Çekingen kişilik bozukluğu
| Kişilik bozuklukları |
|---|
| A sınıfı |
| B sınıfı |
| C sınıfı |
| Sınıflandırılmayan |
| Diğerleri |
Çekingen kişilik bozukluğu (diğer isimleri Avoidant Kişilik Bozukluğu, Kaçıngan Kişilik Bozukluğu), ilk kez 1969 yılında Theodore Millon tarafından tanımlanmıştır. Çekingen Kişilik Bozukluğuna sahip hastalar yetersizlik duygusuna sahiptir ve olumsuz değerlendirilmeye karşı aşırı hassasiyet gösterirler. Sosyal etkileşimlerden kaçınırlar. ÇKB'li bireyler kendilerini huzursuz, endişeli, yalnız olarak tanımlarlar ve genellikle istenmeyen ve diğer insanlardan dışlanmış hissederler.[1][2] ÇKB genelde yetişkinlik döneminde fark edilir. Çocukluğunda duygusal olarak ihmal edilmiş ve akranları tarafından dışlanmış çocukların ÇKB olma riski daha fazladır.[3]
Semptomlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Reddedilmeye aşırı hassasiyet.
- Eleştirilme korkusu
- Sosyal ortamlarda aşırı anksiyete ve utangaçlık.
- Yetersizlik duyguları.
- Düşük benlik saygısı.
- Kendinden nefret etmek.
- Başkalarına güvenememe.
- Samimi duygulardan uzaklaşma.
- Kişilere ve olaylara aşırı duyarlılık.
- Mesleki sorunlar
- Başkalarından kendini düşük görmek.
- Bazı durumlarda, agorafobi
- İlişkilerden kaçınma.
- Sosyal baskılanma
- Ek olarak depresyon, sosyal fobi.[4][5]
Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]
ÇKB'nin sebebi açıkça bilinmemekle birlikte genetik, sosyal, psikolojik faktörlerin kombinasyonuyla olduğu düşünülmektedir. Bozukluk genetik yatkınlığa bağlı olabilir.[6][7] Özellikle, çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan çeşitli anksiyete bozuklukları, utangaçlık özellikleri de dahil olmak üzere davranışsal baskılanmanın etkisi olduğu düşünülmektedir.[8] Çocukluk döneminde duygusal ihmal ve akranların reddi de bu bozukluğun riskini arttırmaktadır.[9][10][11][12]
Tanı[değiştir | kaynağı değiştir]
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO), ICD-10 Hastalık Sınıflandırma Kitapcığı'na göre F60.62 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., çekingen kişilik bozukluğu tanısı aşağıdaki en az dört madde ile karakterizedir.[13]
- Gerilim ve endişe gibi kalıcı ve yaygın duygular;
- başkalarına karşı beceriksiz, zevksiz ya da aşağıda olduğu inancı;
- eleştirilme ya da reddedilme korkusuyla aşırı meşgul olmak;
- insanlara güvenme konusunda isteksizlik;
- güvenlik ihtiyacı için hayatını kısıtlamak;
- eleştirme, reddedilme, onaylanmama içerebilecek mesleki faaliyetlerden kaçınma.
Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]
Çekingen Kişilik Bozukluğu tedavisi, sosyal beceri eğitimi, bilişsel terapi, sosyal becerileri uygulamak için grup terapisi ile yavaş yavaş sosyal temasların artırılması yoluyla ve ilaç tedavisi gibi çeşitli tekniklerle yapılır.[14] Çekingen kişilik bozukluğuna sahip hastalar, psikiyatristlere güvensizlik duyduğu için psikiyatristlerin hastanın isteklerini göz önüne alıp, değerlendirmesi, hastaya güven kazandırması önemli bir faktördür.[15]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Amerikan Psikiyatri Birliği, ed. (2013). "Çekingen Kişilik Bozukluğu, 301,82 (F60.6)". Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı. Amerikan Psikiyatri Yayıncılık. s. 672-675.".
- ^ "Millon, Theodore; Davis, Roger D. (1996). Disorders of Personality: DSM-IV and Beyond, 2nd Edition. p. 263.".
- ^ ""Çekingen Kişilik Bozukluğu - Çevresel Faktörler"". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Sperry Len (2003). "Çekingen Kişilik Bozukluğu". DSM-IV-TR kişilik bozukluklarının tanı ve tedavisi El Kitabı. Philadelphia: Brunner-Routledge. s. 59-79". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Çekingen Kişilik Bozukluğu, Gerçek Ruh Sağlığı, Inc". 20 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Eggum, Natalie D .; Eisenberg, Nancy; Spinrad Tracy L .; Valiente, Carlos; Edwards, Alison; Kupfer, Anne S .; Reiser, Mark (2009). "Çekilme belirleyicileri: Çekingen kişilik bozukluğu Olası öncüleri". Gelişim ve psikopatoloji 21 (3): 815-38". 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Rettew, David C .; Michael S Jellinek; Alicia C Doyle (4 Mart 2008). "Çekingen Kişilik Bozukluğu". EMedicine. 26 Ocak 2010 alındı Şubat 2010 12 orijinal Arşivlenmiş". 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "uzanne M. Sutherland, MD (2006). "Çekingen Kişilik Bozukluğu Nedenleri, Frekans, Kardeşleri ve Ölüm - Morbidite" Çekingen Kişilik Bozukluğu.. Ermeni Medikal Ağı". 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Johnson, JG; Smailes EM; Cohen, P; Kahverengi, J; Bernstein, DP (2000). "Ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde çocukluk ihmal ve kişilik bozukluğu belirtilerinin dört türleri arasında Dernekler: Bir toplum temelli uzunlamasına çalışmanın bulguları". Kişilik bozukluklarının 14 Dergisi". 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Joyce Peter R .; McKenzie, Janice M .; Luty, Suzanne E .; Mulder, Roger T .; Carter, Janet D .; Sullivan Patrick F .; Cloninger, C. Robert (2003). "Çekingen ve borderline kişilik bozukluğu için risk faktörleri olarak Mizaç, çocukluk ortamı ve psikopatoloji". Psikiyatri 37 Avustralya ve Yeni Zelanda Dergisi (6): 756-64". 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Ve Johnson, J. G .; Cohen, P; Kahverengi, J; Smailes EM; Bernstein, DP (1999). "Çocukluk Kötü Muamele Erken Yetişkinlik döneminde Kişilik Bozuklukları için Riskini Artırır". 600-6: General Psychiatry 56 (7) Arşivleri". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Savaş, Cynthia L .; Shea, M. Pamela; Johnson, Dawn M .; Yen, Shirley; Zlotnick Caron; Zanarini, Mary C .; Sanislow Charles A .; Skodol Andrew E. ve ark. (2004). "Yetişkin Kişilik Bozuklukları ile Çocukluk Kötü Muamele İlişkili: İşbirlikçi Boyuna Kişilik Bozuklukları Çalışma itibaren Bulgular". Kişilik Bozuklukları 18 (2) Dergisi: 193-211". 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Dünya Sağlık Örgütü" (PDF). 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Comer, R.J. (1996). Anormal Psikoloji temelleri. Çekingen kişilik bozukluğu, s. 428-430. Üçüncü baskı. New York: Worth.".
- ^ "Eckleberry, Sharon C (2000/03/25). "Çift Tanı ve Çekingen Kişilik Bozukluğu". Çift Tanı Sayfalar: Bizim Danışma itibaren. 2006/12/16 orijinal arşivlenmiş. 2015/02/25 alındı". 16 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
