İlhan Baran

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İlhan Baran
Doğum10 Temmuz 1934[1]
Artvin
Ölüm27 Kasım 2016 (82 yaşında)
Ankara
Defin yeriCebeci Asri Mezarlığı, Ankara
MeslekBesteci
Tanınma nedeniÜç Bagatel
Dönüşümler
Töresel Çeşitlemeler

İlhan Baran (d. 10 Temmuz 1934, Artvin - ö. 27 Kasım 2016), Türk çağdaş müzik bestecisi, eğitimcidir.

Türkiye'nin üçüncü kuşak çağdaş müzik bestecilerinden ve eğitimcilerindendir.[2] Türk divan müziği ve halk müziğini batı armonileri ile birleştiren eserler veren sanatçı,[3] Osmanlı ve Anadolu müziğinin araştırılmasına yönelik "ulusal müzikoloji" kavramını geliştirmiştir.[2] Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Müzikoloji Bölümü'nün kurucularınndandır;[4] bu kurumda Fazıl Say, Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz, Toros Can gibi solist ve bestecileri yetiştirmiştir.

Operacı Ayhan Baran'ın küçük kardeşidir.[5]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1934 yılında Artvin'de dünyaya geldi. Babasının askeri yargıç olması nedeniyle ilköğrenimini değişik yerlerde yaptı.[6] Ortaöğrenimini Ankara Atatürk Lisesi’nde yaptı. Bu okuldaki müzik öğretmeni Ziya Aydıntan'ın yönlendirmesiyle Ankara Devlet Konservatuvarı kompozisyon bölümüne başvurdu ancak okulun yaylı çalgılar bölümüne kabul edildi.[7] Bir yıl Heinrich Fromme ile kontrbas çalıştıktan sonra Kompozisyon Bölümü'ne geçti ve Adnan Saygun'la çalışmaya başladı. Bu kurumda ayrıca, Selçuk Gündemir'den piyano, Ruşen Ferit Kam'dan divan müziği, Muzaffer Sarısözen'den halk müziği dersleri aldı. Okul dışında, Kemal İlerici ile Türk müziği armonisi çalıştı. Ankara Devlet Konservatuvarı'nın İleri Devre Kompozisyon Bölümü'nü 1960 yılında bitirdi.

1962 yılında devlet bursu ile Paris’e gönderilen İlhan Baran, “Ecole Normale de Musique” adlı okulda Henri Dutilleux ve Maurice Ohana'yla bestecilik çalıştı.[6] Divan müziği ve halk müziğinin çok sesli müzik içinde eritilmesi gerektiğine inanan sanatçının bu anlayışla bestelediği “Üç Bagatel” adlı yapıtı ilk defa Paris’te seslendirildi. 1964 yılında okulu bitirdikten sonra bir süre Paris radyo-televizyonunda somut müzik kurslarına katıldı. Piyano için yaptığı besteler müzik eğitimi veren okulların değişik sınıflarında müfredatın bir parçası haline geldi.

1965 yılında yurda dönen İlhan Baran, Ankara Devlet Konservatuvarı’nda kompozisyon öğretmeni olarak görev yaptı. Son kuşak bestecilerinden Fazıl Say ve Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz ve Yeşim Alkaya, Burçin Büke, Oya Ünler, Ayşe Deniz Gökçin gibi solistler[3] ile Seyit Yöre gibi müzikolog ve besteciler de onun öğrencisi oldu.[8]

Başlıca eserleri arasında 1966-1967 yıllarında, yedeksubaylığı sırasında bestelediği “Demet” adlı üflemeli çalgılar beşlisi, 1975’te yazdığı ve dünyanın ünlü topluluklarının repertuvarına giren “Dönüşümler” adlı oda müziği eseri, 1980’de tamamladığı senfonik yapıtı “Töresel Çeşitlemeler” yer alır. Bütün eserleri basılmıştır[9] Baran çağdaş müzik alanındaki eserlerinin yanı sıra Osmanlı Sanat Müziği'ndeki yenilikçi akımın da devamı niteliğinde makamları ve ritmleri kendi anlayışıyla kullandığı on iki adet tek sesli (monofonik) şarkı bestelemiş, sözleri Muhsin Canpolat'a ait olan bu şarkılar, Seyit Yöre tarafından projelendirilerek soprano Hülya Kazan (Vokal), Seyit Yöre (Ud) ve Serdar Yılmaz (Kanun) tarafından Alla Turca (2001) adlı CD'de seslendirilmiştir.[10]

Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümünde ders vermeye devam eden sanatçı, 2009 yılında Sevda - Cenap And Müzik Vakfı Onur Ödülü'ne,[11] 2016'da 44. İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü'ne[12] layık görüldü. 2010 yılında Şefik Kahramankaptan tarafından hazırlanan “İlhan Baran, Müzikte Derin Zirve” adlı kitap basıldı.

2016 yılında Ankara'da ölen İlhan Baran, Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi.[13]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Solo Çalgı Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Çocuk Parçaları (piyano ya da çembalo için)
  • Küçük Süit (piyano için)
  • Üç Soyut Dans (piyano için)
  • Üç Bagatel (piyano için)
  • İki Sesli Sonatına (piyano için)
  • Bir Bölümlü Sonatına (keman için)
  • Siyah Beyaz (piyano için)
  • Mavi Anadolu (piyano için).

İkililer[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Uygulamalar, Birinci Defter (bas ve piyano için)
  • Uygulamalar, İkinci Defter (bas ve piyano için)
  • Dört Zeybek (bas ve piyano için)
  • Dört Parça (iki flüt için).

Oda orkestrası Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Yaylı Çalgılar Dördülü (iki keman, viyola, viyolonsel)
  • Demet (flüt, obua, klarnet, korno, fagot)
  • Dönüşümler (keman, piyano, viyolonsel)

Büyük orkestra için[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Töresel Çeşitlemeler.

Koro Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Eylül Sonu
  • Ezgi Demeti
  • Şarkılar

Alla Turca" (Monofonik Şarkılar)[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bir Beste Yap[10]
  • Adalar
  • İzmir
  • İstanbul
  • Marmara
  • Bayram Edelim
  • Büyükada
  • Bilmece
  • Marmara Türküsü
  • İstanbul
  • Adalar Türküsü
  • Sevmek

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Erkin, Leyla O. "Devlet Konservatuvarlarında Verilmekte olan Viyola Eğitiminde Çoksesli Türk Müziği Eserlerin Yeri ve Önemi" (PDF). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2012. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2016. 
  2. ^ a b "44. İstanbul Müzik Festivali Kataloğu" (PDF). İstanbul Kültür Sanat Vakfı. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  3. ^ a b Kahramankaptan, Şefik. "İlhan Baran ve Töresel Çeşitlemeler'in öyküsü..." Sanattanyansimalar.com sitesi, 7 Şubat 2016. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016. 
  4. ^ "Müzikoloji Bölümü". yayıncı = Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Müzikoloji bölümü web sitesi. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  5. ^ Pınar, Ali. "Ayhan Baran ile bir". Andante dergisi 10 Şubat 2015. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016. 
  6. ^ a b "İlhan Baran" (PDF). Boğaziçi Üniversitesi Albart Long Hall Klasik Müzik Etkinlikleri 1 Aralık 2010 Konser kitapçığı. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016. 
  7. ^ "TÜRK MÜZİK EĞİTİMİNDE ÇOK YÖNLÜ BİR KİŞİLİK İLHAN BARAN" (PDF). UKHAD 1 (3) 2015. [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ Kahramankaptan, Şefik (2010). Müzikte Derin Zirve: İlhan Baran. Ankara: Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları.
  9. ^ "Türk Beşlerini Takip Eden Bestecilerimiz". Artilya.com sitesi. 25 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011. 
  10. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2016. 
  11. ^ "SCA Ödülleri". Sevda-Cenap And Vakfı web sitesi. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016. 
  12. ^ "İstanbul Müzik Festivali'nden İlhan Baran'a Onur Ödülü". Evrensel.net 2 Haziran 2016. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016. 
  13. ^ "İlhan Baran için son görev". OdaTV. 1 Aralık 2016. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İlhan_Baran&oldid=31085775" sayfasından alınmıştır