3. Olağanüstü Kongresi'nde de Parti Meclisine ve Merkez Yürütme Kurulu üyeliğine seçildi. 1987 genel seçimlerinde SHP listesinden İstanbul milletvekili seçildi. Parti içinde Deniz Baykal'la birlikte "Yeni Sol" denen grupta yer aldı, bu dönemde yazdıklarıyla Anadolu Solu'nun teorisyeni olarak öne çıkarıldı.[8] 25-26 Haziran 1988'de yapılan SHP II. Kurultayı'nda genel başkanlık yarışına girdiği Erdal İnönü'ye yenildi. 1991 genel seçimlerinde yine SHP listesinden İstanbul milletvekili seçildi.

1992’de Deniz Baykal ile birlikte SHP'den ayrılarak Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) yeniden oluşumunda önemli rol oynayan Cem, 1993 cumhurbaşkanlığı seçimine CHP adayı olarak katıldı. 7 Temmuz 1995’te 50. Hükûmet'te Ercan Karakaş’tan boşalan Kültür Bakanlığı görevini üstlendi (24 Haziran 1995-5 Ekim 1995).

Zamanla Deniz Baykal'ın çekirdek kadrosundan uzaklaşan Cem, yine de beklenmedik bir kararla 1995 genel seçimleri öncesinde CHP'den istifa ederek Demokratik Sol Parti'ye (DSP) geçti; bu partiden Kayseri milletvekili seçildi. DSP TBMM Grup Yönetim Kurulu üyeliğine seçildi (1996). 30 Haziran 1997 tarihinde kurulan 55. Hükûmette Dışişleri Bakanlığı görevine atandı, bakanlık görevini 56. ve 57. hükûmetlerde de sürdürdü. Bakanlığı döneminde özellikle Avrupa Birliği (AB)-Türkiye ilişkilerine yoğunlaşan Cem, Türkiye'nin Aralık 1999'da AB adayı olmasında ve Yunanistan ile ilişkilerin düzeltilmesinde etkili rol oynadı. Türkiye'nin AB üyelik süreciyle ilgili politikaları genel olarak başarılı kabul edildi ve birçok kişinin dikkatini çekti.[9] Rahşan Affı'na destek verdi, 21 Aralık 2000'de yapılan oylamada kabul oyu verdi.[10]

11 Temmuz 2002'de, Başbakan ve DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in bozulan sağlığı ve buna bağlı olarak hem hükûmetin hem de hükûmetin en büyük ortağı olan DSP'nin kan kaybettiğini düşünerek hükûmet ve Demokratik Sol Parti'nin artık işlevini yitirdiği gerekçesiyle dışişleri bakanlığı görevinden ve DSP'den istifa etti.[11] Kısa süre sonra Zeki Eker, Hüsamettin Özkan ve Kemal Derviş ile birlikte Yeni Türkiye Partisi'nin (YTP) kuruluşuna katıldı ve bu partinin genel başkanlığına getirildi (22 Temmuz 2002).[12] YTP'nin beklenen ilgiyi görememesi üzerine, Deniz Baykal'ın çağrısıyla 2004 yılının Ekim ayında YTP'nin Cumhuriyet Halk Partisi'ne katılma kararı alındı. Bu karar üzerine genel başkanlık görevi de sona eren Cem, CHP’nin 29-30 Ocak 2005 tarihlerinde yapılan 13. Olağanüstü Kurultayı'nda Parti Meclisi üyeliğine seçildi. Bu görevi dışında Bilim ve Kültür Platformu Başkanı ve genel başkan başdanışmanı olarak görev yaptı.[13]

İsmail Cem, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en uzun süre görev yapan (1997-2002) dördüncü dışişleri bakanıdır. 18 ve 19. dönem İstanbul, 20 ve 21. dönem Kayseri milletvekilliği yaptı. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) ve Batı Avrupa Birliği (BAB) Asamblesi üyeliklerine seçildi (1987-1996). AKPM Sosyalist Grubu Başkanvekilliğine seçildi (1989-91), (1993-95). AKPM ve BAB Asamblesi Türk Parlamenter Grubu Başkanlığına seçildi (1996). Avrupa Medya Enstitüsü Danışma Kurulu üyeliği yaptı.

Elçin Cem ile evli olan İsmail Cem, İpek ve Kerim adlarında iki çocuk babasıydı.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

İsmail Cem'in Zincirlikuyu Mezarlığı'nda yer alan kabri, İstanbul

İsmail Cem, 26 Aralık 2006'da akciğer kanseri tedavisi için yatırıldığı İstanbul Cerrahi Hastanesinde 15 Ocak'tan itibaren enfeksiyon nedeniyle yoğun bakıma alınarak antibiyotik tedavisi görmeye başlamıştı. İsmail Cem, 24 Ocak 2007 saat 09.50'de öldü. Cenazesine aynı dönem çalıştığı meslektaşı Yunanistan eski Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu da katılmış, Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabrine çiçek ve toprak atmıştır. Yorgo Papandreu 9 Ekim 2009 tarihli Türkiye ziyareti kapsamında iki ülke (Türkiye-Yunanistan) arasında dostluğu başlattığı için İsmail Cem'in mezarına zeytin dalı getirdi.

2010 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Antalya Kültür Sanat Vakfı (AKSAV) tarafından İsmail Cem Televizyon Ödülleri düzenlenmeye başlandı.

Yayımlanmış Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hakkında Yayımlanmış Eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • İsmail Cem, Türk-Yunan dostluğuna yaptığı katkılardan ötürü, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu ile birlikte 2000 yılında, merkezi New York'ta bulunan Doğu-Batı Enstitüsünce "Yılın Devlet Adamı Ödülü"ne layık görüldü.
  • Ekovitrin dergisince verilen 'Yılın Starları' ödülleri kapsamında, 2002 yılında "Yılın Bakanı" seçildi.
  • Türkiye'ye yaptığı başarılı hizmetlerden ötürü Türk Kalp Vakfı tarafından "Sakıp Sabancı İyi Kalp Ödülü"ne layık görüldü.
  • Merkezi İsviçre'de bulunan Dünya Ekonomi Forumu'nca hazırlanan "Rüya Hükûmeti"nde İsmail Cem de "en başarılı 4 dış politikacıdan biri" sıfatıyla yer aldı.
  • Türkiye ve Yunanistan arasındaki barışa katkılarından dolayı İzmir Gazeteciler Cemiyetince 1999 Şehit Gazeteci Hasan Tahsin Gazetecilik Altın Heykel Yarışması, Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı Büyük Jüri Özel Ödülü'ne layık görüldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Milliyet - 21 Aralık 1963 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 16 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Milliyet - 18 Mayıs 1967 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Milliyet - 20 Eylül 1970 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Orbituary:Ismail Cem". The Guardian. 2 Şubat 2007. 3 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2017. 
  5. ^ "TBMM Albümü 3. Cilt (1983-2010)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Nisan 2022. 
  6. ^ http://m.haber7.com/amphtml/guncel/haber/214542-cem-ipekci-nasil-ismail-cem-oldu [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ Suavi Aydın, Yüksel Taşkın (2014). 1960'tan Günümüze Türkiye Tarihi (2014 bas.). İstanbul: İletişim Yayınları. s. 258. ISBN 978-975-05-1462-3. 
  8. ^ "Anadolu Solu". 20 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2011. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022. 
  10. ^ "20 Aralık 2000, TBMM" (PDF). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  11. ^ Cem: Derviş ve Özkan'la yeni parti kuruyoruz 9 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet 12/07/2002
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022. 
  13. ^ "İsmail Cem'i kaybettik". 25 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2011. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi görevi
Önce gelen:
Tansu Çiller 		Türkiye Dışişleri Bakanı
30 Haziran 1997 - 11 Temmuz 2002 		Sonra gelen:
Şükrü Sina Gürel
Önce gelen:
Ercan Karakaş 		Türkiye Kültür Bakanı
7 Temmuz 1995 - 6 Ekim 1995 		Sonra gelen:
Köksal Toptan
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam 		Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanı
22 Temmuz 2002 - 24 Ekim 2004 		Sonra gelen:
Parti kapatıldı
Hükûmet görevi
Önce gelen:
Musa Öğün 		TRT Genel Müdürü
15 Şubat 1974 - 17 Mayıs 1975 		Sonra gelen:
Nevzat Yalçıntaş
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İsmail_Cem&oldid=32276744" sayfasından alınmıştır