Kas

Kas
Latince isim	systema musculare
Tanımlayıcılar
JSTOR	muscles
MeSH	D009132
TA	1975
FMA	5022 30316, 5022

Kas, yumuşak bir doku olup, dört temel hayvan doku türünden biridir. Kas dokusu iskelet kaslarına kasılma yeteneği verir. Kas, embriyonik gelişim sırasında, miyogenez denilen süreçte oluşur. Kas dokusu, hareket sağlamak için etkileşen aktin ve miyozin adlı özel kasılma proteinleri içerir. Mevcut diğer birçok kas proteini arasında iki düzenleyici protein, troponin ve tropomiyosin bulunur.

Vücut üç tip kas dokusu içerir: (a) iskelet kası, (b) düz kas ve (c) kalp kası.

Kas, vücutta bulunan, gelişmekte olan asıl hücreciklerin mezodermal tabakalarından oluşan, büzülebilen bir dokudur. Kas hücrelerinden oluşur. Vücuttaki görevi güç oluşumu ve (dış veya iç arası) hareket sağlamaktır.

Kas hareketlerinin büyük çoğunluğu bilinç dışında gerçekleşir ve yaşam için gerekli fonksiyonların gerçekleşmesi için büyük önem taşır (kalbin kasılarak kan pompalaması gibi). İstemli kas hareketleri vücudun hareket etmesi için kullanılır.

Kaslar, iskeletle beraber canlıya hem destek olur hem de iskelet hareketini sağlar. İskeletin dikliği ve organizmanın şekil alması kaslar sayesindedir. Omurgalılarda kaslar, eklemlerle birbirine bağlanmış olan iskeleti, kasılıp gevşeme ile hareket etmesini sağlar. Ayrıca omurgalılarda iç organların yapısındaki kaslar bu organlarda da hareketi sağlar. Örneğin sindirim sistemimizdeki kasların kasılması besini sindirim borusunda ilerletir.

Farklı kas hücresi türlerinin şematik diyagramı (yukarıdakiyle aynı sırada)

Kas dokusu vücuttaki işlevine ve konumuna göre değişir. Omurgalılarda, iskelet veya çizgili kas; düz kas (çizgisiz); ve kalp kası olmak üzere üç tip kas vardır.

İskelet kas dokusu, kas lifleri denilen uzun, çok çekirdekli kas hücrelerinden oluşur ve vücudun hareketlerinden sorumludur. Tendonlar ve perimisyumlar iskelet kasındaki diğer dokulardır.

Düz kas ve kalp kası bilinçli bir müdahale olmaksızın istemsiz olarak kasılır. Bu kas tipleri hem merkezi sinir sisteminin etkileşimi yoluyla hem de periferik pleksustan innervasyon veya endokrin (hormonal) faaliyet alarak etkinleştirilir. Çizgili veya iskelet kası, merkezi sinir sisteminin etkisiyle yalnızca istemli olarak kasılır. Refleksler, iskelet kaslarının bilinçsiz çalışma şeklidir, ancak yine de merkezi sinir sisteminin etkinleştirilmesiyle ortaya çıkarlar, ancak kasılma meydana gelene kadar kortikal yapılarla etkileşime girmezler.

Çizgili kaslar, isteğimiz doğrultusunda çalışan kaslardır. Düz kaslar isteğimiz dışında çalışır. Kalp kası da çizgili kas olmasına rağmen, isteğimiz dışında çalıştığı için kalp kası denilmiştir.

İskelet kasları, somatik sinir sisteminin kontrolü altındaki gönüllü kaslardır. Diğer kas türleri, yine çizgili olan kalp kası ve çizgisiz olan düz kas'tır. Bu tip kas dokularının her ikisi de istemsiz veya otonom sinir sisteminin kontrolü altında olarak sınıflandırılır.

Farklı kas tiplerinin, kas tipine ve kasın tam konumuna bağlı olarak asetilkolin, noradrenalin, adrenalin ve nitrik oksit gibi nörotransmitterlere ve hormonlara verdikleri tepkiler farklıdır.

Diğerlerinin yanı sıra miyoglobin, mitokondri ve miyozin ATPaz içeriğine bağlı olarak kas dokusunun alt sınıflandırılması da mümkündür.

Bir iskelet kası birden fazla fasikül – kas lifi demetleri içerir. Her bir lif ve her kas bir tür bağ dokusu fasya tabakasıyla çevrilidir. Kas lifleri, uzun çok çekirdekli hücrelerle sonuçlanan miyogenez olarak bilinen süreçte gelişimsel miyoblastların hücre füzyonundan oluşturulur. Bu hücrelerde "miyonükleus" olarak adlandırılan çekirdek hücre zarı'nın iç kısmındadır. Kas lifleri ayrıca enerji ihtiyaçlarını karşılamak için birden fazla mitokondri içerir.

Yapı

Üç farklı kas türü (Soldan Sağa): İç organlardaki düz (çizgisiz) kas, kalp veya kalp kası ve iskelet kası.

Omurgalılarda üç tip kas dokusu vardır: iskelet, kalp ve düz. İskelet ve kalp kası çizgili kas doku türleridir. Düz kas çizgili değildir.

Omurgasızlarda çizgilenme düzenine bağlı olarak üç tip kas dokusu vardır: enine çizgili, eğik çizgili ve düz kas. Eklembacaklılarda düz kas yoktur. Enine çizgili tip, omurgalılardaki iskelet kasına en çok benzeyen türdür.

Omurgalı iskelet kası dokusu, liflerin genişliği üç ila sekiz mikrometre ve uzunluğu 18 ila 200 mikrometre arasında değişen uzun çizgili bir kas dokusudur. Hamilelik sırasında rahim duvarında uzunlukları 70 ila 500 mikrometreye kadar büyürler. Çizgili iskelet kası dokusu, dokuya çizgili (çizgili) görünümünü veren, sarkomerler denen birçok kasılma birimini içeren düzenli, paralel miyofibril demetleri halinde düzenlenmiştir. İskelet kası, tendonlarla veya bazen aponörozlarla kemiklere bağlanan gönüllü kastır ve hareket gibi iskelet hareketlerini etkilemek ve duruşu korumak için kullanılır. Postüral kontrol genellikle bilinçsiz refleks olarak sağlanır, ancak sorumlu kaslar aynı zamanda bilinçli kontrole de tepki verebilir. Ortalama yetişkin bir erkeğin vücut kütlesinin yüzdesi olarak iskelet kaslarının %42'si, ortalama yetişkin bir kadının ise %36'sı iskelet kasından oluşur.

Kalp kası dokusu, miyokard olarak sadece kalbin duvarlarında bulunan ve otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilen istemsiz bir kastır. Kalp kası dokusu iskelet kası gibi çizgilidir ve son derece düzenli demet düzenleri halinde sarkomer denen kasılabilir birimler içerir. İskelet kasları düzenli, paralel demetler halinde düzenlenirken, kalp kası interkale diskler denen dallanma ve düzensiz açılarla bağlanır.

Düz kas dokusu çizgili değildir ve istemsizdir. Düz kas, yemek borusu, mide, bağırsaklar, bronşlar, rahim, üretra, mesane, kan damarları gibi organ ve yapıların duvarlarında ve vücut kıllarının ereksiyonunu kontrol eden ciltteki arrector pili'de bulunur.