İnceçay, Şenkaya
| İnceçay | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  İnceçay İnceçay'ın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1885 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 125 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
İnceçay, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
İnceçay'ın eski adı Pancureti'dir. Pancureti (პანჯურეთი), "köpük / su köpüğü" anlamına gelen Lazca "panci" (პანჯი) kelimesinden türemiş olabilir.[4] Bu yer adı, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Pancuret (پنجورت) yerine metatez sonucunda Pancirot (پنجروت) biçiminde kaydedilmiştir.[5] Nitekim Rus idaresi köyün adını 1886 nüfusu sayımında Pancuret (Панджуретъ) şeklinde yazmıştır.[6]
Pancureti'nin yer aldığı Tao, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Osmanlı Devleti bu bölgeyi ve yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Pancureti'nin bugünkü sınırları içinde kalıntıları tespit edilen iki kilise Gürcü idaresi sırasında inşa edilmiş olabilir.[7]
Pancureti, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre Gürcistan Vilayeti sınırları içinde Penek livasının Kamhis nahiyesine bağlı bir köydü. Nüfusu 26 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday ve arpa tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[5]
Pancureti köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Çarlık Rusya'sına bırakıldı. Rus idaresinde Pancuret (Панджуретъ) biçiminde kaydedilmiş olan köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 nüfus sayımında köydeki 43 hanede, 141'i erkek ve 129'u kadın olmak üzere 270 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı Rum olarak kaydedilmiştir.[6] Pancuret köyünün nüfusu 1896 yılında 343 kişi, 1906 yılında ise 448 kişi olarak tespit edilmiştir.[8] 1907 yılında Tao bölgesini gezen Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, Pancureti'nin (პანჯურეთი) Oltu sancağından Kola bölgesine geçişte iyi bir geçite sahip olduğunu yazmıştır.[9]
Pancureti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Pancirot (پنجروت) adıyla Erzurum vilayetinin Oltu kazasının Kosor nahiyesine bağlıydı.[10] 1940 genel nüfus sayımında Kömürlü nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 281 kişiden oluşuyordu.[11] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Kömürlü nahiyesi ve Pancirot köyü bu ilçeye bağlandı. Pancureti veya Pancirot Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla İnceçay olarak değiştirilmiştir.[12] İnceçay köyünde 1965 yılında 552 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 281 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[14]
İnceçay köyünde Orta Çağ'dan kalma iki kilisenin kalıntıları bulunmaktadır. Köyün 500 metre güneyinde bulunan kilise görece daha iyi durumdadır. Diğer kilisenin kalıntıları ise, yerleşimin 3 kilometre kuzeydoğusunda bulunmaktadır.[7]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Mahalle, Erzurum il merkezine 160 km, Şenkaya ilçe merkezine 46 km uzaklıktadır.[15][16] Mahalle, Şenkaya'nın kuzeybatısında olup, 
numaralı Erzurum-Ardahan (Oltu-Göle) devlet yoluna, Yaymeşe, Uğurlu, Susuz ve Deliktaş mahalleleri üzerinden, Paşalı Mahallesi'nde 17,3 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[17]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 125[1] |
| 2021 | 129[1] |
| 2020 | 124[1] |
| 2019 | 134[1] |
| 2018 | 136[1] |
| 2017 | 131[1] |
| 2016 | 121[1] |
| 2015 | 115[1] |
| 2014 | 116[1] |
| 2013 | 116[1] |
| 2012 | 122[2] |
| 2011 | 128[2] |
| 2010 | 124[2] |
| 2009 | 127[2] |
| 2008 | 104[2] |
| 2007 | 120[2] |
| 2000 | 129[2] |
| 1990 | 238[18] |
| 1985 | 388[19] |
| 1965 | 552[20] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya İnceçay Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Incecay, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ ""პანჯი - Lazca Sözlük". 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2023.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 365, III. cilt (1958): s. 577". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893; "Kars Oblastı" - Sıra no: 743". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ a b 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2017 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2018, s. 53. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, ISBN 9786052100271.
- ^ "Ekvtime Takaişvili, 1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli'de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi (Gürcüce), Paris, 1938, s. 16". 29 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 226". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 248.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 738". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 262.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "İnceçay Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "İnceçay to Erzurum". İnceçay to Erzurum. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "İnceçay to Paşalı". İnceçay to Paşalı. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.