Özbek alfabesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Özbek alfabesi, (Özbekçe: oʻzbek alifbosi) Özbek dilinin Arap, Kiril ve Latin harfleri yardımı ile yazımıdır.

Arapça harflerle basılmış bir Özbekçe kitaptan bir sayfa. Taşkent, 1911.

Arap alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

~ 960 - 1928 yılları arasında (Afganistan'da bugüne)

ا / آ ب پ ت ث ج چ ح
خ د ذ ر ز ژ س ش
ص ض ط ظ ع غ ف ق
ک گ ل م ن نگ و ۉ
هـ ی ی ې

Latin alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1928 - 1940 yılları arasında

A a B b C c Ç ç D d E e Ə ə F f
G g Ƣ ƣ H h I i J j K k L l M m
N n Ꞑ ꞑ O o Ө ө P p Q q R r S s
Ş ş T t U u V v X x Y y Z z Ƶ ƶ
Ь ь '

1936 yılında Ə ə, Ө ө, Y y, Ь ь harfleri iptal edilmiştir.

Kiril alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1940 - 1992 yılları arasında

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж
З з И и Й й К к Л л М м Н н О о
П п Р р С с Т т У у Ф ф Х х Ц ц
Ч ч Ш ш Ъ ъ Ь ь Э э Ю ю Я я Ў ў
Қ қ Ғ ғ Ҳ ҳ

Çağdaş Latin[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılından sonra

A a B b D d E e F f G g H h I i
J j K k L l M m N n O o P p Q q
R r S s T t U u V v X x Y y Z z
Oʻ oʻ Gʻ gʻ Sh sh Ch ch NG ng

Yazışma çizelgesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer alfabe ile karşılaştırma
Arap Latin Кiril Çağdaş Latin IPA
~960 - 1928
(Afganistan'da bugüne)
1936 - 1940 1940 - 1992 1992 sonra
ﺍ, ه Ə ə А а A a [a],[æ]
B в Б б B b [b]
چ C c Ч ч Ch ch [ʧ]
D d Д д D d [d]
ې E e Е е E e [ɛ]
F f Ф ф F f [f]
گ G g Г г G g [g']
Ƣ ƣ Ғ ғ Gʻ gʻ [ɣ]
ﺡ,ﻩ H h Ҳ ҳ H h [h]
ی I i И и I i [ɪ]
ﺝ, ژ Ç ç, Ƶ ƶ Ж ж J j [ʤ]
ک K k К к K k [k']
Q q Қ қ Q q [q]
L l Л л L l [l]
M m М м M m [m]
N n Н н N n [n]
نگ Ꞑ ꞑ Ң ң Ng ng [ŋ]
A a О о O o [ɑ]
ۉ O o Ў ў Oʻ oʻ [o]
پ P p П п P p [p]
R r Р р R r [r]
ﺙ,ﺱ,ﺹ S s С с S s [s]
Ş ş Ш ш Sh sh [ʃ]
ﺕ,ﻁ T t Т т T t [t]
U u У у U u [u]
V v В в V v [v], [w]
X x Х х X x [x]
ی J j Й й Y y [j]
ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ Z z З з Z z [z]
ء, ع ' Ъ ъ [ʔ]
Latin Kiril IPA
A a А а /a, æ/
B b Б б /b/
D d Д д /d̪/
E e Е е, Э э /e/
F f Ф ф /ɸ/
G g Г г /g/
H h Ҳ ҳ /h/
I i И и /i, ɨ/
J j Ж ж /dʒ/
K k К к /k/
L l Л л /l/
M m М м /m/
N n Н н /n/
O o О о /ɒ , o/[1]
P p П п /p/
Q q Қ қ /q/
R r Р р /r/
S s С с /s/
T t Т т /t̪/
U u У у /u, y/
V v В в /w/
X x Х х /χ/
Y y Й й /j/
Z z З з /z/
Oʻ oʻ Ў ў /ɤ̟/
Gʻ gʻ Ғ ғ /ʁ/
Sh sh Ш ш /ʃ/
Ch ch Ч ч /tʃ/
' ъ /ʔ/

Örnekler[değiştir | kaynağı değiştir]

Latin Kiril Arap Türkçe
Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng boʻlib tugʻiladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari ila birodarlarcha muomala qilishlari zarur. Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур. برچه آدم‌لر اېرکین، قدر-قیمت و حقوق‌لرده تېنگ بۉلیب توغیلدیلر. اولر عقل و وجدان صاحبی‌دیرلر و بیر-بیرلری ایله برادرلرچه معامله قلیشلری ضرور. Bütün insanlar özgür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ It sounds like /o/ only in Russian loanwords.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]