Parasetamol: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Makina86 (mesaj | katkılar)
→‎Kas ağrısı: Çeviri yapıldı
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
59. satır: 59. satır:


Akut bel ağrısı için parasetamol etkisizdir.<ref name="pmid31892511"/><ref name="pmid28192789">{{Akademik dergi kaynağı |vauthors=Qaseem A, Wilt TJ, McLean RM, Forciea MA |başlık=Noninvasive Treatments for Acute, Subacute, and Chronic Low Back Pain: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians |dergi=Ann Intern Med |cilt=166 |sayı=7 |sayfalar=514-530|tarih=April 2017 |pmid=28192789 |doi=10.7326/M16-2367 |url=}}</ref> Hiçbir rastgele klinik çalışma, kronik veya radiküler (Spinal sinirin kökünü etkileyen) sırt ağrısı için kullanımını değerlendirmedi ve parasetamol lehine kanıtlar yoktur.<ref name=BMJ2015/><ref name=Saragiotto2016>{{Akademik dergi kaynağı|vauthors=Saragiotto BT, Machado GC, Ferreira ML, Pinheiro MB, Abdel Shaheed C, Maher CG |başlık=Paracetamol for low back pain|dergi=Cochrane Database Syst Rev|tarih=June 2016|cilt= 6|sayı= 6|sayfa=CD012230|doi=10.1002/14651858.CD012230|pmid=27271789|pmc=6353046 }}</ref><ref name="pmid28192789"/>
Akut bel ağrısı için parasetamol etkisizdir.<ref name="pmid31892511"/><ref name="pmid28192789">{{Akademik dergi kaynağı |vauthors=Qaseem A, Wilt TJ, McLean RM, Forciea MA |başlık=Noninvasive Treatments for Acute, Subacute, and Chronic Low Back Pain: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians |dergi=Ann Intern Med |cilt=166 |sayı=7 |sayfalar=514-530|tarih=April 2017 |pmid=28192789 |doi=10.7326/M16-2367 |url=}}</ref> Hiçbir rastgele klinik çalışma, kronik veya radiküler (Spinal sinirin kökünü etkileyen) sırt ağrısı için kullanımını değerlendirmedi ve parasetamol lehine kanıtlar yoktur.<ref name=BMJ2015/><ref name=Saragiotto2016>{{Akademik dergi kaynağı|vauthors=Saragiotto BT, Machado GC, Ferreira ML, Pinheiro MB, Abdel Shaheed C, Maher CG |başlık=Paracetamol for low back pain|dergi=Cochrane Database Syst Rev|tarih=June 2016|cilt= 6|sayı= 6|sayfa=CD012230|doi=10.1002/14651858.CD012230|pmid=27271789|pmc=6353046 }}</ref><ref name="pmid28192789"/>

====Baş ağrısı====

Parasetamol akut [[migren]] için etkilidir:<ref name="pmid25600718">{{cite journal |vauthors=Marmura MJ, Silberstein SD, Schwedt TJ |title=The acute treatment of migraine in adults: the american headache society evidence assessment of migraine pharmacotherapies |journal=Headache |volume=55 |issue=1 |pages=3–20 |date=January 2015 |pmid= 25600718 |doi=10.1111/head.12499 |s2cid=25576700 |url=}}</ref> Kontrol grubundaki %20'ye kıyasla insanların %39'u bir saatte ağrıdan kurtulur.<ref>{{cite journal |vauthors= Derry S, Moore RA |title=Paracetamol (acetaminophen) with or without an antiemetic for acute migraine headaches in adults |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume=4 |issue= 4|pages= CD008040 |year=2013 |pmid=23633349 |doi=10.1002/14651858.CD008040.pub3 |pmc=4161111 }}</ref>


== Kontrendikasyonları ==
== Kontrendikasyonları ==

Sayfanın 06.31, 7 Şubat 2022 tarihindeki hâli

Parasetamol
Klinik verisi
Gebelik
kategorisi
  • AU: A
Uygulama
yolu
Oral, rektal, intravenöz
Farmakokinetik veri
Biyoyararlanım%100
Protein bağlanma%25
MetabolizmaKaraciğer %90-95
Eliminasyon yarı ömrü4 saat
Boşaltımİdrarla
Tanımlayıcılar
  • N-(4-hidroksifenil)asetamid
CAS Numarası
PubChem CID
DrugBank
CompTox Bilgi Paneli (EPA)
ECHA Bilgi Kartı100.002.870 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Kimyasal ve fiziksel veriler
FormülC8H9NO2
Mol kütlesi151,17
Yoğunluk1.263 g/cm3 g/cm3
Suda çözünürlük14 mg/ml suda mg/mL (20 °C)

Parasetamol (asetaminofen), ağrı kesici ve ateş düşürücü etkiye sahip bir ilaç etken maddesidir.[1] Parasetamol ağızdan alındığında gastrointestinal sistemde hızla emilir.[1] İlaç alındıktan 30-60 dakika sonra maksimum plazma konsantrasyonlarına ulaşır. Parasetamol bütün dokulara hızla dağılır. Plazma proteinlerine bağlanması zayıftır. Plazma yarı ömrü 1-4 saattir. İdrarla, parasetamol’ün %1-3’ü değişmemiş olarak atılır. %80’i ise biyolojik olarak glukuronid veya sülfat bileşikleri olarak atılır. Analjezik etkisi yeni nesil analjeziklere göre hafif kalmış olsa da gastrointestinal sistemde yan etkisinin hemen hemen olmaması, güvenilirliği ve de gebelerde kullanılabilmesi parasetamolun her zaman ön planda kalmasını ve klasik bir analjezik olmasını sağlar.

Molekül DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.

Endikasyon

Baş ağrısı, migren, âdet sancıları, diş ağrısı, soğuk algınlığı ve gripal enfeksiyonlara bağlı ağrı, nevralji, nevrit, siyatik, lumbago, kas ve eklem ağrıları, orta kulak ağrıları, sinüzit ve cerrahi operasyonlara veya yaralanmalara bağlı ağrılar ile adet zorluklarından kaynaklanan ağrılarda endikedir. Bunun yanında yüksek ateş durumunda ateş düşürücü olarak kullanılır. Asetilsalisilik asite duyarlılığı olan hastalarda alternatif ilaç olarak da kullanılır.

Ağrı

Parasetamol, baş ağrısı, kas ağrıları, küçük artrit (eklem iltihabı) ağrısı, diş ağrısı gibi hafif ila orta şiddette ağrıların yanı sıra soğuk algınlığı, grip, burkulma ve karın kramplarını içeren ağrılı adet görme [dismenore] kaynaklı ağrıların giderilmesinde kullanılır.[2] Kronik ağrı tedavisine ilişkin kanıtlar yetersiz olduğundan, özellikle akut hafif ila orta şiddette ağrı için önerilir.[3]

Kas ağrısı

Parasetamolün kireçlenme ve sırt ağrısı gibi kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarındaki faydaları belirsizdir.[3]

Kireçlenme'de (ing:osteoarthritis) sadece küçük ve klinik olarak önemsiz faydalar sağladığı görülmüştür.[3][4] Amerikan Romatoloji Koleji ve Arthrit Vakfı, kireçlenme idaresi kılavuzunda parasetamolün klinik denemelerde çok küçük etkisi olduğuna dikkat çekmiştir ki bu da çoğu birey için etkisiz olduğunu gösterir.[5] Kılavuz, parasetamolü nonsteroidal iltihap önleyici ilaçları tahammül edemeyenlere kısa süreli ve aralıklı kullanım için şartlı olarak önerir. Düzenli olarak alan kişiler için karaciğer zehirlenmesinin izlenmesi gerekir.[5] Esasen aynı tavsiye Avrupa Romatizma Karşıtı Birliği(EULAR) tarafından el kireçlenmesi için yayınlanmıştır.[6] Benzer şekilde, diz kireçlenmesinin tedavisine yönelik Avrupa algoritması ESCEO, parasetamol kullanımının sadece kısa süreli kurtarma ağrı kesimi ile sınırlandırılmasını önerir.[7]

Akut bel ağrısı için parasetamol etkisizdir.[3][8] Hiçbir rastgele klinik çalışma, kronik veya radiküler (Spinal sinirin kökünü etkileyen) sırt ağrısı için kullanımını değerlendirmedi ve parasetamol lehine kanıtlar yoktur.[4][9][8]

Baş ağrısı

Parasetamol akut migren için etkilidir:[10] Kontrol grubundaki %20'ye kıyasla insanların %39'u bir saatte ağrıdan kurtulur.[11]

Kontrendikasyonları

İleri derecede böbrek ve karaciğer rahatsızlığı olan hastalarda kullanılmamalıdır. Parasetamole aşırı duyarlılığı olanlarda ve daha önce Anemisi olanlarda kullanılması sakıncalıdır. Parasetemol kedilerde toksik özelliğe sahip olduğundan kullanılmamalıdır.

Marka isimleri

Parasetamol, dünya çapında birçok farklı marka adı altında satılmaktadır. Yaygın marka adları arasında Tylenol, Excedrin, Parol, Calpol ve Panadol bulunur.

Uyarılar

Günlük alınabilecek maximum doz 4 gramdır. Aktif alkolizm, viral hepatit, karaciğer hastalığı ve ağır böbrek fonksiyon bozukluğu olanlarda dikkatle kullanılmalıdır. Kronik alkoliklerde terapötik dozları takiben hepatotoksisite ve karaciğer yetmezliği gelişir. Kronik alkol bağımlılarında güvenli doz saptanamadığından, günde 2 gram veya daha düşük dozlar önerilir. Alışılmış terapötik dozlarda kısa süreli olmak şartıyla gebeliğin tüm dönemlerinde kullanılabilir. Yüksek dozlarda devamlı kullanımı annede anemiye, yeni doğan bebekte ise ölümcül böbrek hastalığına neden olabilir; ama bunun dışında gebelerde güvenle kullanılabilir.

Yan etkileri

Deride püriritik makulopapüler döküntüler, ürtiker, methemoglobinemi ve bazı gastrointestinal belirtiler gibi yan etkiler görülebilir.

İlaç etkileşimleri

Barbitüratlar ve diğer antikonvülzanlar, kloramfenikol, desipramin, doksorubisin, mide boşalma süresini etkileyen ilaçlar ve uzun süreli tedavilerde antikoagülan ilaçlarla etkileşme olasılığı vardır.

Kaynakça

  1. ^ a b Bynum, W. F. (2008). History of medicine : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199215430. 
  2. ^ Bertolini A, Ferrari A, Ottani A, Guerzoni S, Tacchi R, Leone S (2006). "Paracetamol: new vistas of an old drug". CNS Drug Rev. 12 (3–4): 250-75. doi:10.1111/j.1527-3458.2006.00250.x. PMC 6506194 $2. PMID 17227290. 
  3. ^ a b c d Saragiotto BT, Abdel Shaheed C, Maher CG (December 2019). "Paracetamol for pain in adults". BMJ. 367: l6693. doi:10.1136/bmj.l6693. PMID 31892511. 
  4. ^ a b Machado GC, Maher CG, Ferreira PH, Pinheiro MB, Lin CW, Day RO, McLachlan AJ, Ferreira ML (March 2015). "Efficacy and safety of paracetamol for spinal pain and osteoarthritis: systematic review and meta-analysis of randomised placebo controlled trials". BMJ. 350: h1225. doi:10.1136/bmj.h1225. PMC 4381278 $2. PMID 25828856. 
  5. ^ a b Kolasinski SL, Neogi T, Hochberg MC, Oatis C, Guyatt G, Block J, Callahan L, Copenhaver C, Dodge C, Felson D, Gellar K, Harvey WF, Hawker G, Herzig E, Kwoh CK, Nelson AE, Samuels J, Scanzello C, White D, Wise B, Altman RD, DiRenzo D, Fontanarosa J, Giradi G, Ishimori M, Misra D, Shah AA, Shmagel AK, Thoma LM, Turgunbaev M, Turner AS, Reston J (February 2020). "2019 American College of Rheumatology/Arthritis Foundation Guideline for the Management of Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee". Arthritis Care & Research. 72 (2): 149-162. doi:10.1002/acr.24131. hdl:2027.42/153772. PMID 31908149.  Geçersiz |hdl-access=free (yardım)
  6. ^ Kloppenburg M, Kroon FP, Blanco FJ, Doherty M, Dziedzic KS, Greibrokk E, Haugen IK, Herrero-Beaumont G, Jonsson H, Kjeken I, Maheu E, Ramonda R, Ritt MJ, Smeets W, Smolen JS, Stamm TA, Szekanecz Z, Wittoek R, Carmona L (January 2019). "2018 update of the EULAR recommendations for the management of hand osteoarthritis". Ann Rheum Dis. 78 (1): 16-24. doi:10.1136/annrheumdis-2018-213826. PMID 30154087.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  7. ^ Bruyère O, Honvo G, Veronese N, Arden NK, Branco J, Curtis EM, Al-Daghri NM, Herrero-Beaumont G, Martel-Pelletier J, Pelletier JP, Rannou F, Rizzoli R, Roth R, Uebelhart D, Cooper C, Reginster JY (December 2019). "An updated algorithm recommendation for the management of knee osteoarthritis from the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis, Osteoarthritis and Musculoskeletal Diseases (ESCEO)". Semin Arthritis Rheum. 49 (3): 337-350. doi:10.1016/j.semarthrit.2019.04.008. PMID 31126594.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  8. ^ a b Qaseem A, Wilt TJ, McLean RM, Forciea MA (April 2017). "Noninvasive Treatments for Acute, Subacute, and Chronic Low Back Pain: A Clinical Practice Guideline From the American College of Physicians". Ann Intern Med. 166 (7): 514-530. doi:10.7326/M16-2367. PMID 28192789. 
  9. ^ Saragiotto BT, Machado GC, Ferreira ML, Pinheiro MB, Abdel Shaheed C, Maher CG (June 2016). "Paracetamol for low back pain". Cochrane Database Syst Rev. 6 (6): CD012230. doi:10.1002/14651858.CD012230. PMC 6353046 $2. PMID 27271789. 
  10. ^ Marmura MJ, Silberstein SD, Schwedt TJ (January 2015). "The acute treatment of migraine in adults: the american headache society evidence assessment of migraine pharmacotherapies". Headache. 55 (1): 3–20. doi:10.1111/head.12499. PMID 25600718. 
  11. ^ Derry S, Moore RA (2013). "Paracetamol (acetaminophen) with or without an antiemetic for acute migraine headaches in adults". Cochrane Database Syst Rev. 4 (4): CD008040. doi:10.1002/14651858.CD008040.pub3. PMC 4161111 $2. PMID 23633349.