İphigenia Tauris'te
 | |
| Özgün isim | Iphigénie en Tauride |
|---|---|
| Müzik | Christoph Willibald Gluck |
| Libretto | Nicolas-François Guillard |
| Gala | 18 Mayıs, 1778 |
| İlk gösterim yeri | Paris, Académie Royale de Musique (Opéra National de Paris) |
| Oyuncular |
|
İphigenia Tauris'te (Fransızca:Iphigénie en Tauride) Christoph Willibald Gluck tarafından Fransızca olarak hazırlanmış 4 perdelik bir trajedik opera. Eserin librettosu Nicolas-François Guillard tarafından Fransızca olarak Yunanca antik klasik trajedi yazarı Euripides'in "İphigenia Tauris'te" trajedisinden uyarlanarak' yazılmıştır. Eserin prömiyeri 18 Mayıs 1778'da Paris'te "Académie Royale de Musique" (Opéra National de Paris) tarafından verilmiştir. Bu eser Fransız opera sahnesinde temsil edilen 5. Fransızca opera eseri olmuştur.
Hazırlanma[değiştir | kaynağı değiştir]
Roller[değiştir | kaynağı değiştir]
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller,[1] 18 Mayis 1779 (Orkestra şefi: - ) |
|---|---|---|
| Iphigénia, Diana Mabedi başrahibesi | soprano veya mezzo-soprano | Rosalie Levasseur |
| Oreste, ağabeysi | bariton veya tenör | Henri Larrivée |
| Pylade (, Oreste'nin arkadaşı | tenor | Joseph Legros |
| Thoas, İskitler Kralı | bas | Jean-Pierre Moreau]] |
| Diana | soprano | Châteauvieux |
| İskitler, Diana mabedi rahibeleri, Yunanlar | ||
Konu özeti[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]
Mekan:Tauris'te Diana Tapınağı'na giriş salonu.
Uvertür yoktur ve opera, korkunç bir fırtınanın başlamasından önceki sukuneti anımsatan, bir kısa orkestra parçası ile başlar. Orestes'in kızkardeşi olan İphigenia bir İskit şehri olan Tauris'teki Diana Tapınağı başrahibesidir. Buraya, babası Agamemnon'un kızını tanrıya kurban etmeye hazırlanmakta iken onu babasından kaçıran, tanrıça Diana tarafından sanki bir sihirle getirilmiştir. Başsrahibe olan İphigenia ve rahibeleri tanrılara korkunç fırtınada bu şehri koruması için dua etmektedirler.(Grands dieux! soyez nous secourables). Tauris'in İskitli Kralı olan Thoas sahneye girer ve çok endişeler içindedir. (De noirs pressentiments). Kahinleri ona İskitlerin geleneksel kurallarına uyarak İskit sahillerinde kazazede olan her yabancıyı yakalayıp kutsal ayinlerle öldürme geleneğinden sapmamasını uyarmışlar ve eğer tek bir yabancı İskitliler elinden kurtulup kaçarsa İskit Kralı'nın kendisinin tanrılara kurban edilip öldürüleceği kehanetini de ona bildirmişlerdir. Onun için Thoas, başrahibe İphigenia'ya kazazedelerin öldürülmesi için kutsal ayinlere hazır olmasını söylemek için gelmiştir.
Bir İskitliler korosu sahneye girer. Ülkelerinin bir sahilide bir gemini kazaya uğradığını ve kazazedelerden ikisinin Iskit sahillerinde karaya çıktıkları haberini getirir. İskitler onları yakalamışlardır ve bir ayinle onları kurban edip öldürmek için Tauris'teki tapınağa getirmektedirler. Koru kazazedelerin kanını istemektedirler. (İl nous fallait du sang)
İphgenia ve diğer rahibeler sahneden çıkarlar. İskitliler yakaladıkları iki Yunanı Thoas huzuruna getirirler. Bunlar Orestes ve arkadaşı Pyklades'tir. Kral Thoas onlara ne maksatla İskıtliler ülkeleri sahillerine geldiklerini sorar. İki arkadaş gayet kapalı bir cevap verirler. Halbuki iki arkadaş Diana'nın heykelini Tauris'teki tapınaktan alarak Yunanistan'a geri götürmek maksadıyla gelmişlerdir. Kral onlara kutsal bir ayinle tanrılara kurban edileceklerini bildirir ve o zamana kadar onları sunakta hapse gönderir.
II. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]
Mekan:Diana Tapınağı içinde bir oda
Pylades ve Orestes, sunakta kaderlerini beklemektedir. Orestes kendisini suçlamaktadır. Annesini öldürdükten sonra en yakın arkadaşının da ölümüne sebep olacaktır. Kendi günahları için tanrılardan kendini cezalandırılmalarını diler. Pylades, arkadaşıyla beraber ölmenin korkunç bir şey olmadığını söyleyerek onu teselli etmeye çalışır. İlk önce Pylades götürülür; Orestes geride kalmıştır. Büyük bir umutsuzluk ve yorgunluk içinde uykuya dalar. Eumenides, Orestes'e rüyasında görünür ve Clytemnestra'nın ölümüyle ilgili görüntülerle onu korkutur. Orestes'in tanıyamadığı phigeneia, Agamemnon'un Clytemnestra tarafından öldürülüşünü yabancıdan duyar. Ayrıca öldü zannedilen Orestes'in gerçekleştirdiği korkunç suçu da öğrenir. Sadece Elektra hala Miken'de yaşamaktadır. Rahibeler, anavatanlarının kaderi, İphigeneia ise ölen ailesi için yas tutmaktadır. Zincire vurulmuş Yunan kadınlarının Orestes tarafından kurtarılma ümitleri yok olmuştur. Ağabeysiyle beraber olmak için İphigeneia ölmeyi diler.
III. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]
Mekan: Tapınak içinde İphigenia'nn odası
İphigeneia, iki yabancıdan birini, Elektra'ya bir mesaj göndermesi için kurtarmaya karar verir. Seçimi, ona kardeşini hatırlatan Orestes'ten yanadır. İphigeneia, zincire vurulmuş iki adamdan sadece birini kurtaracağını söyler. Her iki adam da diğerinin hayatının bağışlanması için yalvarır. Pylades, arkadaşı için ölmekten mutluluk duymaktadır, fakat Orestes onun fedakârlığını kabul etmeyi reddeder. Eğer Pylades onu seviyorsa yaşamalı ve görevini yerine getirmelidir. Pylades bu teklifi reddeder ve ölümünde bile arkadaşına sağdık kalacağını tekrarlar. İphigeneia, Orestes'in dışarı çıkartılmasını emreder fakat genç adam buna karşı çıkar ve arkadaşı kurtarılamayacaksa, kendisini öldüreceğini söyler. İphigeneia şartı kabul eder, Orestes, Pylades'e veda eder. İphigeneia, kendi kimliğini açıklamadan Pylades'e bir mektup verir ve bunu Elektra'ya ulaştırmasını söyler. Pylades, tanrılardan ona yardım etmesini ve Orestes´i kurtarabilmeyi diler.
IV. Perde[değiştir | kaynağı değiştir]
Mekan:Diana Tapınağın ana salonu içinde
İphigeneia, sunağın önünde, Diana'ya, kendisine verilen kurban etme görevi için ne kadar üzgün olduğundan yakınır. Diana'dan bu korkunç görevi yapabilmesi için kendisine güç vermesini diler. Rahibeler, Orestes'i kurban edilmek üzere hazırlar. Birbirlerini hala tanımamış olan Orestes ve İphigeneia, karşılıklı bir şekilde birbirlerine sempati duymaktadır. Artık İphigeneia, kurban etme görevini yerine getirmek zorundadır. Tam bu esnada Orestes, Aulis'te tıpkı kendisi gibi kurban edildiğini düşündüğü ablasını hatırlar. Bu sözlerle beraber İphigeneia, kardeşini tanır ve kendisinin kim olduğunu söyler. Pylades'in kaçtığını öğrenen Thoas, onların yanına gelir ve İphigenia'dan kurban etme görevini yerine getirmesini ister. Orestes'in İphigeneia'nın kardeşi ve Agamemnon'un oğlu olduğu gerçeği ne kralın, ne de İskitlilerin fikrini değiştirmez. Tam bu sırada Pylades bir grup Yunan askeri ile gelir ve Orestes'i kurtarmaya çalışır. Diana tarafından durdurulan savaşta Thoas öldürülür. Tanrıça Diana, onun sunağını uzun zamandır lekeleyen İskitlilerden timsalini Yunanlara teslim etmelerini ister. Orestes işlediği suçun bedelini gözyaşlarıyla ödemiştir. Miken'e dönüp ülkesini huzur içinde yönetmelidir. İphigeneia'da kendi halkına geri döner. Bu trajik dönemin bitmesiyle eser koroyla sonlanır .
Enstrümantasyon[2][değiştir | kaynağı değiştir]
İphigenia Tauris'te operasının ilk partisyon notaları şu çalgılar bulunan bir orkestra için hazırlanmıştır :
1 pikolo flüt, 2 flüt, 2 obua, 2 klarinet, 2 fagot 2 İngiliz kornosu, 2 trompet, 3 trombon, vurmalı çalgılar, Yaylı çalgılar.
Seçilmiş ses ve video kayıtları[3][değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Roller (Iphigenia, Thoas, Orestes, Pylades Birinci rahibe, İkinci rahibe, Bir İskitli, Diana |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1952 (Live-temsilden naklen kayıt) |
Patricia Neway, Robert Massard, Pierre Mollet, Léopold Simoneau, Arlette Roche Ann-Marie Carpenter Georges Abdoun Robert Lamande Simone Codinas Micheline Rolle< |
Carlo Maria Giulini, Paris Konservatuvarı Orkestrası ve Korosu |
CD: *MDV Classics Cat: [800] |
| 1956 (Almanca live-temsilden naklen kayıt) |
Hilde Zadek, Marcel Cordes, Hermann Prey, Nicolai Gedda, Brigitte Kaltwasser, Elly Volkenrath, Herbert Beil, Friedrich Himmelmann, Claire Breske, Ilse Wallenstein |
Joseph Keilberth, Westdeutscher Rundfunk Orkestra ve korosu |
CD: *Capriccio Cat: C 5005 |
| 1957 (İtalyanca live-temsilden naklen kayıt) |
Maria Callas, Anselmo Colzani, Dino Dondi, Francesco Albanese, Stefania Malagù, Eva Perotti, Franco Piva, Costantino Ego, Edith Martelli, Fiorenza Cossotto, |
Nino Sanzogno, Milano La Scala Tiyatrosu Orkestrası ve Korosu |
CD: *Melodram Cat: CDM 2.6012; *EMI Cat: 565 451-2; *Divina Records Cat: DVN 11; *Opera d'Oro Cat: OPD 1348; *Myto «Historical» Cat: 00139 |
| 1964 (Live-temsilden naklen kayıt) |
Régine Crespin, Victor De Narké Robert Massard, Guy Chauvet, Carmen De La Mata, Africa De Retes, Gui Gallardo, Ricardo Yost, María Altamura, Marta Benegas |
Georges Sébastia], Buenos Aires "Colon Tiyatrosu" Orkestrası ve Korosu, |
CD: *Le Chant du Monde Cat: LDC 278 769; *Gala Cat: GL 100.595 |
| 1965 ((Almanca live-temsilden naklen kayıt) |
Sena Jurinac, Keith Engen, Hermann Prey, Fritz Wunderlich, Marjorie Heistermann (sadece rahibe olarak anılmakta ) Karl Kreile tapınak rahibi olduğu anılmamakta) ismi anilmayan bir Yunan kadın rolü Antonia Fahberg |
Rafael Kubelík, Münih, Bavyera Radyo Senfoni Orkestrası ve Korosu |
CD: *Myto records Cat: 91544 |
| 1974 (Live-temsilden naklen kayıt) |
Marilyn Horne, Zoltán Kéléman, Richard Stilwell, Werner Hollweg, Gioia Antonini Calè, Benedetta Pecchioli, Robert Amis El Hage Teodoro Rovetta, Mariana Nicolesco, Mariana Nicolesco |
Henry Lewis, Torino RAI National Senfoni Orkestrası ve Korosu, |
CD: *Bella Voce Cat: BLV 107241 |
| 1983 | Pilar Lorengar, Dietrich Fischer-Dieskau, Walton Grönroos, Franco Bonisolli, Alma Jean Smith, Susanne Klare, John Janssen, David Cumberland, Carmen Anhorn, Angelika Nowski |
Lamberto Gardelli, Münih, Bavyera Radyo Senfoni Orkestrası ve Korosu |
CD:*Orfeo Cat: C 052833 H |
| 1986 | Diana Montague, René Massis Thomas Allen, John Aler, Nancy Argenta Sophie Boulin René Schirrer René Schirrer Danièlle Borst Colette Alliot-Lugaz |
John Eliot Gardiner, Monteverdi Korosu, Opéra de Lyon Orkestrası |
CD: *Philips Classics Records Cat: **416 148-2 **PHCP 1392-3**476 171-2*Decca Records «Originals» Cat.: 478 1705 |
| 1992 (Live-temsilden naklen kayıt) |
Carol Vaness, Giorgio Surian, Thomas Allen, Gösta Winbergh, Anna Zorobert, Michela Remor, Angelo Veccia, Enrico Turco, Svetla Krasteva, Sylvie Brunet |
Riccardo Muti , Milano La Scala Tiyatrosu Orkestrası ve Korosu |
CD: *Sony Classics Cat: **S2K 52 492 **SM2K 90 463 |
| 1999 (Radyo France Stüyosundaki live-temsilden kayıt) |
Mireille Delunsch, Laurent Naouri, Simon Keenlyside, Yann Beuron, Claire Delgado-Boge, Nicki Kennedy, Laurent Alvaro, Laurent Alvaro, Michelle Norman-Webb, Alexia Cousin |
Marc Minkowski, Les Musiciens du Louvre Orkestrası ve Korosu |
CD: Deutsche Grammophon Cat: 471 133-2 |
| 1999 | Christine Goerke, Stephen Salters, Rodney Gilfry, Vinson Cole, Sharon Baker, Jayne West, Mark Andrew Cleveland, Mark Risinger, Sharon Baker Jayne West |
Martin Pearlman, Boston Baroque Orkestra ve Korosu |
CD: Telarc Cat: DSD 805460 |
| 2000 (Salzburg Festivali Residenzhof'deki live-konserden naklen kayıt) ) |
Susan Graham, Philippe Rouillon, Thomas Hampson, Paul Groves, Christiane Kohl, Astrid Hofer, Patrick Arnaud, Walter Zeh, Elena Nebeera, Olga Šalaeva |
Ivor Bolton, Salzburg Mozarteum Orkestrası ve Viyana Devlet Operası Korosu, |
CD: *Orfeo Cat: C 563 012 |
| 2001 | Juliette Galstian, Anton Scharinger, Rodney Gilfry, Deon van der Walt, Lisa Lorenz, Eleanor Paunovic, Michael Mrosek, Thomas Pütz, Anna Soranno, Martina Janková |
William Christie, Zurih Opera Orkesrstasi ve La Scintilla Korosu |
DVD: *Arthaus Cat: 100 376 *Kultur Cat: D 2939 |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Roller kaynak: Earl of Harewood and Antony Peattie, eds (1997) The New Kobbés Opera Book (1997),. New York:G.P. Putnam's Sons: New York
- ^ Kaynak: erato.uvt.nl[ölü/kırık bağlantı])
- ^ Kaynak [1] 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Operadis-opera internet sitesi Iphigénie en Tauride operası diskografyasi
Dış kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yener, Faruk (1964), 100 Opera 2.ed (Son baskı 1992), İstanbul:Bateş Yayınları ISBN 975-95339-1-X
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Fransizca libretto13 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- Almanca libretto13 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
- Marinelli, Carlo (ed) "Iphigenie 2n Tauride", ODE Opera Discography Encyclopaedia Online:ODE_I/ ode-io-iw.htm22 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erisim: 16 Mayis 2011]
- MetOpera konu özeti31 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2006-2007 prodüksiyonu için Lyric Opera of Chicago konu özeti1 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- June 2007 production at the San Francisco Operası konu özeti
- Kraliyet Opera Evi, Londra'da Gluck, "Iphigenie en Tauride" için Robert Carsen'un konu özeti10 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YouTube websitesinde "IPHIGÉNIE EN TAURIDE: Gluck, Anna Caterina Antonacci" maddesinde Hartmut Haenchen direktörluğu yapımı "Gluck, Iphingenie en Tauride" operasının Fransızca tüm audio-kaydı: On-line:[2]4 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
