Çin'deki etnik gruplar listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Toprak rengi: Han, Sarı: Tay, Turuncu: Tibetli, Kırmızı: Miao-Yao, Açık yeşil: Tacik, Koyu yeşil: Mon-Khmer, Mavi: Koreli, Açık mor: Türk, Koyu mor: Moğol, Pembe: Tunguz, Lacivert: Avustronezyalı

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti "Millî Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.

Qing Hanedanı döneminden Çin Cumhuriyeti'nin başlarına kadar "Beş Millet" (五族) tabiri kullanılmıştır.

1935'te yapılan araştırmalarına göre Çin'de 400 civarında etnik grubun mevcut olduğu "tespit" edilmiştir. Ancak "Millet Tanımlama İşlemleri" çalışmasıyla Hanlar ve 55 azınlık grupları olmak üzere 56 etnik gruba resmî statü kazandırılmıştır.

Hanlar dışındaki 55 etnik gruba yoğun bir şekilde oturdukları bölgeyi "Bölgesel Özerklik" alanı olarak ayırma hakkı, kendi alfabesi ve kendi dilini kullanma hakkı, belli bir miktarda mülkiyet hakkı, belli bir ölçüde emniyet ve milisi teşkil etme hakları, bölgede geçerli olan kanunları çıkarma hakkı ve eğitimde kontenjan hakları verilmektedir.

Günümüzde sadece Çin'in yerlisi konumunda olanlar azınlık grup olarak sayılmakla beraber, II. Dünya Savaşı'nından sonra Çin kıtasında kalmış Japonlar ile Hong Kong'un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizliler azınlık grubu sayılmamaktadır.

Tayvan (Çin Cumhuriyeti)'da çok sayıda bulunan yerli etnik gruplar Gaoşan (Çince: 高山; pinyin: Gāoshān) adı atlında birleştirilmektedir. Tayvan'da ise aynı gruplar 13 gruba ayrılmaktadır.

Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti'nin tanıdığı etnik gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki liste, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik grubu içerir. Bu tanınmış grupların arasında 1954 yılında 34 grup, sonra 1964 yılında 54 etnik grup vardı; en son eklenen etnik grup ise 1979 yılında listeye eklenmiş Jino etnik grubudur. Aşağıdaki gruplar, nüfuslarına göre listelenirler:[1]

Türkçe İsim
Standart Romanizasyon
KodA
Hanyu Pinyin
Basitleştirilmiş Çince
2010 Ulusal Payı 2010 yılı NüfusuB
2000 yılı NüfusuB
1990 yılı NüfusuB
Tanınma yılı
Han Çinlisi1 Han HA ÇinceHàn Zú Basitleştirilmiş Çince汉族 %91,6474 1.220.844.520 1.139.773.008 1.042.482.187 1954
Zhuang Zhuang ZH ÇinceZhuàng Zú Basitleştirilmiş Çince壮族 %1,2700 16.926.381 16.187.163 15.489.630 1954
Hui2 Hui HU ÇinceHuí Zú Çince回族 %0,7943 10.586.087 9.828.126 8.602.978 1954
Mançu Man MA ÇinceMǎn Zú Basitleştirilmiş Çince满族 %0,7794 10.387.958 10.708.464 9.821.180 1954
Uygur Uygur UG ÇinceWéiwú'ěr Zú Basitleştirilmiş Çince维吾尔族 %0,7555 10.069.346 8.405.416 7.214.431 1954
Miao3 Miao MH ÇinceMiáo Zú Çince苗族 %0,7072 9.426.007 8.945.538 7.398.035 1954
Yi Yi YI ÇinceYí Zú Çince彝族 %0,6538 8.714.393 7.765.858 6.572.173 1954
Tujia Tujia TJ ÇinceTǔjiā Zú Çince土家族 %0,6268 8.353.912 8.037.014 5.704.223 1964
Tibetli4 Zang ZA ÇinceZàng Zú Çince藏族 %0,4713 6.282.187 5.422.954 4.593.330 1954
Moğol Mongol MG ÇinceMěnggǔ Zú Çince蒙古族 %0,4488 5.981.840 5.827.808 4.806.849 1954
Dong5 Dong DO ÇinceDòng Zú Çince侗族 %0,2161 2.879.974 2.962.911 2.514.014 1954
Buyei Bouyei BY ÇinceBùyī Zú Çince布依族 %0,2153 2.870.034 2.973.217 2.545.059 1954
Yao Yao YA ÇinceYáo Zú Basitleştirilmiş Çince瑶族 %0,2098 2.796.003 2.638.878 2.134.013 1954
Bai Bai BA ÇinceBái Zú Çince白族 %0,1451 1.933.510 1.861.895 1.594.827 1954
Koreli Chosŏn CS ÇinceCháoxiǎn Zú Basitleştirilmiş Çince朝鲜族 %0,1374 1.830.929 1.929.696 1.920.597 1954
Hani6 Hani HN ÇinceHāní Zú Çince哈尼族 %0,1246 1.660.932 1.440.029 1.253.952 1954
Li Li LI ÇinceLí Zú Çince黎族 %0,1098 1.463.064 1.248.022 1.110.900 1954
Kazak Kazak KZ ÇinceHāsàkè Zú Basitleştirilmiş Çince哈萨克族 %0,1097 1.462.588 1.251.023 1.111.718 1954
Dai Dai DA ÇinceDǎi Zú Çince傣族 %0,0946 1.261.311 1.159.231 1.025.128 1954
She She SH ÇinceShē Zú Çince畲族 %0,0532 708.651 710.039 630.378 1964
Lisu Lisu LS ÇinceLìsù Zú Çince傈僳族 %0,0527 702.839 635.101 574.856 1954
Donşian Dongxiang DX ÇinceDōngxiāng Zú Basitleştirilmiş Çince东乡族 %0,0466 621.500 513.826 373.872 1954
Gelao Gelao GL ÇinceGēlǎo Zú Çince仡佬族 %0,0413 550.746 579.744 437.997 1964
Lahu Lahu LH ÇinceLāhù Zú Çince拉祜族 %0,0365 485.966 453.765 411.476 1954
Va Wa WA ÇinceWǎ Zú Çince佤族 %0,0322 429.709 396.709 351.974 1954
Sui Sui SU ÇinceShuǐ Zú Çince水族 %0,0309 411.847 407.000 345.993 1954
Naşi7 Naxi NX ÇinceNàxī Zú Basitleştirilmiş Çince纳西族 %0,0245 326.295 309.477 278.009 1954
Qiang Qiang QI ÇinceQiāng Zú Çince羌族 %0,0232 309.576 306.476 198.252 1954
Tu Tu TU ÇinceTǔ Zú Çince土族 %0,0217 289.565 241.593 191.624 1954
Mulao8 Mulao ML ÇinceMùlǎo Zú Çince仫佬族 %0,0162 216.257 207.464 159.328 1964
Sibo Xibe XB ÇinceXībó Zú Basitleştirilmiş Çince锡伯族 %0,0143 190.481 189.357 172.847 1954
Kırgız Kirgiz KG ÇinceKē'ěrkèzī Zú Basitleştirilmiş Çince柯尔克孜族 %0,0140 186.708 160.875 141.549 1954
Jingpo9 Jingpo JP ÇinceJǐngpō Zú Basitleştirilmiş Çince景颇族 %0,0111 147.828 132.158 119.209 1954
Daur Daur DU ÇinceDáwò'ěr Zú Basitleştirilmiş Çince达斡尔族 %0,0099 131.992 132.747 121.357 1964
Salar Salar SL ÇinceSālā Zú Çince撒拉族 %0,0098 130.607 104.521 87.697 1954
Blang Blang BL ÇinceBùlǎng Zú Çince布朗族 %0,0090 119.639 91.891 82.280 1964
Maonan10 Maonan MN ÇinceMáonán Zú Çince毛南族 %0,0076 101.192 107.184 71.968 1964
Tacik11 Tajik TA ÇinceTǎjíkè Zú Çince塔吉克族 %0,0038 51.069 41.056 33.538 1954
Pumi Pumi PM ÇincePǔmǐ Zú Çince普米族 %0,0032 42.861 33.628 29.657 1964
Achang Achang AC ÇinceĀchāng Zú Çince阿昌族 %0,0030 39.555 33.954 27.708 1964
Nu Nu NU ÇinceNù Zú Çince怒族 %0,0028 37.523 28.770 27.123 1964
Evenki Ewenki EW ÇinceÈwēnkè Zú Basitleştirilmiş Çince鄂温克族 %0,0023 30.875 30.545 26.315 1954
Gin12 Gin GI ÇinceJīng Zú Çince京族 %0,0021 28.199 22.584 18.915 1964
Jino Jino JN ÇinceJīnuò Zú Basitleştirilmiş Çince基诺族 %0,0017 23.143 20.899 18.021 1979
De'ang13 Deang DE ÇinceDé'áng Zú Çince德昂族 %0,0015 20.556 17.935 15.462 1964
Bao'an Bonan BO ÇinceBǎo'ān Zú Çince保安族 %0,0015 20.074 16.505 12.212 1954
Rus Russ RS ÇinceÉluósī Zú Basitleştirilmiş Çince俄罗斯族 %0,0012 15.393 15.631 13.504 1954
Yugur Yugur YG ÇinceYùgù Zú Çince裕固族 %0,0011 14.378 13.747 12.297 1954
Özbek Uzbek UZ ÇinceWūzībiékè Zú Basitleştirilmiş Çince乌孜别克族 %0,0008 10.569 12.423 14.502 1954
Monpa Monba MB ÇinceMénbā Zú Basitleştirilmiş Çince门巴族 %0,0008 10.561 8.928 7.475 1964
Oroçon Oroqen OR ÇinceÈlúnchūn Zú Basitleştirilmiş Çince鄂伦春族 %0,0006 8.659 8.216 6.965 1954
Derung Derung DR ÇinceDúlóng Zú Basitleştirilmiş Çince独龙族 %0,0005 6.930 7.431 5.816 1964
Hezhen14 Hezhen HZ ÇinceHèzhé Zú Çince赫哲族 %0,0004 5.354 4.664 4.245 1964
Gaoşan15 Gaoshan GS ÇinceGāoshān Zú Çince高山族 %0,0003 4.009 4.488 2.909 1954
Luoba Lhoba LB ÇinceLuòbā Zú Çince珞巴族 %0,0003 3.682 2.970 2.312 1965
Tatar Tatar TT ÇinceTǎtǎ'ěr Zú Basitleştirilmiş Çince塔塔尔族 %0,0003 3.556 4.895 4.873 1954
Ayırt edilmemiş yok ÇinceWèi Shìbié Mínzú Basitleştirilmiş Çince未识别民族 %0,0480 640.101 734.438 749.341
Vatandaşlığa kabul edilmiş yabancı yok ÇinceWàiguórén Jiārù Zhōngguójí Basitleştirilmiş Çince外国人加入中国籍 %0,0001 1.448 941 3.421

AGB 3304-91 "Names of ethnicities of China in romanization with codes";[2]
BSadece Çin anakarası ve Tayvan nüfusları dahil;
1Chuanqingler de dahil;
2Çam mültecilerinin soyundan gelmiş Hainan Utsulları da dahil;
3Bunun bir alt grubu "Hmong" olarak da bilinir;
4Amdo ile Kham bölgelerinde yaşayanlar ve Pumi dilini konuşanların yaklaşık yarısını içerir; Pumi konuşan diğer insanlar ise Pumi etnik grubunun üyeleri olarak sınıflandırılır;
5Kam olarak da bilinirler;
6Buna Sangkong halkı da dahil;
7Mosuolar da dahil;
8Qagolar (Çince木佬人) da dahil;
9Myanmar'da Kaçin olarak bilinirler;
10Pa Then halkı da dahil;
11Bunlar aslında Tacik değil, Pamirlerdir;
12Vietnamlılar (Çin-Vietnam sözcükleriyle Kinh) ile aynı grup;
13Myanmar'da Palaung olarak bilinirler;
14Rusya'daki Nanay halkıyla aynı;
15Tayvan'daki tüm aborjin grupları için toplu olarak kullanılan isim. "Gaoshan" halkının bu nüfus sayımlarındaki sayılar sadece Çin anakarasında (ağırlıklı olarak Fujian Eyaleti'nde) yaşayanları kapsar ve çoğunlukla Amis, Paiwan ve Bunun halklarından oluşur.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ 胡鸿保 (Hú Hóngbǎo); 张丽梅 (Zhāng Lìméi) (2009). 民族识别原则的变化与民族人口 [Milletleri ayırt etmekteki prensiplerin değişmesi ve milletlerin nüfusları]. Güneybatı Minzu Üniversitesi Yayınları (Çince). 
  2. ^ GB 3304-91 Names of nationalities of China in romanization with codes 1 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..